Thanh tra vốn vay hộ nghèo: Quá nhiều sai phạm

Cho vay không tương xứng

Đây là một trong số những nội dung trong Kết luận thanh tra tại Ngân hàng Chính sách xã hội về hoạt động tín dụng, công tác quản lý tài chính, đầu tư xây dựng cơ bản vừa qua.

Theo đó, trong quá trình thực hiện các quy định về huy động vốn, Bộ Tài Chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa tích cực trong việc xử lý nguồn vốn cho vay học sinh, sinh viên. Các tổ chức tín dụng Nhà nước chưa nghiêm túc trong việc duy trì số dư tiền gửi 2% tại Ngân hàng Chính sách Xã hội

Việc cho vay hộ nghèo và cận nghèo tại một số chi nhánh Ngân hàng Chính sách Xã hội chưa đối chiếu với Danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo được UBND tỉnh, cấp huyện phê duyệt hàng năm, cũng như chưa đồng bộ với các quy định khác của Nhà nước về an sinh xã hội.

Một sai sót ở Ngân hàng Chính sách Xã hội, cho vay giải quyết việc làm còn có những tồn tại, khuyết điểm trong phê duyệt thời hạn cho vay, thẩm định như hồ sơ không có căn cứ thực tế, không đủ điều kiện vay vốn.

Việc cho vay cũng thiếu tài liệu chứng minh khả năng tài chính, năng lực chủ dự án, doanh thu, chi phí lợi nhuận dự án, vốn tự có tham gia dự án, lao động thực tế tăng thêm.

Ngoài ra cũng thiếu kiểm tra sau cho vay dẫn đến tại nhiều dự án vay vốn Chương trình cho vay giải quyết việc làm không đạt được mục đích giải quyết việc làm.

Đặc biệt “số lao động tăng thêm không tương xứng với số tiền vay”, kết luận thanh tra chỉ rõ.

Xuất khẩu lao động- Nợ quá hạn cao

Đối với cho vay xuất khẩu lao động, Ngân hàng Chính sách Xã hội chưa có cơ chế giám sát người đi lao động về thời gian đi, thời gian về, thu nhập của người lao động dẫn đến tình trạng giải ngân cho người vay vốn sau đó không theo dõi, giám sát được người lao động đã đi lao động hay chưa và thu nhập của người đi lao động, của người vay vốn, dẫn đến tỷ lệ nợ quá hạn cao.

Trong khi đó, các doanh nghiệp xuất khẩu lao động đã vi phạm Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng số 72/2006/QH11. “Các khoản cho vay của Ngân hàng Chính sách Xã hội đối với những hợp đồng vi phạm tiềm ẩn khả năng mất vốn lớn”, Thanh tra Chính phủ kết luận.

Cấp địa phương, Thanh tra Chính phủ phát hiện sai phạm lớn ở UBND tỉnh Phú Thọ. Tỉnh này đã ban hành quyết định khoanh nợ một số khoản vay Giải quyết việc làm là không đúng quy định về cơ chế quản lý, điều hành vốn cho vay của Quỹ Quốc gia về việc làm.

Trong khi đó, hoạt động quản lý nguồn và hoạt động quản lý tài chính, chi nhánh Bạc Liêu, An Giang, Bà Rịa – Vũng Tàu, Sóc Trăng chưa thực hiện quy định về định mức an toàn chi trả theo hướng dẫn.

Chi nhánh Bạc Liêu, An Giang, Hưng Yên, TP HCM kê khai không đủ thu nhập cá nhân chịu thuế dẫn đến tính thiếu số thuế thu nhập cá nhân phải nộp ngân sách Nhà nước, ngân sách Nhà nước chuyển tiền cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý chưa kịp thời.

Vi phạm Luật Đấu thầu

Về đầu tư xây dựng cơ bản, một số đơn vị tham gia công tác Tư vấn thiết kế, Tư vấn đấu thầu đã chỉ định nhà sản xuất vật liệu, vật tư và thiết bị xây dựng công trình chưa đúng quy định của Luật Đấu thầu và Luật Xây dựng.

