Liverpool vs Man City: Câu chuyện chiến thuật, đặc sản của Siêu kinh điển kiểu Anh

Siêu kinh điển, El Clasico trong tiếng Tây Ban Nha là một thuật ngữ du nhập từ Mỹ Latinh vào đầu những năm 2000 để đặc tả cuộc thư hùng rất được trông đợi giữa Barcelona và Real Madrid.

Nhãn hiệu này bắt nguồn từ việc sự ganh đua và kình địch giữa đã vượt ra khỏi biên giới Tây Ban Nha giữa Barca và Real. Cuộc thư hùng này khác xa bản chất một trận derby.

Thay vào đó, trận đấu này diễn ra giữa hai đội bóng hùng mạnh nhất và thường mang ý nghĩa quyết định chức vô địch. Một sự thống trị tuyệt đối.

Từ đó có thêm Der Klassiker ở Đức, trận đấu giữa hai kẻ thống trị Bayern Munich và Borussia Dortmund.

Ở Anh, Siêu kinh điển không thể thành hình trong một thời gian dài vì sự cân bằng giữa các ông lớn. Cụ thể, Ngoại hạng Anh vốn nổi tiếng là giải đấu giàu tính cạnh nhất, thay vì có 2 đội thống trị lại có tới Big Four rồi mở rộng thành Big Six.

Nhưng đến hiện tại, Man City và Liverpool đang có dấu hiệu tách tốp. Mùa trước, hai đội lần lượt kết thúc mùa giải với 98 và 97 điểm, bỏ xa tít tắp phần còn lại.

Đội đăng quang thắng 32 trong số 38 trận, đội về nhì chỉ thua 1 trận trong cả mùa giải. Đội đăng quang ghi 95 bàn thắng và đội về nhì chỉ nhận 21 bàn thua.

Mùa này, khoảng cách cũng nhanh chóng xuất hiện sau 11 vòng đấu, với hai đội một lần nữa chứng minh sự vượt trội so với phần còn lại. Man City và Liverpool, Siêu kinh điển của Anh đang dần thành hình.

Hai kẻ thống trị này tạo ra một tiêu chuẩn mới để định nghĩa chiến thắng, khi sự vượt trội về trình độ của các cá nhân không còn là yếu tố tiên quyết.

Các khía cạnh đấu pháp chiến thuật trở nên nổi bật hơn, với những điều chỉnh tinh kỳ để đem lại sự khác biệt.

So với Man City của Pep Guardiola, Liverpool của Juergen Klopp hấp dẫn hơn từ góc độ chiến thuật, khi bị đánh giá thấp hơn về mặt con người nhưng lại chiếm ưu thế. Nhưng Man City đã tìm ra nhược điểm để khắc phục và cán cân trở lại thế cân bằng.

Hai đội đã gặp nhau 4 lần ở mùa 2017/18, Liverpool thắng 3 và chỉ thua 1 trong trận đấu Sadio Mane lĩnh thẻ đỏ ngay ở phút 37 tại Etihad.

Đoàn quân của Klopp chấm dứt chuỗi trận bất bại của Man City vào tháng 1/2018 bằng chiến thắng kịch tính 4-3 tại Anfield, và họ cũng loại Man City tại Champions League khi giành chiến thắng ở cả 2 lượt trận tứ kết.

Điều quan trọng, Klopp đã chiếm thế thượng phong mặc dù dẫn dắt đội bóng yếu hơn. Các đấu pháp do vị chiến lược gia người Đức áp dụng đã triệt phá thành công khả năng kiểm soát bóng của Man City trong cả 3 trận đấu giành chiến thắng đó.

Ở chiến thắng 4-3 của Liverpool tại Anfield, Guardiola tung ra sân đội hình như thể gặp một đội bóng tầm trung. Sơ đồ 4-3-3 quen thuộc được sử dụng, với các cầu thủ được bố trí như thường lệ mà không có bất kỳ cân nhắc nào cho các điểm mạnh yếu của đối phương.

Sơ đồ Man City đấu Liverpool mùa trước

Man City đã phải vật lộn với những tình huống bóng hai, chật vật thực hiện các đường chuyền xuyên phá các lớp phòng ngự đối phương cũng như gặp khó khăn trong việc mở rộng không gian chơi bóng để đảm bảo nhiệm vụ kiểm soát bóng.

Trong khi đó, đội bóng của Klopp là bậc thầy chuyển trạng thái, với mục tiêu trọng tâm là tạo ra nhiều tình huống tranh chấp. The Kop đã thành công khi buộc Man City mạo hiểm và mắc sai lầm. Qua đó họ phản đòn ngay lập tức ngay sau khi nhận bóng. Tóm lại, sự thơ ngây của Pep đã bị những toan tính cáo già của Klopp trừng phạt.

