Tăng trưởng thanh toán bằng thẻ ATM có thực chất?

Thời gian vừa qua, hệ thống các NH đã có nhiều bước tiến trong chuyển đổi hình thức thanh toán tiền mặt sang hình thức thanh toán điện tử, chẳng hạn như thanh toán tiền điện, nước, Internet, điện thoại, mua sắm tiêu dùng... Theo thống kê, năm 2013 có trên 28 triệu giao dịch và trên 120.700 tỉ đồng, tương ứng tăng 34% và 26% so với năm 2012, riêng giao dịch thanh toán hàng hóa và dịch vụ chiếm trên 91%; số lượng thẻ phát hành đạt trên 66 triệu thẻ (tăng 22% so với cuối năm 2012 và tăng 60% so với cuối năm 2011); số lượng và giá trị giao dịch thẻ tăng lần lượt 25% và 43% so với năm 2012; tổng số ví điện tử phát hành đạt trên 1,84 triệu; lượng giao dịch đạt 45,3 triệu với giá trị 23.350 tỉ đồng.

“Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được những bước phát triển khả quan về thanh toán không tiền mặt nhờ vào những nỗ lực của các bên trên nhiều phương diện khác nhau, đặc biệt là việc gia tăng mạng lưới chấp nhận thẻ. Với tỉ lệ tiếp cận thương mại điện tử thông qua việc phổ cập Internet và sự phổ biến của điện thoại thông minh trong thời gian qua, thanh toán không tiền mặt sẽ là một nhu cầu không thể thiếu đối với mọi người dân. MasterCard luôn đánh giá Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng và cũng là một trong những thị trường triển vọng nhất trong khu vực” - ông Mathew Driver - Chủ tịch MasterCard khu vực Đông Nam Á - cho biết tại Hội nghị khách hàng thường niên MasterCard năm 2014 diễn ra mới đây.

Tuy nhiên, không phải NH nào đạt mức tăng trưởng hàng chục phần trăm mỗi năm ở mảng dịch vụ thẻ là thực chất. Trên thực tế, không ít ngân hàng để tăng số lượng, đã áp dụng các hình thức như giao chỉ tiêu thẻ cho nhân viên, áp dụng tặng, mở thẻ cho khách hàng vào các dịp lễ, tết nhằm đạt được chỉ tiêu về số lượng. Chính vì vậy số lượng thẻ thời gian qua tăng lên nhanh chóng, nhưng thực tế chỉ có 50% số thẻ này có người sử dụng thực. Đây cũng là cảnh báo của chuyên gia tài chính - TS Nguyễn Trí Hiếu - về tình trạng “thẻ ảo” khi các ngân hàng đẩy mạnh phát triển số lượng nhanh và nóng vừa qua.

Thanh minh cho thực trạng này, lãnh đạo một NHTM có trụ sở tại TPHCM cho rằng, số thẻ thực dùng tại ngân hàng khá cao, còn lượng thẻ đã mở nhưng chưa kích hoạt hoặc là đã kích hoạt nhưng chỉ dùng trong thời gian ngắn rồi tạm dừng thì chiếm tỉ lệ không đáng kể. Ngân hàng sẽ cố gắng triển khai nhiều chương trình khuyến mãi để khuyến khích người dân sử dụng thẻ.

Như vậy, có thể thấy, để tăng trưởng thị phần thẻ trở nên thực chất, nên chăng cần thay đổi ngay từ gốc thanh toán không dùng tiền mặt của người dân, bên cạnh nâng cao chất lượng dịch vụ của các ngân hàng, hạn chế tình trạng “đi mỏi chân mới kiếm được một cây ATM nhưng lại hết tiền hoặc cây ATM hỏng”!