Tư vấn giám sát xác nhận chưa đúng khối lượng thi công xây lắp. Hệ số xây dựng các hạng mục hạ tầng thực hiện chưa phù hợp theo chế độ xây dựng cơ bản hiện hành. Khối lượng nghiệm thu thanh toán chưa đúng theo hồ sơ hoàn công, sai đơn giá.

Đối với một số công trình xây dựng phòng giao dịch huyện do chi nhánh Ngân hàng Chính sách Xã hội các tỉnh, thành phố làm chủ đầu tư đã không thẩm định dự toán dẫn đến các công trình xây dựng các phòng giao dịch huyện đã thanh toán sai đơn giá, chế độ xây dựng cơ bản.

Việc kiểm tra khối lượng thi công thực tế không chặt chẽ dẫn đến việc phải điều chỉnh lại quyết định phê duyệt quyết toán.

Kiểm điểm hàng loạt

Xử lý trách nhiệm, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội kiểm điểm trách nhiệm trong việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn xác định chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo.

UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với những cá nhân có liên quan trong việc ban hành Quyết định khoanh nợ không đúng quy định.

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cấp kiểm tra, rà soát danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo theo quy định của pháp luật. Chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm đối với Chủ tịch UBND cấp xã đã xác nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo không có trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước kiểm điểm trách nhiệm đối với Chủ tịch, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam.

Yêu cầu Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam thực hiện việc duy trì số dư tiền gửi 2% tại Ngân hàng Chính sách Xã hội theo đúng quy định

Kiểm điểm trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với Công ty Tài chính TNHH MTV Cao su Việt Nam, Công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy, Công ty Tài chính TNHH MTV Thanh Khoáng sản Việt Nam, Công ty Tài chính TNHH MTV Bưu điện, Công ty tài chính cổ phần Handico, Công ty tài chính cổ phần Sông Đà, Công ty tài chính cổ phần Xi măng, Công ty tài chính cổ phần Điện lực, Công ty tài chính cổ phần Hóa chất đã không thực hiện việc duy trì số dư tiền gửi 2% tại Ngân hàng Chính sách Xã hội theo đúng quy định.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tích cực phối hợp với Bộ Tài chính đề xuất Thủ tướng Chính phủ xử lý nguồn vốn 9.000 tỷ đồng Ngân hàng Chính sách Xã hội vay từ Dự trữ ngoại hối của nhà nước và 3.000 tỷ đồng đã vay từ nguồn tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước để cho vay học sinh sinh viên theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Yêu cầu Ngân hàng Chính sách xã hội kiểm điểm, xử lý kỷ luật đối với giám đốc Phòng giao dịch, cán bộ tín dụng đã cho vay sai quy định đối với Hợp tác xã Nông nghiệp và Tiêu thủ công nghiệp Thịnh Phát tại chi nhánh Gia Lai.

Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội chỉ đạo kiểm tra, rà soát trên toàn quốc việc cho vay vốn đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, học sinh sinh viên; thực hiện thu hồi vốn đối với những trường hợp cho vay nhưng không có tên trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo được UBND cấp xã xác nhận.

Cấm cửa đơn vị vi phạm

Thanh tra Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Chính sách Xã hội không để Đoàn quy hoạch và điều tra tài nguyên nước 803 tham gia công tác khảo sát địa chất do Ngân hàng Chính sách Nhà nước làm chủ đầu tư.

Cũng không để Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng Trần Phú tham gia công tác tư vấn giám sát các công trình xây dựng, không để Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Tân Việt và Công ty TNHH thiết kế Xây dựng Tiền Giang thực hiện việc tư vấn đấu thầu.

Kiểm điểm trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với lãnh đạo và những người có liên quan tại Chi nhánh tỉnh Thái Nguyên, Tiền Giang trong công tác đấu thầu công trình xây dựng trụ sở chi nhánh, lãnh đạo và những người có liên quan tại Chi nhánh tỉnh Đăk Nông do thanh toán vốn đầu tư vượt giá trị quyết toán được duyệt.

Yêu cầu Ngân hàng Chính sách Xã hội thu hồi số tiền hơn 1,6 tỷ đồng từ các nhà thầu do thanh toán không đúng khối lượng, chế độ trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, nôp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ.