Tình nồng mới chớm Mỹ - Trung bên bờ vực vì chiến lược an ninh của Trump

Từ sau chuyến thăm Bắc Kinh của Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu năm, quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington có vẻ như đã thân mật hơn rất nhiều. Khi tới Trung Quốc, ông Trump được đón tiếp bằng những nghi thức trang trọng đặc biệt. Truyền thông Trung Quốc cũng ra mặt hoan nghênh chuyến thăm của Tổng thống Mỹ.

Một chuyên gia phát biểu trên kênh truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) còn cho rằng Mỹ đã "cho Trung Quốc cái Trung Quốc muốn, đó là sự tôn trọng đối với một quốc gia vượt trội trên trường quốc tế".

Tuy nhiên, hy vọng về một mối quan hệ Mỹ - Trung nồng ấm đã bị dội một gáo nước lạnh khi Tổng thống Trump gọi Trung Quốc là "cường quốc đối thủ" đang tìm cơ hội để "thách thức ảnh hưởng, giá trị và sự thịnh vượng của Mỹ", theo CNN.

Gáo nước lạnh

Trong bản chiến lược an ninh quốc gia Mỹ mới công bố hôm 18/12, cả Trung Quốc và Nga đều bị coi là những cường quốc đang mong muốn "xây dựng một thế giới đối nghịch với các giá trị và lợi ích của Mỹ".

Trước tuyên bố này từ phía Mỹ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh kêu gọi Mỹ "từ bỏ những khái niệm đã lỗi thời như tư duy Chiến tranh Lạnh" bởi chúng chỉ "gây tổn hại đến Mỹ cũng như các quốc gia khác".

Bàn về ảnh hưởng của bản chiến lược an ninh quốc gia Mỹ tới quan hệ Mỹ - Trung, ông Victor Cao, chủ tịch Hiệp hội Quan hệ Quốc tế Quốc gia Trung Quốc, cho rằng nó đã khiến Bắc Kinh thất vọng.

Theo ông, Trung Quốc không phải kẻ thù tìm cơ hội thách thức vị thế lãnh đạo của Mỹ mà sẵn lòng chung sống hoà thuận và mang tính xây dựng, cùng hướng về phía tương lai với Mỹ. Ông Cao nhấn mạnh động lực thúc đẩy quan hệ hai nước cần được duy trì chứ không phải bị phá hoại hay ngắt quãng bởi phát biểu của Tổng thống Trump và bản chiến lược an ninh quốc gia Mỹ.

Ông Trương Bác Hối, giảng viên ngành khoa học chính trị tại Đại học Lĩnh Nam, Hong Kong, đánh giá chiến lược an ninh Mỹ mới đánh dấu sự kết thúc của mối quan hệ đang nồng ấm dần lên giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mà đôi bên vun vén bấy lâu.

Theo ông, bản chiến lược, cùng với cách tiếp cận mang màu sắc "nước Mỹ trên hết" của ông Trump, đã đưa quan hệ Trung - Mỹ trở về mối quan hệ "tiêu chuẩn".

"Chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump đang quay lại cách tiếp cận mà Mỹ theo đuổi trong các vấn đề quốc tế từ năm 1945, đó là cương quyết giữ vị trí vượt trội và coi các cường quốc khác là nguy cơ thách thức", ông Trương nhận xét. Bản chiến lược an ninh quốc gia Mỹ cho thấy Bắc Kinh và Washington vẫn "đang trên hành trình dẫn tới xung đột".

Dưới thời tổng thống Bill Clinton, tổng thống Bush hay tổng thống Obama, chưa bao giờ Mỹ chính thức gọi Trung Quốc là "đối thủ". Đường lối đối ngoại của chính quyền Trump có thể khiến quan hệ kinh tế - thương mại Trung - Mỹ gặp nhiều trở ngại và thách thức trong thời gian tới. Tuy nhiên, ảnh hưởng thực sự của bản chiến lược này tới quan hệ Mỹ - Trung còn phụ thuộc vào việc chính quyền Trump thực hiện nó đến mức nào, giới quan sát nhận định.

Cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ Jeremy Bash cho hay việc một tổng thống Mỹ công bố chiến lược an ninh quốc gia trong năm đầu nhậm chức không phải là hiếm nhưng quan trọng phải chờ xem nó được triển khai như thế nào trong tương lai.

Tron Cheblar, nhà nghiên cứu chính sách đối ngoại thuộc Viện Brookings, tin rằng phong cách ứng biến của Tổng thống Trump rất đặc biệt và thường được nhìn nhận là "bốc đồng". Phong cách ấy phần nào cũng sẽ ảnh hưởng tới việc triển khai chiến lược an ninh quốc gia Mỹ.

Nên đọc