Trạm thu phí tiếp tục mọc như nấm

Số trạm mọc lên như nấm

 

Từ khi quỹ bảo trì đường bộ đi vào hoạt động đã dừng thu phí tại 23 trạm thu phí thu nộp ngân sách nhà nước trên các quốc lộ.

 

Theo Viện Chiến lược và phát triển GTVT, đến tháng 4-2014 cả nước có 37 trạm thu phí BOT (chưa tính các trạm thu phí trên đường cao tốc và trên các tỉnh lộ, quốc lộ mà UBND các tỉnh là cơ quan nhà nước có thẩm quyền với dự án). Đến năm 2016 trên hệ thống quốc lộ cả nước sẽ có 69 trạm thu phí hoàn vốn BOT, trong đó có 33 trạm lập mới đã ký hợp đồng BOT.

 

Căn cứ vào danh mục dự án kêu gọi đầu tư xã hội hóa của Bộ GTVT, nếu các dự án được thực hiện thì đến năm 2020 trên hệ thống quốc lộ quy hoạch 102 trạm thu phí, trong đó có 33 trạm lập mới, đến năm 2030 quy hoạch 121 trạm thu phí (có 19 trạm lập mới).

 

* Ông Thái Văn Chung (phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM):

 

 

 

Thêm trạm phải giảm phí bảo trì đường bộ

 

Nếu Bộ GTVT triển khai quá nhiều dự án BOT trên các tuyến quốc lộ đồng nghĩa với nhiều trạm thu phí giao thông đường bộ sẽ được lập ra sau khi nhà đầu tư đã hoàn thành công trình thì nhất định sẽ tác động đến hoạt động vận tải hàng hóa, cụ thể doanh nghiệp phải điều chỉnh tăng giá cước vận tải lên tương ứng với tổng mức phí giao thông đường bộ trên chặng đường xe phải lưu thông để bù đắp chi phí.

 

Hiện phần lớn các tuyến đường trọng điểm về vận chuyển hàng hóa tại khu vực TP.HCM và các tỉnh miền Đông Nam bộ đang được áp dụng đầu tư, nâng cấp, mở rộng theo hình thức BOT. Nghĩa là hầu hết doanh nghiệp vận tải đang trả phí giao thông đường bộ (bao gồm phí bảo trì đường bộ) tại các trạm thu phí này cho các nhà đầu tư lập ra để hoàn vốn và tái đầu tư.

 

Trong tương lai trên các tuyến quốc lộ hình thành thêm 37 trạm thu phí nữa (do Bộ GTVT dự kiến lập thêm 37 dự án đầu tư vào lĩnh vực đường bộ) thì sẽ tạo nên một hệ thống các trạm thu phí giao thông dày đặc, phủ đều khắp cả nước.

 

Điều này cũng có nghĩa là phần lớn tuyến đường trọng điểm đã được các nhà đầu tư BOT thực hiện công việc bảo trì trong thời gian thu phí. Do đó, Chính phủ, Bộ GTVT cũng cần phải điều chỉnh lại việc thu phí bảo trì đường bộ cho phù hợp với thực tế để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.

 

Bên cạnh đó, cần quy hoạch đối với các dự án giao thông áp dụng theo hình thức BOT để tránh chồng chéo nhau.

 

Đồng thời có tiêu chí quy định cụ thể ưu tiên áp dụng đầu tư theo hình thức BOT đối với các công trình đầu tư mới, cần nguồn vốn lớn; hạn chế áp dụng hình thức đầu tư theo BOT đối với các dự án cải tạo, mở rộng, nâng cấp với quy mô vốn nhỏ như trong thời gian vừa qua.

 

* Ông Nguyễn Văn Thanh (chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam):

 

 

Không thể phó thác cho nhà đầu tư

 

Theo tôi, chấp nhận xã hội hóa đầu tư hạ tầng thì vấn đề đặt ra là giám sát để thực chất mức đầu tư, chất lượng công trình, thu phí minh bạch, không phó thác cho nhà đầu tư.

 

Lượng tiền để hoàn vốn cho dự án BOT rất lớn khi toàn vốn vay ngân hàng, nhà đầu tư phải tính cả bài toán trả lãi suất, nợ gốc và có lợi nhuận. Nhưng tất cả đều đánh vào vận tải và cuối cùng là người tiêu dùng khi giá cước phải tăng lên.

 

Vì vậy, Bộ GTVT và các cơ quan có thẩm quyền với dự án BOT phải đặt vấn đề giám sát nhà đầu tư, từ khi thực hiện dự án, thi công dự án đảm bảo chất lượng và cả quá trình thu phí sau này cần phải kiểm soát minh bạch.

 

Nếu thấy thu phí nhanh hơn tính toán thì phải rút ngắn thời gian thu phí, đường hư thì buộc dừng không cho thu phí, có những điều khoản bảo hành, bảo dưỡng. Nhà đầu tư buộc tuân thủ, không có kiểu thấy lỗ thì trả lại dự án như ở TP.HCM.

 

Ngoài những vấn đề trên, tôi lấn cấn là tiền lãi vay ngân hàng làm BOT người dân có phải trả lãi đó qua phí không? Bởi vì dự án vốn ngân sách dân chịu tiền thuế để làm đường chứ không phải trả lãi vay.

 

Nhiều con đường, đặc biệt là quốc lộ 1 dù có mở rộng, nâng cấp thì cũng dựa trên cơ sở là xương là máu bao thế hệ của dân tộc mình. Để giảm mức phí khi có nhiều trạm BOT mà không có đường tránh, Nhà nước cần có sự hỗ trợ của ngân sách hoặc ưu đãi nhà đầu tư bằng những cơ chế khác để giảm mức phí.

 

T.PHÙNG ghi