Dựng hàng rào bảo vệ hàng hóa xuất khẩu

Bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng

Theo , việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật là tích cực nhằm giúp mang lại cho người tiêu dùng những sản phẩm xuất chất lượng cao, an toàn cuộc sống con người, bảo vệ sức khỏe, môi trường, chống gian lận thương mại, đảm bảo an ninh quốc gia. Trong thời gian qua, để thực hiện tốt các quy định này, tạo được hàng rào cần thiết đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam để bảo vệ sản xuất, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng trong nước theo đúng các qui định của quốc tế - Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo, phân giao trách nhiệm cho các Bộ ngành, cơ quan có liên quan để tổ chức triển khai các giải pháp đồng bộ.

Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật là tích cực nhằm giúp mang lại cho người tiêu dùng những sản phẩm xuất nhập khẩu chất lượng cao (Ảnh minh họa)

Theo đó, Bộ Công Thương đã xây dựng, ban hành được 44 QCVN gồm các đối tượng: sản phẩm, hàng hóa nhóm 2; kỹ thuật điện; khoáng sản; xăng dầu; dệt may, khăn giấy và giấy vệ sinh. Bộ Công Thương cũng đã xây dựng Lộ trình hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương đến năm 2025 với mục tiêu hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương theo hướng đồng bộ, đầy đủ, đáp ứng yêu cầu công tác kiểm tra chuyên ngành, quản lý nhà nước về an toàn và chất lượng sản phẩm hàng hóa của ngành Công Thương; khuyến khích áp dụng các công nghệ tiên tiến, nâng cao năng suất lao động, khả năng cạnh tranh; hạn chế các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ kém chất lượng, ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người.

Việc xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được đánh giá đã góp phần kiểm soát tốt được chất lượng các sản phẩm hàng hóa ngành Công Thương. Đây là những công cụ và phương tiện quan trọng để duy trì các chuẩn mực trong các quan hệ kinh tế, hỗ trợ quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, vệ sinh, sức khỏe cho con người; bảo vệ động vật, thực vật và môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và xã hội. Các doanh nghiệp bước đầu đã tuân thủ tốt các quy định về quản lý chất lượng sản phẩm thông qua việc chấp hành các quy định trong các quy chuẩn kỹ thuật. Thông qua các quy chuẩn kỹ thuật, các cơ quan nhà nhà nước có công cụ để quản lý tốt các sản phẩm hàng hóa, ngăn chặn các hàng hóa kém chất lượng ra thị trường, ổn định xã hội.

Đối với lĩnh vực nông sản, về cơ chế và các chính sách quản lý nhập khẩu, theo cam kết với WTO và trong các Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, Việt Nam phải xóa bỏ các hàng rào phi thuế quan như giấy phép nhập khẩu, hạn chế định lượng và giảm thuế nhập khẩu các mặt hàng, trong đó có các mặt hàng nông sản theo lộ trình. Hiện nay, đa số các mặt hàng nông sản chỉ phải làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu tại cơ quan hải quan, không phải xin giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu, tuy nhiên phải tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định hiện hành về quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật.

Ở chiều ngược lại, trước xu hướng các nước nhập khẩu ngày càng tăng cường các rào cản thương mại và kỹ thuật, Bộ Công Thương đã và đang phối hợp tích cực với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ động nắm bắt tình hình, áp dụng các biện pháp bảo hộ mậu dịch của các nước nhập khẩu để kịp thời thông tin cho các đơn vị liên quan và các doanh nghiệp, đồng thời đấu tranh có hiệu quả đối với các rào cản kỹ thuật, thương mại bất hợp lý trong các cuộc họp song phương, phiên họp của các Ủy ban liên Chính phủ, Diễn đàn khu vực (ASEAN, APEC) và đa phương (WTO).

Mặc dù quá trình đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật, thương mại đối với từng mặt hàng gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian, tuy nhiên tính đến nay, ta đã đạt được nhiều kết quả đáng kể trong việc mở cửa thị trường.

