Thuế ra tay, doanh nghiệp FDI giảm lỗ ngàn tỷ

Giảm lỗ hàng ngàn tỷ đồng

Theo Cục Thuế TP.Hồ Chí Minh, trong năm 2012, cơ quan này đã thanh tra 277 doanh nghiệp kê khai lỗ và doanh nghiệp giao dịch liên kết có dấu hiệu chuyển giá. Kết quả, đã giảm lỗ hơn 2.688,5 tỷ đồng; giảm khấu trừ 86,8 tỷ đồng; truy thu, truy hoàn và phạt 2.611 tỷ đồng.

Riêng thanh tra 16 doanh nghiệp dệt may có dấu hiệu chuyển giá, Cục Thuế đã giảm lỗ 367,8 tỷ đồng và truy thu 11,3 tỷ đồng. Chiêu thức chuyển giá của doanh nghiệp dệt may là khai tăng chi phí nguyên liệu đầu vào, giá gia công sản phẩm thấp dẫn tới thua lỗ triền miên.

Tại Đồng Nai, cơ quan thuế thanh tra giá chuyển nhượng tại một doanh nghiệp FDI sản xuất sợi (vốn đầu tư 7 triệu USD) khai lỗ hơn 2.100 tỷ đồng.

Kết quả, đã buộc doanh nghiệp giảm hết số lỗ khai báo và xác định thu nhập chịu thuế hơn 1.100 tỷ đồng. Kết quả thanh tra đã giúp ngân sách không bị thất thu hơn 340 tỷ đồng và có cơ sở để đấu tranh với các doanh nghiệp chuyển giá khác.

Trong đó, tập trung thanh tra doanh nghiệp FDI ở 5 lĩnh vực là bất động sản, xây dựng (Hà Nội), dệt may (TP.Hồ Chí Minh), sản xuất sợi vải (Đồng Nai), sản xuất lắp ráp ô tô (Vĩnh Phúc), sản xuất cơ khí (Bình Dương). Hàng loạt doanh nghiệp liên tục báo lỗ nhưng vẫn đầu tư mở rộng sẽ bị đưa vào tầm ngắm thanh tra.

Theo chương trình này, tháng 9-2012, Cục Thuế TP Hà Nội đã tiến hành thanh tra chuyển giá tại Công ty TNHH một thành viên Keangnam Vina. Đây là doanh nghiệp 100% vốn của Hàn Quốc (thành lập năm 2007) nhưng liên tục báo lỗ với tổng số lỗ lũy kế đến hết năm 2011 là 277 tỷ đồng.

Có nhiều nghi vấn chuyển giá trong các giao dịch liên kết đang được cơ quan thuế làm rõ, như Keangnam Vina trả lãi suất tiền vay tới 12%/năm (lãi suất của ngân hàng Việt Nam từ 5-7%/năm) cho khoản vay 400 triệu USD từ ngân hàng Kookmin bank (Hàn Quốc)- thành viên trong cùng tập đoàn; trả phí dàn xếp vốn tới 30 triệu USD cho nhà thầu chính - Công ty Keangnam Enterprises.Ltd. Và nhiều khoản chi phí khác lên tới vài triệu USD…

Khó xử lý

Hiện nay, đang có bối rối trong việc đánh giá chuyển giá là hành vi trốn thuế hay lách thuế? Theo một lãnh đạo Cục thuế TP.Hồ Chí Minh, ngoài các ưu đãi được hưởng, các doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam còn tận dụng kẽ hở của pháp luật thuế để tiết kiệm tiền thuế, tức là lách thuế một cách hợp pháp.

Thực tế, vì doanh nghiệp vẫn kê khai các chi phí hợp lý nên cơ quan thuế không thể bắt tội trốn thuế, không xử phạt được, dù ngân sách bị thất thu rất lớn.

Mặt khác, một lãnh đạo của Cục Thuế TP Hà Nội nói: “Cán bộ thuế không có chuyên môn sâu về lĩnh vực sản xuất, xây dựng… nên rất khó xác định giá thành nguyên vật liệu.

Đơn cử, nhà thầu bê tông chỉ cần cho thêm chất phụ gia thì giá bê tông có thể tăng gấp vài lần”. Cán bộ thuế cũng khó bóc tách chi phí của từng hạng mục, công trình, dự án để xác định chi phí nào không hợp lý.

Với các lĩnh vực như sản xuất thực phẩm, đồ uống, dệt may, bán lẻ, bất động sản, sản xuất và lắp ráp ôtô… chiêu thức chuyển giá phổ biến là nâng giá nguyên vật liệu đầu vào, tăng chi phí quản lý, tiếp thị, hạ giá bán đầu ra, chuyển giá thông qua tài sản hữu hình, giao dịch liên kết…

Trong khi đó thì “cơ quan thuế không thể nắm rõ tập đoàn đầu tư tại Việt Nam có bao nhiêu công ty con, nằm ở nước nào, có mối quan hệ ra sao. Do đó, rất khó xác định được công ty hoạt động ở Việt Nam có quan hệ liên kết, từ đó có giao dịch liên kết để chuyển lợi nhuận hay không”- lãnh đạo của Cục Thuế Hà Nội nói.

Trong nỗ lực chống chuyển giá, cơ quan thuế đã kiến nghị, bổ sung vào Luật Quản lý thuế sửa đổi điều khoản về thỏa thuận tỷ lệ lãi nhất định để nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Tỷ lệ lãi này sẽ do Bộ Tài chính và doanh nghiệp thỏa thuận tùy theo lĩnh vực, ngành nghề để đảm bảo hài hòa lợi ích hai bên, đảm bảo thu ngân sách.

Thảo Nguyên (Theo TPO)