Sau 60 phút bóng lăn, khi tỷ số là 1-1, Man City có bóng gần 1/3 sân Liverpool, nhưng họ đẩy quá nhiều cầu thủ dâng cao tấn công. Đội khách bị mất bóng vào chân Wijnaldum, và phản ứng ngay sau đó của Man City hoàn toàn vô hiệu, với chỉ duy nhất Kevin De Bruyne áp sát gây áp lực, như hình dưới thể hiện.

Wijnaldum thoát pressing bằng đường chuyền cho Alex Oxlade-Chamberlain đang đứng ở vị trí thoải mái. Sau đó, cựu cầu thủ Arsenal dễ dàng dốc bóng sang phần sân Man City, với không gian mênh mông trước mặt và ba đồng đội trên hàng công lao lên như hình dưới.

Oxlade-Chamberlain tìm thấy không gian để kết nối với Firmino, và tiền đạo người Brazil vượt qua John Stones rồi đánh bại Ederson để ghi bàn.

2 phút sau, các học trò của Guardiola phạm một sai lầm khác. Fernandinho, Ilkay Gundogan và Nicolas Otamendi mạo hiểm phối hợp bên phần sân nhà, gần vòng trong trung tâm khi đang bị các cầu thủ đối phương vây. Và Salah bắt bài để chặn đường chuyền của Guendogan cho Stones như hình dưới.

Tiền đạo người Ai Cập đoạt được bóng và pha tấn công được tổ chức chớp nhoáng, kết thúc bằng pha dứt điểm của Mane sau khi chiếm lĩnh được vị trí thuận lợi.

The Kop tiếp tục ghi một bàn thắng nữa, do công của Salah, và vẫn từ một tình huống Man City tỏ ra chủ quan. Những phút cuối, Man City gỡ được 2 bàn trong các tình huống Liverpool không thể phong tỏa hết các mảng miếng tấn công nhưng chung cuộc, chiến thắng vẫn thuộc về Lữ đoàn đỏ.

3 tháng sau, hai đội gặp nhau tại Champions League. Hai cuộc đụng độ được dự đoán cân bằng và cởi mở cũng như chứng kiến nhiều bàn thắng.

Tuy nhiên, chỉ sau 30 phút trận lượt đi, việc giành vé vào vòng trong đã nằm ngoài tầm kiểm soát của Man City, khi để lọt lưới 3 bàn không gỡ.

Một kế hoạch mới được Pep Guardiola đưa ra, khi Man City ra sân với sơ đồ 4-2-3-1 thay vì 4-3-3.

Lý do Pep thay đổi sơ đồ chiến thuật là ông tìm thấy điểm yếu nơi vị trí của Trent Alexander-Arnold. Hậu vệ biên này thiên về tấn công và thường dâng cao, hệ quả là để lại sau lưng khoảng trống rộng lớn. Rashford của M.U đã gây ra cho Liverpool những khó khăn khi hai đội chạm trán ở Old Trafford, như hình dưới cho thấy.

Sau trận gặp M.U, Liverpool chạm trán Crystal Palace tại Selhurst Park và Zaha kiếm về một quả phạt đền khi khai thác khoảng không gian tương tự.

Trở lại với Man City, Pep chọn sơ đồ 4-2-3-1 nhưng đội hình lại bất đối xứng. Sane là người được chọn để thực hiện các mánh khóe chiến thuật, với việc Pep chỉ đạo các học trò kiên trì thăm dò và đo lường khả năng phòng ngự của Alexander-Arnold.

Vai trò của Sane được thể hiện trong biểu đồ vị trí trung bình ở hình dưới, và Man City rõ ràng chơi với một đội hình lệch hẳn sang cánh trái.

Tuy nhiên, Alexander-Arnold đã có một trận đấu phòng ngự tuyệt hay, khi là cầu thủ đánh chặn nhiều nhất trận. Kết quả, dù Sane là cầu thủ có nhiều nỗ lực rê dắt bóng nhất trận, và nhiều hơn cả các đồng đội cộng lại, với 12 nỗ lực rê dắt, nhưng chỉ 6 lần thành công.

Nói cách khác, điểm yếu của Liverpool được che đậy và ý đồ tấn công của Guardiola đã bị phá sản. Điều này dẫn đến một hệ lụy nặng nề hơn cho Man City, đó là nỗ lực kiểm soát bóng và tấn công trở thành miếng mồi ngon cho thầy trò Klopp đánh chén.

Bàn thắng mở tỷ số đến ngay ở phút thứ 12, khi Man City ngớ ngẩn để mất bóng trong một tình huống phối hợp đá phạt, tạo cơ hội cho Liverpool thi triển đòn phản công sở trường như hình dưới.

