Khi Arsenal không cần Oezil kiến tạo hay sáng tạo

Trong một tình huống bóng ra ngoài đường biên dọc trong trận gặp Sheffield United hồi tháng trước, Mesut Ozil đã ngẫu hứng thể hiện tình yêu với trái bóng bằng những động tác kỹ thuật đầy trìu mến. Đó là khi cậu bé nhặt bóng ném bóng vào cho anh, và bằng gầm giày, Oezil đã thuần hoá trái bóng, rồi nhẹ nhàng tung tẩy nó rất đẹp mắt, trước khi đưa nó cho đồng đội để thực hiện quả ném biên.

Trong vài giây ngắn ngủi đó, Ozil đã tâm tình với trái bóng trong không gian và thời gian của riêng mình. Anh như thể đang ở một mình với trái bóng trong khu vườn của mình hơn là trước biển khán giả, được bao quanh bởi những cầu thủ chuyên nghiệp tại Premier League và luôn mệt mỏi vì những kỳ vọng.

Một Mesut Oezil vốn gây tò mò từ khi anh rời Real Madrid đến đây, đã từng đem lại hy vọng, rồi lại vô số thất vọng, nhưng vẫn được coi như một siêu tài năng sân cỏ luôn có những món quà tinh tế dường như tồn tại ở đâu đó ở ngoài phạm trù bóng đá. Ví dụ như màn tâng bóng trên chẳng hạn.

Sự bí hiểm của Ozil không phải là một cuộc trò chuyện mới. Nhưng trong một mùa giải phức tạp, mà ở đó, mức độ hiệu quả và tầm ảnh hưởng trực tiếp của anh lên đội bóng đã giảm đi thì câu chuyện về phong cách thuần túy của tiền vệ này lại càng ngày càng mang đến nhiều câu hỏi.

Tuy nhiên, ở đây cần nhấn mạnh yếu tố, Arsenal đang dưới thời của HLV thứ ba trong một mùa giải, và tất cả đang muốn xây dựng một đội hình có thể khai thác tốt năng lực của Oezil. Mặc dù, chúng ta đều thấy rằng những pha kiến tạo của Oezil đã cạn kiệt ở mùa này, còn những bàn thắng càng hiếm hơn, nhưng anh vẫn là một biểu tượng và là một cầu thủ chính.

Cựu HLV Unai Emery đã không sử dụng Oezil ở trong một số trận đấu hồi đầu mùa, nhưng các CĐV của Arsenal đã dùng điều đó để chỉ trích ông này bằng cách ngân nga tên của Oezil trên khán đài. Và khi tuyệt vọng, Emery lại quay về với phương án sử dụng Oezil.

Oezil đã được tân HLV Arteta trọng dụng với vai trò hỗ trợ phòng ngự

Trong giai đoạn huấn luyện tạm thời, Freddie Ljungberg đã đưa ra quan điểm mới về việc sử dụng Oezil, khi đẩy anh vào đá trung tâm và gần khung thành của đối phương hơn trước đây. Điều này khiến cho Oezil cảm thấy mình có tiếng nói hơn trong phòng thay đồ.

Giờ đây, kể từ cuộc hẹn trước Giáng sinh, tân HLV Mikel Arteta đã thể hiện sự tin tưởng của mình vào cầu thủ mang áo số 10 này khi luôn chọn Ozil trong đội hình xuất phát của mọi trận đấu ở Premier League. Oezil có thể thi đấu không tốt, có thể không kiểm soát được trận đấu, nhưng anh luôn được đá chính. Cho đến tận bây giờ.

Tại sao Oezil lại mê hoặc được Arteta như thế? HLV trẻ này hy vọng gì từ cầu thủ người Đức gốc Thổ trong mỗi trận đấu. Dưới thời thày mới, Oezil đã thi đấu kỷ luật hơn, giàu tính cạnh tranh và lăn xả hơn, nhưng anh sẽ không bao giờ là một nhân tố làm thay đổi cục diện trận đấu.

Anh đã chuyền bóng thường xuyên, chạy theo bóng một cách cần cù, nhưng không thường xuyên có những đường chuyền sát thủ trong khu vực 1/3 sân cuối cùng cho hàng công và cũng không ghi được bàn thắng nào.

Oezil có lẽ phương thuốc duy nhất của Arsenal hiện nay, nhưng lại gây ra những câu hỏi hóc búa về sự sáng tạo của Arsenal. Có lẽ cũng đáng để nhắc lại mức độ xuất sắc mà Ozil đạt được trước đây tại Arsenal.

Cách đây không lâu, anh còn là cầu thủ sáng tạo nhất trong số những cầu thủ thi đấu tại Premier League. Vậy, Oezil nên cần đánh thức khả năng đó của trở lại là chân kiến thiết bàn thắng giỏi hay Arsenal nên tạo ra một môi trường mới để anh phát triển? Hay tất cả đều đang sai lầm?

