VP Bank bán 49% vốn FE Credit cho tập đoàn tài chính Nhật Bản

Sáng 28/4, lễ ký kết thỏa thuận giữa VPBank và Tập đoàn Tài chính Sumitomo Mitsui (Tập đoàn SMBC) đã diễn ra. Nội dung buổi lễ này là việc VPBank bán 49% vốn điều lệ tại FE Credit - công ty mà VPBank đang sở hữu 100%.

FE Credit tiền thân là khối tín dụng tiêu dùng của VPBank, thành lập năm 2010. Khối tiêu dùng này được chuyển sang công ty con (Công ty Tài chính TNHH MTV Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng) vào năm 2015, sau khi VPBank mua lại Công ty tài chính Than Khoáng sản. Thương FE Credit vẫn được giữ nguyên.

Hiện FE Credit là công ty tài chính tiêu dùng dẫn đầu tại Việt Nam với khoảng 50% thị phần, 20.000 điểm giới thiệu dịch vụ trên toàn quốc và trên 13.000 nhân viên. Đến nay, FE Credit đã phục vụ gần 11 triệu người dân Việt Nam thông qua các sản phẩm và dịch vụ cho vay tín chấp.

FE Credit là "con gà đẻ trứng vàng" của VPBank trong nhiều năm nay

Nếu tính từ khi thành lập công ty con (từ năm 2015 đến nay), FE Credit đã mang lại cho VPBank gần 19.000 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Còn nếu tính từ khi thành lập, FE Credit đã mang về cho ngân hàng này trên dưới 20.000 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Trong giai đoạn 2016-2019, FE Credit thường đóng góp 45-50% trong tổng lợi nhuận hợp nhất của VPBank, được coi là "gà đẻ trứng vàng" của VPBank.

Chính vì vậy, dù từng có kế hoạch bán và được nhiều đối tác ngoại hỏi mua, song năm 2017, VPBank tuyên bố hủy bỏ kế hoạch bán công ty này do thời điểm đó, FE Credit đóng góp một nửa lợi nhuận cho ngân hàng. Đây có lẽ là quyết định đúng đắn nhất của VPBank.

Việc trì hoãn bán FE Credit năm 2017 không chỉ giúp ngân hàng này thu về hàng chục tỷ đồng lợi nhuận, mà còn khiến giá trị thương vụ tăng lên nhiều lần. FE Credit đang là công ty tài chính có thị phần lớn nhất tại Việt Nam, ước tính chiếm hơn 50% dư nợ cho vay tiêu dùng toàn thị trường. Tại ngày 31/12/2020, tổng dư nợ tín dụng của FE Credit là 66.000 tỷ đồng.

Giai đoạn 2017-2019, lợi nhuận mà công ty này mang lại mỗi năm lên tới 4.000 - 4.500 tỷ đồng. Năm 2020, chịu ảnh hưởng nặng bởi Covid 19, song công ty này vẫn lãi trước thuế hơn 3.700 tỷ đồng. Đây cũng là công ty tài chính tiêu dùng có tỷ lệ sinh lời tốt nhất hệ thống công ty tài chính, ROAA và ROAE năm 2020 lần lượt đạt 4,1% và 23,4%.

Trong khi đó bên mua là Công ty Tài chính Tiêu dùng SMBC (SMBCCF), một công ty con do SMFG sở hữu 100% vốn, là pháp nhân đứng ra mua phần vốn góp này. SMBC là một trong ba tập đoàn tài chính ngân hàng lớn nhất tại Nhật Bản, với tổng tài sản trên 2.100 tỷ USD tại thời điểm 31/12/2020. Tập đoàn hoạt động trong các lĩnh vực ngân hàng bán lẻ, ngân hàng doanh nghiệp, và ngân hàng đầu tư trên toàn cầu, với sự hiện diện tại trên 40 quốc gia. Công ty tài chính tiêu dùng của tập đoàn này có hơn 900 chi nhánh trên toàn quốc.

Khoản đầu tư này là một phần trong chiến lược trung hạn nhằm mở rộng nền tảng kinh doanh của tập đoàn này tại châu Á. SMBC kỳ vọng khoản đầu tư này tạo ra sức mạnh cộng hưởng theo cả hai chiều: chia sẻ bí quyết kinh doanh của mình và tiếp thu bí quyết kinh doanh của đối tác.

Cổ phiếu VPB đang được giao dịch trên thị trường ở mức 53.700 đồng/CP, tăng 65% từ đầu năm. Gần đây, thị trường chứng khoán liên tục điều chỉnh, có những phiên giảm hơn 40 điểm nhưng cổ phiếu VPB vẫn tăng mạnh.

Chưa rõ, số tiền khủng thu về từ thương vụ bán vốn này có được ghi nhận vào lợi nhuận của VPBank. Theo phân tích của Công ty chứng khoán SSI, rất có thể lãi từ việc bán vốn nêu trên sẽ không được ghi nhận như một khoản thu nhập trên báo cáo kết quả kinh doanh mà sẽ được ghi nhận tvào khoản mục lợi nhuận giữ lại trên bảng cân đối kế toán.

Số lợi nhuận giữ lại trên có thể được VPBank sử dụng để đưa vào kinh doanh, cũng có thể sẽ tiến hành thương vụ mua bán, sáp nhập một công ty con trong lĩnh vực khác. Những năm gần đây, lợi nhuận của ngân hàng riêng lẻ VPBank tăng mạnh, tỷ trọng đóng góp của FE Credit vào lợi nhuận hợp nhất ngày càng giảm. Năm 2020, FE Credit chỉ còn đóng góp 28% vào lợi nhuận hợp nhất của VPBank.

Tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2021 tổ chức ngày 29/4, VPBank trình cổ đông thông qua việc ủy quyền cho HĐQT được thực hiện một số nội dung như: thành lập hoặc mua lại công ty con, công ty liên kết khác để thực hiện các ngành nghề kinh doanh được phép theo quy định pháp luật; thông qua phương án bán vốn đầu tư của VPBank tại các công ty con; thông qua chủ trương chuyển đổi hình thức pháp lý, tổ chức sắp xếp lại mô hình, chức năng hoạt động cua các công ty con của VPBank nếu cần thiết và có lợi cho ngân hàng…