Thấy gì từ con số xuất siêu kỷ lục 28 tỷ USD trong năm 2023?

Trong đó, tháng 5 tăng 4,3% so với tháng 4, tháng 6 tăng 4,5% so với tháng 5, tháng 7 tăng 0,8%, tháng 9 tăng 9,0%... Đến cuối quý III, mức giảm xuất khẩu thu hẹp còn 8,5% so với cùng kỳ.

“Tính chung cả năm 2023, xuất khẩu đạt 355 tỷ USD, mức giảm thu hẹp còn 4,4% so với năm 2022. Nếu so với sự sụt giảm xuất khẩu của các nước trong khu vực, xuất khẩu của Việt Nam đã có sự phục hồi tích cực hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định.

Trong khi đó, theo đánh giá của Tổng cục Thống kê, đây là lần đầu tiên trong giai đoạn 2012-2023, tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 của Việt Nam sụt giảm. Thực trạng này đã thể hiện rõ khó khăn chung của kinh tế thế giới do nhu cầu sụt giảm.

“Con số xuất siêu hàng hoá 28 tỷ USD thực chất cũng do tăng trưởng nhập khẩu thấp hơn tăng trưởng xuất khẩu (nhập khẩu giảm 8,9% so với xuất khẩu giảm 4,4%). Điều này cho thấy các doanh nghiệp sản xuất trong nước phục vụ cho xuất khẩu cũng chịu tác động tiêu cực do thiếu hụt đơn hàng nên không nhập khẩu nguyên vật liệu đầu vào phục vụ cho sản xuất”, ông Nguyễn Việt Phong - Vụ trưởng Vụ Thống kê Thương mại và Dịch vụ nhìn nhận.

Tuy nhiên, theo ông Phong, trong bức tranh xuất nhập khẩu hàng hoá cuối năm, Việt Nam vẫn có 1 số điểm tích cực hơn so với đầu năm của cả xuất khẩu và nhập khẩu.

Trong đó, xuất khẩu hàng hoá cả năm đạt 355,5 tỷ USD. Dù xuất khẩu giảm 4,4% so với cùng kỳ năm 2022 nhưng đã có một số điểm tích cực.

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đã có tín hiệu tích cực trong 3 tháng gần đây: tháng 10 tăng 5,7%, tháng 11 tăng 6,9% và tháng 12 tăng 13,1% so với cùng kỳ. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước có tín hiệu phục hồi mạnh mẽ hơn.

Thứ hai, xuất khẩu của một số mặt hàng nông sản mà Việt Nam có lợi thế so sánh vẫn đạt khá. Cụ thể, rau quả đạt 5,6 tỷ USD, tăng 65,9%, riêng tháng 12 tăng 22,4%. Hạt điều đạt 3,6 tỷ USD, tăng 17,6% (tháng 12 tăng 21,7%). Gạo đạt 4,8 tỷ USD, tăng 39,4%, riêng tháng 12 tăng 117,7%. Cà phê đạt 4,2 tỷ USD, tăng 3,1%, tháng 12 tăng 26,4%.

Thứ ba, xuất khẩu một số mặt hàng chủ lực trong tháng 12 cũng tăng trưởng dương. Chẳng hạn, điện tử, máy tính và linh kiện tăng 19,2%; máy ảnh, máy quay phim và linh kiện tăng 78,3%; điện thoại các loại và linh kiện tăng 51,5%…

Về nhập khẩu, theo ông Phong, tín hiệu tích cực cũng đến từ nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam khi tốc độ tăng trưởng của 3 tháng trong quý IV đạt dương ở cả khu vực trong nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài sau 3 quý liên tiếp giảm sâu và đạt cao nhất vào tháng 12.

Cụ thể, tổng kim ngạch nhập khẩu đạt 327,5 tỷ USD. Dù vẫn giảm 8,9% so với cùng kỳ nhưng tháng 12 đã tăng 12,3%.

“Từ những tín hiệu tích cực của xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa như trên, có thể kỳ vọng nhu cầu thế giới đang có dấu hiệu hồi phục, doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu có xu hướng nhập khẩu nhiều hơn, từ đó tạo đà cho xuất khẩu của Việt Nam đạt tăng trưởng khá trong đầu năm 2024", Vụ trưởng Vụ Thống kê Thương mại và Dịch vụ đánh giá.