Thủ tướng Phạm Minh Chính: Ngành logistics phải theo các xu thế mới

Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), ngành logistics tại Việt Nam đã đạt tốc độ tăng trưởng 14-16%/năm, với quy mô khoảng 40-42 tỷ USD. Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 quốc gia về hiệu quả logistics, nằm trong nhóm 5 quốc gia dẫn đầu ASEAN.

Với lợi thế vị trí địa lý chiến lược, hệ thống cảng biển sâu, sân bay quốc tế và mạng lưới giao thông phát triển, logistics trở thành một trong những ngành dịch vụ có tiềm năng lớn nhất của Việt Nam.

Thời gian qua, Việt Nam đang tích cực nghiên cứu về các khu thương mại tự do trên thế giới. Đây là một loại hình khu kinh tế có thể mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam, góp phần thúc đẩy dịch vụ logistics.

Tại phiên toàn thể diễn đàn Logistics Việt Nam 2024 (VLF 2024) ngày 2/12 tại Bà Rịa - Vũng Tàu, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên ví ngành logistics là “mạch máu” của nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Khu thương mại tự do là một trong những lợi thế cạnh tranh quan trọng và là công cụ hữu hiệu để các quốc gia tận dụng tối đa lợi ích mà quá trình hội nhập mang lại. Với vị trí địa lý chiến lược và tiềm năng, thế mạnh về phát triển hạ tầng cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, các đầu mối giao thông đường bộ, đường sắt với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam hội đủ điều kiện thuận lợi để xây dựng, phát triển các khu thương mại tự do quy mô lớn và hiện đại.

Tuy nhiên, theo người đứng đầu Bộ Công Thương, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành dịch vụ logistics Việt Nam phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước. Chi phí logistics còn cao, năng lực cạnh tranh thấp; sự thiếu hụt về nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và thiếu tính kết nối về hạ tầng là những “điểm nghẽn” lớn, kìm hãm sự phát triển của dịch vụ logistics thời gian qua.

Bên cạnh đó, những biến đổi về địa chính trị và các xu hướng kinh doanh mới như dịch chuyển chuỗi cung ứng, thương mại điện tử xuyên biên giới, tiêu chuẩn phát triển xanh và bền vững cùng với sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt cũng đặt ra nhiều thách thức mới đối với sự phát triển của nền kinh tế nói chung và dịch vụ logistics nói riêng.

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thẳng thắn chỉ ra những hạn chế như chi phí logistics còn cao, hạ tầng thiếu kết nối và nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu.

Theo người đứng đầu Chính phủ, việc xây dựng các khu thương mại tự do sẽ là đòn bẩy chiến lược giúp giảm chi phí, tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam.

Phải đi theo các xu thế mới

Trong bối cảnh dịch vụ logistics càng có vai trò quan trọng, Thủ tướng cho rằng, phát triển ngành logistics phải đi theo các xu thế mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức; sáng tạo để bay cao, đổi mới để vươn xa, hội nhập để phát triển.

Thủ tướng nêu rõ 3 mục tiêu phát triển ngành logistics, góp phần phục vụ mục tiêu lớn phát triển đất nước: giảm chi phí logistics so với GDP Việt Nam từ 18% xuống còn 15% trong năm 2025; nâng tỷ trọng ngành logistics Việt Nam trong quy mô GDP từ 10% lên 15% và phấn đấu đạt 20%; nâng tốc độ tăng trưởng của ngành logistics Việt Nam từ 14-15% mỗi năm hiện nay lên 20%.

Theo Thủ tướng, để thực hiện 3 mục tiêu này cần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của ngành logistics và vị trí chiến lược của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế cạnh tranh. Cải cách thể chế mạnh mẽ theo hướng thông thoáng và minh bạch để tháo gỡ "nút thắt" về chính sách.

Phát triển hạ tầng logistics hiện đại, thông suốt, đặc biệt là các lĩnh vực hàng không, hàng hải và đường sắt tốc độ cao để giảm chi phí vận tải. Tập trung xây dựng quản trị thông minh và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu mới. Đẩy mạnh hội nhập quốc tế, hiện đại hóa logistics nội địa và xúc tiến ngoại giao logistics.

Đặc biệt, cần nghiên cứu xây dựng và phát triển các khu thương mại tự do quy mô lớn, hiện đại để tăng tính kết nối trong chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời tăng cường liên kết giữa các phương thức vận tải, kết nối với giao thông quốc tế và các khu thương mại tự do của thế giới nhằm tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa và nâng cao hiệu quả logistics.

Bộ Công Thương được yêu cầu chủ trì, cùng các bộ, ngành xây dựng chiến lược phát triển ngành logistics, đề án phát triển quốc gia thương mại tự do, phát triển các khu thương mại tự do ở biên giới.

Thủ tướng tin tưởng, sau những bước đi ban đầu với những thành tựu, tiền đề rất quan trọng, với sự quyết tâm và vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành và sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh nhiều trung tâm dịch vụ logistics chất lượng cao gắn với các khu thương mại tự do.