Minh bạch trong chào bán chứng khoán

Thưa bà, Luật số 56/2024/QH15 đã hoàn thiện các quy định để tăng cường giám sát và xử nghiêm các hành vi gian lận, lừa đảo trong phát hành, chào bán chứng khoán, đặc biệt tạo giá chứng khoán, cung cầu giả. Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về những nội dung này?

So với quy định cũ của Luật Chứng khoán 2019, Luật Chứng khoán sửa đổi vừa qua lần đầu tiên đưa ra khái niệm chi tiết các hành vi được coi là thao túng TTCK.

Đó là việc dùng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của cá nhân hoặc của người khác,thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo cung, cầu giả tạo; đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau trong mua, bán chứng khoán, nhưngkhông chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu,quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm.

Ngoài ra, các hành vi được coi là thao túng TTCK như: Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa,đóng cửa thị trường; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán, gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán; đưa ra ý kiến trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, tổ chức phát hành chứng khoán, nhằm tạo ảnh hưởng đến giá chứng khoán saugiao dịch; sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả...

Những quy định này được bổ sung và luật hóa, dựa trên cơ sở thực tế các hành vi vi phạm gần đây, góp phần giảm thiểu các hành vi gian lận,tăng cường khả năng bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Việc củng cố khung pháp lý này tạo điều kiện để thị trường phát triển minh bạch và bền vững hơn.

Vậy, còn những điểm mới nhằm nâng cao trách nhiệm của các công ty đại chúng trong việc công bố thông tin,cũng như thắt chặt các điều kiện của tổ chức tham gia giao dịch và hoạt động chứng khoán, thưa bà?

Luật Chứng khoán mới lần này đã bổ sung thêm điều kiện để doanh nghiệp trở thành công ty đại chúng. Cụ thể, công ty đại chúng là công ty cổ phần thuộc 1trong 2 trường hợp: Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên, có vốn chủ sở hữu từ 30 tỷ đồng trở lên và có tối thiểu 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải cổ đông lớn nắm giữ.

Hoặc công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán (UBCK) Nhà nước theo quy định.

Như vậycó thể thấy, với việc bổ sung thêm điều kiện về vốn chủ sở hữu phải có từ 30 tỷ đồng trở lên, Luật mới đã nhấn mạnh vào yếu tố năng lực tài chính của công ty đại chúng, gián tiếp thắt chặt các điều kiện của tổ chức tham gia vào giao dịch và hoạt động chứng khoán.

Bên cạnh đó, đáng chú ý, lần này Luật cũng đã bổ sung thêm nhiềutrường hợp Công ty đại chúng bị hủy tư cách công ty đại chúng so với quy định cũ trước đây. Cụ thể, ngoài việc hủy tư cách do không còn đáp ứng một trong các điều kiện của công ty đại chúng theo quy định, Luật số 56 còn bổ sung các trường hợp: Không công bố thông tin trong 2 năm liên tục về báo cáo tài chính năm được kiểm toán; không công bố thông tin trong 2 năm liên tục về nghị quyết Đại hội đồng cổ đông thường niên.

Hơn nữa, Luật số 56 cũng đã trao thêm quyền cho UBCK Nhà nước được phép căn cứ danh sách cổ đông do Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cung cấp hoặc Báo cáo tài chính năm gần nhất của công ty được kiểm toán để tự hủy tư cách công ty đại chúng,không cần nhận được thông báo từ doanh nghiệp.

Quy định này đã “gỡ khó” cho các công ty đại chúng hiện nay, vì nhiều trường hợp không thể hủy "tư cách công ty đại chúng" do không có sự phối hợp của cổ đông hoặc có những công ty không tự giác nghiêm chỉnh chấp hành quy định, gây ảnh hưởng quyền lợi của nhà đầu tư.

Bà đánh giá như thế nào về quy định mới sẽ góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài giao dịch?

Luật đã bổ sung thêm đối tượng là cá nhân người nước ngoài, tổ chức được thành lập ở nước ngoài tiến hành hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam cũng được coi là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Đây là điểm mới so với quy định cũ tại Luật chứng khoán 2019.

Điều này góp phần nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư chứng khoản nước ngoài khi quyết định đầu tư vào Việt Nam.

Luật Chứng khoán sửa đổi còn hoàn thiện cơ sở pháp lý để thực hiện được hoạt động bù trừ, thanh toán các giao dịch chứng khoán trên thị trường theo cơ chế đối tác bù trừ trung tâm trên thị trường chứng khoán Việt Nam để tháo gỡ các vướng mắc trên thực tiễn, hút dòng vốn ngoại, thúc đẩy sự phát triển của TTCK với mục tiêu nâng hạng thị trường vào năm 2025.

Xin trân trọng cảm ơn bà!