Sự biến mất của những số 9 ở Ngoại hạng Anh

Không còn nhiều số 9 cổ điển

Trước tiên, phải làm rõ số 9 kiểu cổ điển là như nào? Đó là những “poacher”, hay có thể gọi là “kẻ cắp bàn thắng”. Các tiền đạo này rất giỏi chiếm lĩnh không gian, khoảng trống, đánh hơi bàn thắng, chơi đùa với bẫy việt vị, thường lởn vởn, vật vờ trong vòng cấm, rồi bất ngờ xuất hiện ghi bàn. Đó là những “poacher” đích thực. Pippo Inzaghi là một ví dụ. Còn một dạng số 9 kiểu cổ điển nữa là “target man”, hay còn gọi là “tiền đạo mục tiêu”. Những tiền đạo này thường cao to, chơi thiên về sức mạnh, làm tường, hỗ trợ đồng đội tấn công. Có rất nhiều “target man”, kiểu như Olivier Giroud, Tammy Abraham, Dominic Calvert-Lewin, hay trước đây là Diego Costa, Romelu Lukaku…

Một điều dễ nhận thấy là Premier League những năm gần đây không còn nhiều số 9 cổ điển đẳng cấp nữa. Xu thế này đã bắt đầu từ 3 năm trước. Và nó tiếp tục diễn ra mùa này. Nếu phải tìm ra một số “target man” chơi ổn mùa này, chúng ta cũng không có nhiều cái tên nổi trội ngoài Abraham (Chelsea), Calvert-Lewin (Everton). Tuy nhiên, ngay cả những cầu thủ kể trên cũng không ai duy trì được sự ổn định trong quãng thời gian dài. Abraham bùng nổ giai đoạn đầu mùa nhưng 14 vòng gần nhất chỉ ghi được 2 bàn. Calvert-Lewin chỉ chơi tốt lên sau khi Everton bổ nhiệm HLV Carlo Ancelotti.

Harry Kane, Sergio Aguero cũng là một dạng số 9 kiểu cổ điển có đẳng cấp cao mà Premier League sở hữu. Nhưng mùa này, cả Kane và Aguero đều không quá xuất sắc. Điều quan trọng là những số 9 như họ không xuất hiện nhiều ở Premier League nữa. Đó là một thực tế khác hẳn 10 năm trước, khi giải Ngoại hạng Anh từng sở hữu những số 9 xuất sắc như Luis Suarez, Diego Costa, Van Persie, hay xa hơn nữa là Van Nistelrooy…

Vì sao số 9 mất đất diễn?

Tới đây, câu hỏi đặt ra là vì sao những số 9 lại đang ngày càng ít đất diễn hơn ở Premier League? Lý do đầu tiên nằm ở dòng chảy chiến thuật. Tây Ban Nha của HLV Luis Aragones đã vô địch EURO 2008 bằng lối chơi tiqui-taca, dựa trên khả năng ban bật và pressing mãnh liệt. Đó chính là cột mốc đánh dấu sự thay đổi toàn diện về chiến thuật của bóng đá hiện đại. Chưa hết, Barcelona của Pep Guardiola sau đó cũng thống trị bóng đá châu Âu bằng tiqui-taca, bằng pressing. Thành công của ĐT Tây Ban Nha và CLB Barcelona đã tạo ra tầm ảnh hưởng rộng khắp. Có thể nói, 10 năm trở lại đây là kỷ nguyên của chiến thuật pressing. Rất nhiều CLB lớn, cũng như rất nhiều đội tuyển lớn sử dụng cách chơi này.

Trong thế trận pressing, các HLV yêu cầu trung phong phải là người tạo ra sức ép lên hàng thủ đối phương đầu tiên. Từ đó, việc bố trí một tiền đạo chuyên làm nhiệm vụ săn bàn như trước, không tham gia vào hệ thống pressing, vừa là điều điều xa xỉ, vừa làm lối chơi cả đội lạc nhịp. Các HLV bây giờ luôn yêu cầu trung phong phải gây sức ép lên hậu vệ nhanh nhất có thể. Juergen Klopp và Pep Guardiola là người đi đầu trong trường phái này. Hãy nhìn vào cách chơi của Roberto Firmino (Liverpool) hay Gabriel Jesus (Man City) là rõ. Xuất phát từ yêu cầu chiến thuật, từ cách chơi đó, nên số 9 kiểu truyền thống đang dần bị tuyệt chủng.

Lý do tiếp theo là sự tiến hoá của hệ thống phòng ngự. Lúc này, bóng đá không còn là trò chơi đơn giản chỉ với 22 cầu thủ trên sân và 1 trái bóng, mà nó còn là kỷ nguyên của dữ liệu. Mọi chỉ số của các tiền đạo từ cách chơi, thói quen, điểm mạnh điểm yếu…, đều được thể hiện qua số liệu, rồi cung cấp cho hậu vệ. Cách tổ chức phòng ngự cũng được nâng lên tầm cao mới. Chính bởi vậy, không còn nhiều khoảng trống cho các tiền đạo đứng sẵn trong vòng cấm như trước đây. “Khoảng trống chính là hơi thở của các trung phong”, HLV Ole Solskjaer từng nhận xét như vậy. Và khi vòng 16m50 ngày càng trật trội hơn, ngột ngạt hơn, thì khả năng ghi bàn của các số 9 ngày càng ít đi. Ở hoàn cảnh đó, họ buộc phải lùi sâu, hoặc dạt biên nhiều hơn để tự tìm khoảng trống. Đây chính là lý do khiến số 9 ảo, hoặc các tiền đạo cánh đang ngày càng được ưa chuộng.

Nên nhớ, những ngôi sao sáng nhất ở hàng tiền đạo tại Premier League các mùa gần đây đều là những tiền đạo cánh như Eden Hazard, Riyad Mahrez, Mohamed Salah, Sadio Mane, Raheem Sterling… Và đừng quên là 5 mùa giải trở lại đây, giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất Premier League do Hiệp hội các cây bút bóng đá Anh (PFA) bầu chọn không bao giờ thuộc về tiền đạo cắm.