Thị trường ôtô và “vị đắng”... chính sách

2012, năm ảm đạm chưa từng thấy của thị trường ôtô Việt Nam đã đi qua, với sự sụt giảm mạnh ở cả mảng sản phẩm lắp ráp trong nước (CKD) lẫn nhập khẩu nguyên chiếc (CBU). Cụ thể, sản lượng bán hàng ôtô CKD trong 11 tháng năm 2012 (tháng 12 chưa có số liệu thống kê) đạt 71.860 xe, giảm 28% so với cùng kỳ 2011; lượng ôtô nhập khẩu nguyên chiếc khoảng 27.000 xe, đạt giá trị kim ngạch 605 triệu USD, giảm 49,8% về lượng và 41,2% về giá trị so với năm 2011.

“Lỗi” ở bối cảnh kinh tế khó khăn thì đã rõ, nhưng nguyên nhân xuất phát từ những kế hoạch thu thêm hoặc tăng thu thuế, phí cũng được đánh giá là không hề nhỏ.

Ngày cuối năm 2011, Bộ Giao thông Vận tải đã có tờ trình Thủ tướng về kế hoạch thu phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân, trong đó mức phí đối với ôtô thấp nhất là 20 triệu đồng và cao nhất là 50 triệu đồng/xe/năm. Loại phí này, vì lý do “nhạy cảm” câu chữ, nên sau đó đã được đổi tên thành phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân.

Sau đó, thị trường ôtô đã có phản ứng tức thời với biểu hiện là sức mua giảm đi trông thấy. Báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho thấy, sản lượng bán hàng tháng 1/2012 đã giảm đến 61% so với tháng 12/2011 và giảm 60% so với cùng kỳ, một kỷ lục buồn của thị trường ôtô trong nước.

Đến giữa tháng 3/2012, một “gáo nước lạnh” nữa được dội xuống là kế hoạch thu phí sử dụng đường bộ (Nghị định 18 của Chính phủ) kể từ tháng 6. Và thế là, sức mua ôtô đã bắt đầu cho thấy khả năng hồi phục chỉ là vô vọng. Thực tế đó cũng là thời điểm khởi đầu cho giai đoạn tụt dốc không phanh của thị trường.

Cuối cùng thì cả hai kế hoạch thu phí trên đã không thực thi trong năm 2012, trong đó phí sử dụng đường bộ được hoãn thu đến đầu năm nay còn phí hạn chế thì thậm chí sẽ không bao giờ thu. Nhưng xem như sự đã rồi, hai kế hoạch đó đã “góp sức” cùng động tác tăng lệ phí trước bạ tại một số địa phương cộng với bối cảnh kinh tế vốn dĩ đã khó khăn để đẩy thị trường ôtô Việt Nam vào một năm đầy ắp những “vị đắng”.

Những ngày cuối năm 2012, thị trường ôtô đã đón nhận tin vui là đề xuất không thu phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân và giảm lệ phí trước bạ mà Bộ Tài chính đưa ra. Đề xuất này đã được đưa vào dự thảo nghị quyết của Chính phủ để Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải nêu ra tại cuộc họp trực tuyến với các ngành và các địa phương.

Sau tin vui đó, thị trường ôtô đã bắt đầu có những phản ứng tích cực dù chưa thực sự rõ nét. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu đề xuất trên được thực hiện ngay trong năm nay, thị trường ôtô chắc chắn sẽ “ấm” lên. Nhưng từ nay đến thời điểm (có thể rất xa) ấy, thị trường sẽ vẫn cầm chừng phần do sức mua thực tế chưa thể hoàn toàn hồi phục, phần do bộ phận không nhỏ người tiêu dùng nhẫn nại chờ quyết định cuối cùng của Chính phủ.

Đoàn Huế (Theo VnEconomy)