Sử dụng công nghệ Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp "nếm trái đắng"

Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình (thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam) , nhà máy có quy mô vốn 700 triệu USD, từ khi đi vào vận hành đến nay chưa ngày nào có lãi. Năm 2012, công ty lỗ 75 tỉ đồng, năm 2013 lỗ 759 tỉ đồng. Ước 6 tháng đầu năm 2014 lỗ 237 tỉ đồng và lỗ lũy kế đến nay đã là 1.071 tỉ đồng.

 

Nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng này là chi phí cao, công nghệ lạc hậu khi chọn Tổng công ty tư vấn và thầu khoán Hoàn Cầu của Trung Quốc làm tổng thầu.

 

 Truyền thông trong nước dẫn lời ông Nguyễn Gia Tường, Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam thừa nhận: “Dây chuyền, máy móc thiết bị chủ yếu được nhập từ Trung Quốc, chất lượng ở mức trung bình, thường xuyên xảy ra sự cố. Việc mua vật tư, thiết bị dự phòng phải phụ thuộc vào nhà thầu Trung Quốc nên dây chuyền sản xuất thường xảy ra các sự cố, tiêu hao định mức nên chưa đạt mức thiết kế”.

 

Vì công nghệ không phù hợp, Nhà máy đạm Ninh Bình phải chi thêm mỗi năm khoảng 42 tỉ đồng để sử dụng than cám 3c thay cho loại than cám 4a đang sử dụng.

 

Theo Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, các chi phí khấu hao, chi phí lãi vay đầu tư tăng cao, giá than cám 4a, 5a lại cao hơn giá than tại thời điểm phê duyệt dự án đã đẩy giá thành sản xuất của Nhà máy đạm Ninh Bình lên rất cao so với các nhà máy sản xuất phân đạm khác ở trong nước.

 

 

Chất lượng thiết bị, công nghệ do nhà thầu Trung Quốc cung cấp trở nên báo động khi hồi tháng 5/2013, chỉ trong vòng 1 tuần lễ liên tiếp 2 máy biến áp 500kV công suất 900MVA tại trạm biến áp Hiệp Hòa (Bắc Giang) cùng bị xì dầu ra ngoài, hư hỏng nặng, buộc phải tách ra khỏi hệ thống, khiến 8 tỉnh miền Bắc mất điện. Đặc biệt, cả hai máy biến áp này đều là hàng Trung Quốc và sự cố xẩy ra ngay khi vừa hết hạn bảo hành.

 

Đây là lần đầu tiên sau khi vận hành đường dây 500 kV Bắc – Nam xảy ra sự cố liên tiếp đối với một trạm biến áp chiến lược như Hiệp Hòa.

 

Cuối tháng 5, nhà thầu Trung Quốc đã cử 6 chuyên gia, trong đó có một Phó TGĐ nhà sản xuất Xian XD Transformer sang Việt Nam để xác định nguyên nhân gây sự cố hỏng máy biến áp. Tuy nhiên, đoàn đã ra về  mà không được kết quả gì.

 

Trạm 500 kV Hiệp Hòa có nhiệm vụ cung cấp điện cho khu vực Đông Bắc, nhằm mục tiêu đảm bảo nguồn năng lượng chiến lược, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng.

 

Theo đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), quá trình đấu thầu mua sắm máy biến áp, triển khai lắp đặt được đấu thầu quốc tế rộng rãi theo hình thức hợp đồng trọn gói. Nhà thầu trúng thầu cung cấp máy biến áp là liên doanh Xian XD Transformer Co Ltd., và Cty TNHH Đại Hoàng Hà.

 

Theo EVN, nhà thầu đã triển khai đặt hàng cung cấp thiết bị và lắp đặt có sự giám sát của các chuyên gia và tư vấn. Công tác thí nghiệm, nghiệm thu, đóng điện được tiến hành theo đúng quy định, không có hiện tượng bất thường nào xảy ra.

 

Nhiều chuyên gia đã cảnh báo việc nhà thầu Trung Quốc đấu thầu và trúng thầu ở hầu hết các dự án đấu thầu quốc tế rộng rãi do lợi thế thiết bị giá rẻ, thậm chí giá nào cũng chấp nhận để trúng thầu. Nhưng khi thực hiện công trình thì nại ra đủ lý do để chậm chễ, nâng giá trúng thầu hoặc chất lượng công trình không đảm bảo. Điều này Việt Nam đã lãnh nhiều bài học, nhưng dường như vẫn chưa đủ sức nặng để hạn chế tình trạng này.