Tiết kiệm hàng tỷ USD nhờ rút ngắn thời gian thông quan

Số liệu mà Tổng cục Hải quan đưa ra, sau hơn 6 tháng triển khai thì hệ thống thông quan hàng hóa tự động đã được thực hiện tại tất cả 34 Cục hải quan địa phương, 100% Chi cục trong phạm vi toàn quốc và dần dần đi vào vận hành ổn định. Tổng cộng 44.000 doanh nghiệp tham gia, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 117,7 tỷ USD (xuất khẩu 58,7 tỷ USD, nhập khẩu 59 tỷ USD), đã có 2,9 triệu tờ khai được thực hiện qua Hệ thống.

Khi doanh nghiệp thực hiện khai trên máy thì hệ thống sẽ tự động phân luồng tờ khai. Doanh nghiệp hoạt động tốt, chưa có vi phạm và hàng hóa không thuộc danh mục rủi ro thì hệ thống tự động phản hồi, chỉ trong 1-3 giây là lô hàng được phân vào luồng xanh. Doanh nghiệp chỉ phải lấy mã tờ khai để nhận hàng hóa tại cửa khẩu. Mọi thao tác được thực hiện trên hệ thống điện tử giúp hạn chế được sai sót trong quá trình nhập dữ liệu cho doanh nghiệp.

Công ty TNHH công nghiệp Brother Việt Nam- KCN Phúc Điền, huyện Cẩm Giàng, Hải Dương, là một trong những doanh nghiệp tham gia khai báo thủ tục hải quan trên Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS từ khi Tổng cục Hải quan triển khai chính thức từ ngày ¼. Việc khai báo và nhận kết quả đối với mỗi tờ khai của doanh nghiệp chỉ còn khoảng 15 giây, giúp công ty tiết kiệm số tiền 12.660 USD/tháng.

Cũng theo Tổng cục Hải quan, đến nay, Hải quan và cộng đồng doanh nghiệp đã làm quen và sử dụng tốt hệ thống VNACCS/VCIS. Hệ thống không chỉ thay đổi về công nghệ giúp đơn giản hóa thủ tục mà còn thay đổi quy trình, thói quen và cách thức làm thủ tục hải quan cho doanh nghiệp so với trước đây. Việc đẩy manh việc triển khai hệ thống thông quan trên trên quy mô lớn với số lượng nhiều khắp cả nước, doanh nghiệp, hải quan đã dần quen với VNACCS/VCIS, quy trình làm thủ tục diễn ra ổn định, nhanh chóng và đảm bảo chất lượng. Hướng đến thực hiện cơ chế một của quốc gia, đem lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp.

Thời gian đầu, do chưa quen với thủ tục thông quan mới nên doanh nghiệp còn bỡ ngỡ, gặp nhiều vướng mắc về thủ tục hành chính và bị nghẽn mạng do doanh nghiệp đến làm thủ tục đông vào cuối tuần, gây gián đoạn quá trình làm thủ tục dẫn đến lượng hàng hóa ứ đọng tại cảng lớn. Bên cạnh đó, nhiều lượng hàng được thông quan ở luồng xanh, luồng vàng sẽ không phải qua khu vực của đội thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu nữa mà rồn toàn bộ xuống khu vực giám sát cảng, khiến ku vực này tăng đột biến và ùn tắc vào giờ cao điểm.

Để hệ thống thông quan VNACCS/VCIS hoạt động một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần xác lập các tiêu chí phục vụ phân luồng. Điều này giúp việc thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp được thực hiện nhanh chóng và sàng lọc được những lô hàng nghi vấn gian lận để có hình thức kiểm tra hợp lí, hiệu quả. Tuy nhiên, một số mặt hàng tham gia hoạt động xuất nhập khẩu phức tạp nên việc xây dựng tiêu chí một cách chính xác đang là một thách thức lớn với cơ quan Hải quan.

Hơn nữa, do bổ sung những chức năng quản lý nhà nước về hải quan còn thiếu, nên phía Việt Nam quan tâm và mong muốn Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam thực hiện Dự án VNACCS/VCIS giai đoạn 2. Theo nghiên cứu của Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ, nếu thời gian thông quan của Việt Nam cũng ngang mức trung bình của Asean thì tổng sản phẩm quốc nội GDP sẽ tăng khoảng 14% và chỉ cần mỗi ngày cắt giảm thời gian thông quan thì nền kinh tế và các doanh nghiệp tiết kiệm được 1,6 tỷ USD.

Và hiện nay thì các bộ ngành chức năng đang tiếp tục cùng với phía Chính phủ Nhật Bản có những bước xúc tiến để đi đến thống nhất triển khai giai đoạn hai của hệ thống thông quan hàng hóa tự động, nhằm góp phần giảm bớt thủ tục hải quan và thời gian theo như nghị quyết 19 của Chính phủ. Một nghiên cứu khác của Nhóm các quốc gia phát triển OECD, đối với các nước thu nhập trung bình thấp, cắt giảm thủ tục hải quan sẽ giúp cắt giảm 2,2% chi phí thương mại.

Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS do Nhật Bản tài trợ với mục tiêu giảm thời gian thông quan và thủ tục hành chính cho doanh nghiệp bằng cách tự động tiếp nhận, phân luồng, cấp số và thông quan cho tờ khai. VNACCS/VCIS đã chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/4/2014, đến nay đã được ngành hải quan áp dụng tại tất cả các Cục Hải quan tỉnh, thành trong cả nước.