Theo đó, Việt Nam đã kiện và đã thắng kiện Hoa Kỳ tại WTO trong vụ áp thuế chống bán phá giá bất hợp lý đối với tôm xuất khẩu của Việt Nam; đã hoàn tất việc thâm nhập thị trường mới cho một số trái cây của Việt Nam như thanh long, chôm chôm, nhãn, vải, vú sữa, xoài vào Hoa Kỳ; vải, xoài, thanh long, nhãn vào Úc; sản phẩm sữa, măng cụt vào Trung Quốc và sắp tới là thạch đen, tổ yến; thịt gà chế biến vào Nhật Bản; xoài, thanh long vào Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand...

Hiện nay, trên cơ sở đề xuất của địa phương và Hiệp hội ngành hàng liên quan, hai Bộ vẫn đang tích cực tiếp tục đàm phán hỗ trợ mở cửa thị trường cho tôm tươi nguyên con, nhãn vào Úc; thịt lợn vào Singapore; trứng gia cầm muối vào Hồng Kông, Singapore… Đồng thời triển khai các giải pháp quyết liệt để ứng phó, tháo gỡ vướng mắc về thị trường đối với thủy hải sản (Chương trình thanh tra cá da trơn theo đạo Luật Farm Bill, lệnh cảnh báo “thẻ vàng” của EU), đối với điều nhân và hồ tiêu (Ấn Độ tăng mức giá nhập khẩu tối thiểu MIP, tăng mức thuế suất thuế nhập khẩu cơ sở BCD), đối với gạo (Philippines áp dụng thuế tự vệ)...

Đối với xuất khẩu sang các nước có chung biên giới, Bộ Công Thương đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tăng cường quản lý và giải quyết kịp thời những vướng mắc phát sinh trong hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là khi một số nông sản xuất khẩu vào chính vụ, đồng thời phối hợp với các tỉnh giáp biên tạo điều kiện thuận lợi, mở thêm cửa khẩu cho xuất khẩu một số mặt hàng quan trọng như trái cây, gạo, đường.

Tiếp tục triển khai sâu rộng nhiều nhóm giải pháp

Để thực hiện tốt việc này trong thời gian tới, Bộ Công Thương xác định tập trung vào một số nhóm giải pháp trọng tâm như tập trung triển khai Lộ trình hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương đến năm 2025.

Trong giai đoạn 2019-2025 và tầm nhìn đến năm 2035, Bộ Công Thương tập trung xây dựng các biện pháp kỹ thuật để quản lý chất lượng đối với các sản phẩm, hàng hóa được Chính phủ giao Bộ Công Thương quản lý. Theo dõi sát, phát hiện kịp thời hiện tượng gia tăng nhập khẩu đột biến nông sản, thực phẩm để nghiên cứu áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (thuế chống bán phá giá, hàng rào kỹ thuật) có tính đối đẳng như các nước hiện đang áp dụng (về kiểm dịch, chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm) với hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam, góp phần bảo vệ chính đáng sản xuất trong nước, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Ngoài ra, chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường quản lý chặt chẽ hoạt động nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, vận chuyển qua biên giới, tránh buôn lậu, gian lận thương mại. Tăng cường các biện pháp kiểm tra xuất xứ hàng hóa, kiểm tra chất lượng, kiểm dịch... đối với sản phẩm nông sản, thực phẩm xuất nhập khẩu. Tích cực chủ động phòng tránh, ứng phó với các biện pháp có tính bảo hộ của nước ngoài thông qua theo dõi tình hình xuất nhập khẩu để có kế hoạch điều chỉnh, xử lý; đảm bảo tuân thủ cam kết và chuẩn mực quốc tế. Tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa Chính phủ, Hiệp hội, Doanh nghiệp.

Ngoài ra, tích cực sử dụng các kênh đối thoại song phương, đa phương để xử lý vụ việc bất hợp lý đối với nông sản xuất khẩu của ta; xem xét, khai thác tốt nhất cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO, các FTA song phương và đa phương để xử lý tranh chấp với đối tác. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến cho các doanh nghiệp về các biện pháp có tính chất hạn chế nhập khẩu, đặc biệt trong bối cảnh một số nước liên tục có những thay đổi trong chính sách khiến các thủ tục này ngày càng chặt chẽ, khó định đoán hơn.

Theo Bảo Ngọc/Công thương