Hãy quay lại quá khứ chưa lâu. Mùa giải 2015/16, Oezil bước vào mùa giải thứ ba tại Arsenal, sau khi giành được FA Cup trong 2 mùa trước đó. Arsenal vẫn còn suất dự Champions League.

Đến thời điểm Năm Mới, Pháo thủ còn đứng đầu giải đấu. Oezil, trong phần lớn mùa giải đó, thi đấu rất hạnh phúc. Anh là “Cầu thủ xuất sắc nhất năm của Arsenal” đồng thời được tạp chí Kicker bầu chọn là “Cầu thủ Đức thi đấy ở nước ngoài hay nhất năm”.

Đó là giai đoạn đỉnh cao của Oezil ở Premier League, mùa giải chứng kiến sự kiên định và tầm ảnh hưởng lớn của tiền vệ này. Mọi thứ trông không chỉ dễ dàng mà còn hiệu quả và thú vị. Oezil. Thật đáng đồng tiền bát gạo.

Đến Arsenal vào năm 2013 với sự phô trương dễ hiểu, Arsenal đã rất phấn khích khi ký được hợp đồng với một cầu thủ hào hoa đang thi đấu cho Real Madrid, tiền vệ mà Pháo thủ thèm khát từ trước đó rất lâu. Ở mùa giải 2015/16, Oezil là vua kiến tạo. Phân tích tất cả 19 bàn thắng ở mùa đó do anh tạo ra mới thấy rõ điều đó.

Một bản đồ nhiệt ở thời kỳ đó cho thấy toàn bộ những cú chạm bóng ở 1/3 sân cuối cùng. Những pha kiến tạo của Oezil có rất nhiều biến thể, cả về số lượng cầu thủ được hưởng lợi từ đường chuyền của Oezil và cả những thể loại đường chuyền của Oezil mà họ nhận được.

Sự kết hợp giữa Oezil và Alexis Sanchez, hai ngôi sao của Arsenal, là một nền tảng quan trọng trong cách tấn công của đội bóng. Họ đã toả sáng ở nhiều trận đấu. 19 pha kiến tạo của Oezil đã khiến rất nhiều đồng đội lập công.

Olivier Giroud ghi 7 bàn, Sanchez và Danny Welbeck cùng có 3 bàn, và Theo Walcott có 2 bàn. Đó là chưa tính những pha không tận dụng được cơ hội của Joel Campbell, Kieran Gibbs và Gabriel.

Còn một yếu tố khác đáng để kiểm tra lại là các thể loại kiến tạo của Oezil. Những đường chuyền đến từ khắp nơi trong khu vực tấn công: 4 quả lốp bóng tầm cao, 3 đường cắt bóng, 3 đường chuyền, 3 cú đá phạt, 2 quả phạt góc, 1 đường tạt bóng, 1 cú chuyền bóng tầm cao, 1 cú giật gót và một tình huống đem về quả penalty.

Ấy thế mà đã từ lâu chúng ta và chính Oezil đã quên đi một việc rằng, anh không phải đồ trang trí trong trận đấu và là người thiết kế chúng. Điểm ngọt ngào của mùa 2015/16 là vị trí Á quân của Arsenal, đứng sau Leicester City, bởi đã lâu lắm Arsenal mới mon men gần ngôi vô địch như thế.

Đoán xem cầu thủ nào thường được Oezil chuyền bóng thường xuyên nhất mùa này? Câu trả lời là Matteo Guendouzi. Trong mùa 2015/16, Ozil đã chuyền thường xuyên nhất cho Sanchez và sau đó là Aaron Ramsey.

Mùa này, sau Guendouzi, đối tác yêu thích thứ nhì của Oezil là Lucas Torreira và sau đó là Granit Xhaka. Đó là 3 cầu thủ tiền vệ phòng ngự chứ không phải là 2 cầu thủ tấn công, thích mạo hiểm ở phía trên. Thật kỳ lạ, Pierre-Emerick Aubameyang, đứng thứ tám trong danh sách nhận đường chuyền của Oezil.

Arsenal hiện tại không được xây dựng để có nhiều lựa chọn xung quanh tiền vệ này. Anh từng có thể rót bóng vào đầu Giroud, khai thác tốc độ của Walcott, giải phóng sự năng động của Sanchez, và do cỗ cho những pha bứt tốc của Ramsey từ hàng tiền vệ.

Áp lực cố gắng tìm sự cân bằng tốt hơn ở hàng tiền vệ để bảo vệ an toàn hơn cho một hàng phòng ngự yếu đã làm giảm nhiều cơ hội tấn công của Arsenal. Có phải việc Oezil thi đấu không hiệu quả là một lý do khiến Arsenal đá tối tăm? Hoặc ngược lại? Câu hỏi này sẽ giống trường hợp cổ điển của gà hay trứng có trước.