Salah bứt tốc hướng về phía khung thành Man City rồi nhận bóng và dứt điểm ở cự ly gần.

Chưa đầy 10 phút sau, Man City lại thất bại ở một trận chiến khác ở gần khu vực 1/3 sân nhà, khi James Milner là người chiến thắng trong pha tranh chấp tay đôi và chuyển bóng cho Oxlade-Chamberlain. Tiền vệ người Anh dấn một nhịp rồi tung cú sút xa tung lưới Ederson.

Mane đào sâu khoảng cách lên 3-0 và đó cũng là kết quả trận lượt đi. Man City một lần nữa chịu khuất phục trước mô thức bóng đá bão tố của Anfield và Klopp.

Ở trận lượt về, Guardiola tiếp tục thay đổi sơ đồ chiến thuật nhưng mũi nhọn chính vẫn là Sane. Ông chuyển từ sơ đồ 4-2-3-1 sang 3-5-1-1 như hình dưới.

Vị chiến lược gia người Tây Ban Nha sử dụng hàng phòng ngự 3 người, nhưng khi mất bóng, Fernandinho sẽ lùi về phong tỏa Salah đồng thời cùng Otamendi và Aymeric Laporte tạo thành tuyến phòng ngự cuối cùng.

Đó là điều chỉnh phù hợp bởi Salah thời điểm đó đang trải qua mùa giải thành công nhất sự nghiệp. Một khía cạnh khác, Guardiola không sử dụng sơ đồ 4-3-3 đã thống trị Ngoại hạng Anh mà xây dựng một sơ đồ phức hợp trong khi Klopp tiếp tục áp dụng sơ đồ quen thuộc.

Gabriel Jesus chỉ mất 2 phút để ghi bàn mở tỷ số cho Man City, nhưng từ đó, đội chủ nhà bất lực trong việc cố gắng vượt qua phòng tuyến của Liverpool.

Bước sang hiệp 2, khi quỹ thời gian ngày càng cạn kiệt, Man City buộc phải dâng cao đội hình để giữ cự ly và dồn ép đối phương. Đó là cơ hội để một lần nữa Liverpool tung đòn phản công.

Trái bóng tìm đến Oxlade-Chamberlain ở tuyến giữa, với không gian rộng lớn để tiền vệ này thoải mái xử lý tương tự tình huống dẫn đến bàn thắng của Firmino ở trận thắng 4-3.

Đợt lên bóng được bung ra cùng Mane và Salah, kết thúc bằng cú bấm bóng qua người Ederson của tiền đạo người Ai Cập. Liverpool dẫn với tổng tỷ số 4-1. Hệ quả là các cầu thủ Man City trở nên nóng vội và bế tắc, Otamendi mắc lỗi khi bị Firmino gây áp lực và cướp bóng, rồi tiền đạo người Brazil ghi bàn thắng ấn định tỷ số.

Liverpool đã loại Man City và Pep Guardiola khỏi đấu trường họ thèm khát thành công nhất, đồng thời chấm dứt chuỗi trận bất bại của The Citizens trong chiến thắng 4-3.

6 tháng sau, 2 đội gặp lại nhau. Cuối cùng, Guardiola cũng chứng minh được rằng ông cũng biết đúc rút từ thất bại và điều chỉnh sau các sai lầm.

Đó là một mùa giải mới, và thầy trò Klopp đặt mục tiêu thách thức Man City trong cuộc đua giành chức vô địch Ngoại hạng Anh. Sau 8 vòng đấu, cả hai đội đều có thành tích thắng 7 và hòa 1.

Guardiola một lần nữa sử dụng sơ đồ 4-2-3-1, nhưng lần này ông chỉ đạo học trò đưa bóng tránh xa khu vực nhạy cảm ở giữa sân. Man City phát triển bóng ở biên thay vì cố gắng cầm bóng ở giữa sân, nơi những chú chiến mã của Klopp luôn rình rập lao lên.

Vị chiến lược gia người Tây Ban Nha nhận ra rằng Man City liên tục vấp ngã trước Liverpool vì việc mạo hiểm. Những vị trí sâu bên phần sân nhà của Man City luôn sẵn sàng chơi bóng nhưng điều đó đơn giản tạo điều kiện cho Klopp sử dụng những đạo quân gọn nhẹ, gây áp lực khiến đối phương mắc sai sót và lao về phía trước tấn công chớp nhoáng.

Bằng cách chơi bóng ở hai cánh và tránh trung lộ, City đã tìm ra phương án vô hiệu hóa vũ khí tấn công chính của Liverpool dưới thời Klopp: Pressing. Vị chiến lược gia người Đức đã dựa vào những sai sót của Liverpool để ghi bàn ở những cuộc đụng độ trước đó, nhưng bây giờ là không thể.

