Vì sao doanh nghiệp làm cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành muốn chuyển từ BOT sang BT?

Công ty TNHH cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành đã có văn bản gửi đến UBND tỉnh Đồng Nai đề xuất chuyển đổi hình thức đầu tư từ BOT sang BT.

Theo doanh nghiệp này, dự án thành phần 1 đầu tư xây dựng cao tốc đoạn Gia Nghĩa (Lâm Đồng) - Chơn Thành (Đồng Nai) được ký kết giữa UBND tỉnh Bình Phước (nay là tỉnh Đồng Nai) với liên danh Vingroup – Techtra (liên danh nhà đầu tư) từ ngày 29/6/2025, theo hợp đồng BOT, Công ty TNHH cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành là doanh nghiệp làm dự án. Dự án thành phần 1 khởi công ngày 19/8, với tổng mức đầu tư gần 20.000 tỉ đồng.

Đến nay, các đơn vị tư vấn đã khẩn trương triển khai và bàn giao hồ sơ thiết kế kỹ thuật đợt 1 với chiều dài 40,6 km tuyến chính và 10 cầu trên tuyến (đạt khoảng 30% tiến độ thiết kế kỹ thuật toàn tuyến), hiện bổ sung hoàn thiện hồ sơ để trình Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai thẩm định. Công tác thi công cũng đang được Công ty Lizen triển khai tại Km 117 (xã Nha Bích, tỉnh Đồng Nai). Giá trị chi phí mà doanh nghiệp dự án đã thực hiện đến nay là hơn 400 tỉ đồng.

Theo doanh nghiệp dự án, bên cạnh những thuận lợi, nhà đầu tư cũng đối mặt với những khó khăn phát sinh từ các yếu tố khách quan, phát sinh sau ngày 1/7 khi sáp nhập địa giới hành chính giữa các tỉnh cùng với sự điều chỉnh quy hoạch giao thông tại tỉnh Đồng Nai và Lâm Đồng. Điều này làm ảnh hưởng đáng kể đến phương án tài chính và khả năng huy động vốn cho dự án cho dự án.

Người dân cắt cưa cây trong khu vực sắp xây dựng cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành đoạn qua phường Bình Phước (Đồng Nai).

Cụ thể, Ngân hàng Techcombank (ngân hàng được đề nghị để thu xếp vốn cho dự án thành phần 1) hôm 8/10 đã có văn bản yêu cầu làm rõ một số nội dung liên quan đến dự án. Trong đó, ngân hàng chỉ ra những khó khăn về khả năng thu hồi vốn vay của dự án, căn cứ trên các yếu tố thay đổi hoàn cảnh cơ bản mà phía ngân hàng đang không thẩm định được, bao gồm: hướng tuyến, nút giao và phương án khai thác sau khi sáp nhập tỉnh; quy hoạch giao thông mới gây quan ngại về lưu lượng, doanh thu và nguồn trả nợ của dự án thành phần 1.

Techcombank cho rằng mục tiêu tổng quát ban đầu là xây dựng tuyến cao tốc trọng điểm kết nối vùng Tây Nguyên với vùng Đông Nam bộ, kết nối các tỉnh Bình Phước, Đắk Nông (trước đây) và các địa phương khác trong vùng với TP Hồ Chí Minh, tạo không gian, động lực phát triển mới.

Tuy nhiên sau khi sáp nhập Bình Phước với Đồng Nai và Đắk Nông với Lâm Đồng, các tuyến đường từng được xem là huyết mạch nay đã thay đổi rất lớn về địa chính, nhu cầu và sự cần thiết kết nối khi không còn là trục giao thông trung tâm của khu vực.

Mặc khác, quy hoạch giao thông mới theo trục Đông - Tây (hướng biển) sau sáp nhập tỉnh, đặc biệt là sự xuất hiện của dự án đường bộ cao tốc Gia Nghĩa - Bảo Lộc - Phan Thiết, dự kiến sẽ tác động đáng kể đến nhu cầu sử dụng đường cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành, tiềm ẩn nguy cơ làm giảm lưu lượng xe, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả kinh tế và trực tiếp lên nguồn trả nợ của dự án.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp dự án cũng cho rằng đang gặp khó khăn trong công tác mặt bằng và nguồn vật liệu xây dựng dự án như đã báo cáo đến các cơ quan quản lý trong suốt thời gian qua.

Hiện chỉ có đoạn tuyến Km 117, qua xã Nha Bích đang được thi công.

Trước những khó khăn trên, doanh nghiệp làm dự án đề xuất tỉnh Đồng Nai xem xét, chuyển đổi hình thức đầu tư dự án từ hình thức BOT sang hình thức BT. Thanh toán bằng quỹ đất tại tỉnh Đồng Nai cho toàn tuyến cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành.

“Thực tế dự án thành phần 1 chịu tác động từ thay đổi quy hoạch vùng, điều chỉnh địa giới hành chính, sáp nhập tỉnh Bình Phước với Đồng Nai, Đắk Nông với Lâm Đồng, thay đổi trung tâm hành chính cấp tỉnh, dẫn đến biến động lưu lượng và phương án tài chính ban đầu của dự án. Do đó việc đề xuất chuyển đổi hình thức đầu tư từ BOT sang BT là có cơ sở và phù hợp với quy định pháp luật, bảo đảm khả thi về tài chính, tối ưu tiến độ thi công, đồng thuận xã hội”, văn bản nêu rõ.