Hậu quả là hàng công của Arsenal đang đói khát và những cơ hội ghi bàn, bàn thắng, chiến thắng cũng trở nên khô hạn. Nguyên nhân của điều này có thể do đội ngũ bây giờ chất lượng không bằng mùa 2015/16; hoặc do các cầu thủ thiếu tự tin và không dám nghĩ đến những tình huống mạo hiểm mà chỉ nhăm nhăm đề cao những đường chuyền an toàn, hơn là những đường bóng phiêu lưu, ngoạn mục.

Nhìn chung, những cú chạm của Oezil vẫn có vẻ tốt, nhưng những đường chuyền của anh ấy ít có khả năng là một phần quyết định trong các đợt tấn công. Mặc dù vậy, bối cảnh rất quan trọng. Số liệu thống kê của Oezil phải được đo lường trên thực tế là mọi chỉ số tấn công của toàn đội đều suy giảm trong mùa thứ ba liên tiếp.

Số lượng bàn thắng, cú sút, đường chuyền trong 1/3 sân cuối cùng, bàn thắng dự kiến…. tất cả bắt đầu chìm dần đều trong mùa giải cuối cùng của Arsene Wenger và trong nhiệm kỳ của Unai Emery cho đến nay.

Sự sụt giảm số lượng cơ hội tạo bàn thắng ở mức đáng ngạc nhiên. Dưới thời Wenger, Oezil cứ sau 241 phút lại có 1 pha kiến tạo thành bàn. Dưới thời, con số này là 1 sau 1.041 phút. Còn Arteta vẫn chưa chứng kiến Oezil kiến tạo bàn thắng nào cho Arsenal.

Những gì anh ấy đã đạt được ở giai đoạn này là sự tiến bộ của các chỉ số phòng thủ, thậm chí là tốt nhất trong sự nghiệp thi đấu Premier League của Oezil, với nhiều cú tắc bóng hơn, đấu tay đôi nhiều hơn và tỉ lệ phục hồi sau trận đấy nhanh hơn.

Cho dù, HLV muốn anh làm tốt điều khác. Mùa này đã là một trong những mùa giải đặc biệt hỗn loạn đối với cầu thủ biểu tượng của Arsenal này. Vào tháng 8/2019, thế giới của Oezil đảo lộn. Anh phải chịu đựng một cuộc khủng hoảng cá nhân sau khi vợ chồng anh bị tấn công bởi cướp có vũ trang. Và còn rất nhiều điều điều tiếng về cuộc sống cá nhân, chủng tộc Thổ - Đức, sự lạnh lùng của bóng đá Đức cũng khiến Oezil bị hành hạ.

Nếu anh hy vọng tìm kiếm nơi ẩn náu trong bóng đá, trong CLB, thì hẳn là Oezil đã thất vọng. Anh bị gạt khỏi đội hình chính suốt mùa Thu, khiến nội bộ Arsenal bị mâu thuẫn nặng nề về việc dùng hay không dùng Oezil là hợp lý, trong bối cảnh đội bóng đá rất thiếu sáng tạo.

Nhưng dù ngồi chơi xơi nước hay được thi đấu Oezil vẫn là biểu tượng lớn của Arsenal hiện tại

“Không được thi đấu, phải ngồi nhà xem đồng đội ra sân khiến tôi phát ốm vì cảm giác vô dụng. Tôi chỉ biết nỗ lực để vượt qua nó chứ không thể trốn tránh hay bỏ cuộc”, Oezil nói trên báo chí.

Thật là một vài tháng phi thường. Oezil có một động lực mạnh mẽ để trở lại sân cỏ bất chấp mọi sự ồn ào. Anh đã ở đây và thể hiện một cá tính mạnh mẽ trong tập thể Arsenal, vẫn cần cù tung ra những đường chuyền đem lại sự thoải mãi cho cả bản thân và đồng đội.

Hiện, Oezil đang tận hưởng kỳ nghỉ Đông ở Dubai và sẵn sàng cho trận đấu với Newcastle khi mùa giải tiếp tục. Mục tiêu Top 4 đã xa vời, nhưng Arsenal còn hy vọng ở Europa League và FA Cup. Cho dù không muốn nhưng Europa League vẫn là ngả duy nhất đưa họ đến Champions League.

Trong tương lai, khi Oezil không còn thi đấu nữa, liệu có nhiều người sẽ nhớ gì về những năm tháng tại Arsenal của tiền vệ mắt ốc nhồi này? Đó sẽ là ký ức về một kẻ “lười biếng” hay mức lương 350.000 bảng một tuần?

Thế còn những pha chạm bóng tinh tế, những pha xử lý như chớp nháng tuyệt diệu thì sao? Oezil dường như đang chơi phiên bản bóng đá của riêng mình. Anh ấy có thể không còn nhiều những pha kiến tạo nữa nhưng chừng nào anh còn thi đấu, sẽ còn cơ nhiều cơ hội ghi bàn xuất hiện từ mũi giày của anh!