ĐT Anh vẫn chưa lọt lưới bàn nào ở EURO 2020: Bí quyết 'xây boong-ke' của Southgate

Có thể thấy phương châm của HLV Gareth Southgate là ưu tiên bảo vệ các khoảng trống trước và xung quanh vòng cấm địa của đội nhà. Từ đầu giải, trong mọi trường hợp, Anh luôn có ít nhất 5, 6 thậm chí là 7 cầu thủ ở phía sau bóng. Hai tiền vệ trung tâm là Declan Rice và Kalvin Phillips hầu như chỉ tập trung cho nhiệm vụ phòng ngự, và nếu họ có dâng cao (thường là Phillips) thì sẽ có cầu thủ khác lùi về lót vào. Các hậu vệ biên của Anh cũng ít tham gia tấn công hơn, và như trường hợp của các tiền vệ trung tâm, một khi họ dâng cao, sẽ có người ở vị trí khác lùi về sẵn sàng trám vào chỗ trống. Lựa chọn này của ông Southgate khiến cho lối đá của Anh rất “khó xem”, và các cầu thủ tấn công thường bị cô lập, nhưng đối thủ cũng không có nhiều cơ hội trước khung thành của họ.

ĐT Anh vẫn chưa thủng lưới bàn nào tại EURO 2020.

Đúng hơn là vai trò của một hậu vệ cánh chơi ở vị trí trung vệ lệch trong sơ đồ 3 hậu vệ, mà điển hình là Kyle Walker. Cầu thủ của Man City vốn là một hậu vệ biên, nhưng dưới thời HLV Pep Guardiola thường xuyên được kéo vào đá trung vệ trong sơ đồ 3-4-3. Ngay cả khi Walker đá hậu vệ biên trong sơ đồ 4 hậu vệ khi City triển khai bóng, anh cũng thường bó vào để chơi như một trung vệ thứ ba.

Có Walker đá lệch phải, đội tuyển Anh có thể dễ dàng chuyển sang chơi với hàng thủ bốn người (Shaw, Maguire, Stones và Walker) khi wing-back phải Trippier dâng cao tấn công. Ngoài ra, khi cần thiết Walker cũng có thể dâng cao và tung ra những quả tạt từ hành lang trong. Các đội bóng thành công với sơ đồ 3 trung vệ đều có những cầu thủ “kiểu Walker”, như ở Chelsea là Cesar Azpilicueta, Arsenal là Kieran Tierney...

Anh vốn không phải là đội giỏi giữ bóng, và đó được xem là một phần lý do họ thường không thành công ở các giải đấu lớn. Nhưng mọi chuyện đã thay đổi từ khi HLV Southgate lên làm HLV. Chủ trương của vị HLV này là xây dựng một đội tuyển Anh có khả năng phát triển bóng một cách tuần tự từ sân nhà. Một may mắn của Southgate là hiện Anh đang có một thế hệ trung vệ mới rất thoải mái với lối chơi chuyền, giữ, triển khai, gọi là ball-playing defender, như Maguire hay Stones.

Ở EURO 2020, đội tuyển Anh thực hiện trung bình 106,3 đường chuyền ở một phần ba sân phòng ngự, nhiều hơn cả Italia và Tây Ban Nha, hai đội đang được xem là chuyên gia kiểm soát bóng. Cách chơi này khiến các CĐV trung lập thấy khó chịu, nhưng điều quan trọng với HLV Southgate là đối thủ cũng thấy khó chịu, vì họ không có nhiều cơ hội lấy bóng phản công.

Ở trận ra quân với Croatia, Anh gây bất ngờ khi tổ chức pressing rất rát ngay khi đối thủ bắt đầu triển khai bóng. Đó là 20 phút có thể nói là hay nhất của họ ở EURO 2020. Tuy nhiên, những gì diễn ra sau đó cho thấy HLV Southgate không có ý định xây dựng lối chơi của đội tuyển Anh dựa trên những pha pressing như thế. Anh thường chỉ pressing quyết liệt trong một thời gian, rồi lùi về tổ chức phòng ngự lớp lang. Có thể thấy rõ điều này qua xem xét chỉ số PPDA.

PPDA (số đường chuyền trên mỗi hoạt động phòng ngự) là chỉ số cho thấy các đội pressing quyết liệt tới mức nào. PPDA càng thấp thì có nghĩa là đội pressing càng quyết liệt, và ngược lại. Ở EURO, chỉ số PPDA của Anh là 17,6, cao nhất trong số các đội vào tứ kết. Để tiện so sánh, đội có PPDA thấp nhất là Tây Ban Nha, chỉ 8,2. Với lựa chọn này, Anh vừa tránh được nguy cơ mất sức, vừa không phải chịu rủi ro khi đối phương thoát được pressing.

Về số pha phạm lỗi, Anh thuộc nhóm giữa ở EURO 2020. Tuy nhiên, hai tiền vệ trung tâm của họ là Rice và Phillips lại là những người chịu khó phạm lỗi nhất, đặc biệt là Phillips. Tiền vệ của Leeds là người có số pha phạm lỗi nhiều thứ ba ở EURO lần này. Nhưng vị trí phạm lỗi của họ thường ở khá xa khung thành, chủ yếu là bên phần sân của đối phương, thậm chí ngay sát vòng cấm. Những pha phạm lỗi (có kiểm soát) của Rice và Phillips là rất quan trọng trong việc bẻ gãy những pha phản công của đối thủ ngay từ khi chúng vừa chớm bắt đầu.