Cuộc thư hùng tại Anfield kết thúc với tỷ số hòa 0-0, với việc Liverpool chỉ có xG (bàn thắng kỳ vọng) chỉ 0,36 và tạo ra vỏn vẹn 2 pha dứt điểm trúng đích. Man City tuy chưa thể giành chiến thắng nhưng đã có sự tiến hóa về đấu pháp khi đụng độ Liverpool.

Guardiola đã nhận thức được các pha bóng rủi ro không có lợi cho Man City vì các cầu thủ của ông không thể kiểm soát được các đợt tấn công hung bạo của Liverpool. Tất nhiên, sự phản tác dụng của việc cầu toàn là Man City cũng bị hạn chế sức tấn công.

Trong trận đấu này, The Citizens chỉ tung ra 5 pha dứt điểm với xG vỏn vẹn 0,07 trong khi trung bình mỗi trận họ tung ra 17 pha dứt điểm. Hình dưới cho thấy vấn đề.

Hai đội đã níu chân nhau và đó là bằng chứng cho thấy Guardiola đã phải nhìn vào gương chiếu hậu thay vì tiến băng băng về phía trước mà không cần quan tâm tới ai.

3 tháng sau, Liverpool dẫn đầu bảng xếp hạng song Guardiola cuối cùng đã đạt được mục tiêu khi giành chiến thắng 2-1 trong cuộc tái đấu tại Etihad.

4-2-3-1 lại được sử dụng, như sơ đồ mặc định để phong tỏa Liverpool hơn là vượt qua đối thủ này. Nhưng về mặt kết quả, Man City lại giành chiến thắng nhờ các ngôi sao trên hàng công tận dụng được những tình huống tưởng chừng không có gì nguy hiểm.

Nói cách khác, sự khác biệt được tạo ra từ những tình huống tận dụng các cơ hội khó để chuyển hóa thành bàn thắng. Aguero ghi bàn đầu tiên với một pha dứt điểm ở góc cực hẹp. Sane ấn định chiến thắng 2-1 ở phút 72 với một cú đá ngoạn mục khó thực hiện lại lần thứ hai và cũng không còn lựa chọn nào khác để xử lý.

Rất nhiều cầu thủ sẽ không làm được gì ở những cơ hội được trao cho Aguero hay Sane, vì vậy yếu tố tiên quyết ở hai bàn thắng này lại là đẳng cấp cá nhân.

Trong trận đấu đó, Liverpool một lần nữa thất bại trong việc tạo ra cơ hội dứt điểm sau các tình huống tổ chức pressing. Đơn giản, Man City đã chủ động tránh đưa bóng tới các khu vực nhạy cảm nhất định.

Bàn thắng duy nhất của Firmino được thực hiện sau một tình huống phối hợp khó tin giữa hai hậu vệ biên Alexander-Arnold và Andy Robertson. Một dữ kiện khác, trước khi Firmino đánh đầu cận thành ghi bàn, các cầu thủ Liverpool đã thực hiện 16 đường chuyền liên tiếp. Một dạng bàn thắng mà Man City thường thực hiện.

Liverpool nhận thất bại, nhưng bàn thắng của Firmino đưa đến cái nhìn sâu sắc về con đường mà Klopp có thể phải đi trong những cuộc đụng độ trong tương lai. Dường như, pressing không còn là công cụ hữu hiệu để The Kop tạo ra những cơ hội chất lượng trước Man City, vì Guardiola đã thích nghi và điều chỉnh để tránh đòn đánh đó bằng mọi giá.

Cuối tuần này, hai đội lại gặp nhau.

Klopp sẽ phát triển bóng ngắn hay pressing để đánh bại Man City? Pressing tầm cao khiến Man City mắc lỗi đã không đem lại hiệu quả trong 2 lần đụng độ gần nhất, nhưng mặt khác, Guardiola đang gặp vấn đề nhân sự nơi hàng phòng ngự.

Laporte, hậu vệ đáng tin cậy nhất của vị chiến lược gia người Tây Ban Nha đang dưỡng thương. Kompany đã ra đi, Cancelo chưa bao giờ được trải nghiệm The Classic, Siêu kinh điển phiên bản Anh quốc và Fernandinho đang phải thi đấu ở vị trí trung vệ.

Những vấn đề đó, cũng như lợi thế mà Liverpool đang nắm giữ trên bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh, có thể ảnh hưởng đến cách tiếp cận trận đấu của Klopp. Nên nhớ Man City cần chiến thắng hơn Liverpool và muốn thắng, Pep cần mạo hiểm. Nhưng nếu Man City mạo hiểm, khả năng họ phải trả giá bởi những màn pressing kịch liệt của Liverpool không hề thấp.

Một chương tiếp theo của The Classic đang chờ được mở ra.

Theo Ngọc Trung/Bongdaplus