Việt Nam đứng top 10 quốc gia nhập khẩu hóa chất gây ung thư Amiăng

Ngày 30/5, tại Hà Nội, Liên minh vận động chính sách Y tế (EBHPD) tổ chức hội thảo “Chia sẻ thông tin về kết quả hội nghị toàn thể các thành viên công ước Rotterdam, Basel và Stockholm năm 2015”. 3 công ước có mục tiêu chung là bảo vệ sức khỏe con người và môi trường trước hiểm họa hóa chất và rác thải độc hại trong đó có Amiăng trắng.
Tại Hội thảo, PGS-TS.Bùi Thị An - Chủ tịch Hội Hóa học Hà Nội, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và Phát triển cộng đồng và TS. Trần Tuấn - Trưởng ban Thường trực hành động Liên minh vận động chính sách y tế, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu đào tạo và phát triển cộng đồng đã giới thiệu chung về 3 Công ước Rotterdam, Basel, Stockholm và tổng quan tình hình thực hiện 3 Công ước trên thế giới; tóm tắt kết quả các Hội nghị của các bên tham gia Công ước Rotterdam, Basel và Stockholm diễn ra từ ngày 4 đến 15/5 tại Geneva, Thụy Sĩ. Các Hội nghị đã thông qua hơn 50 quyết định và nhất trí về các cuộc họp tiếp theo về hóa chất và chất thải hữu cơ khó phân hủy vào năm 2017, trong đó amiăng trắng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nhận thấy Amiăng là vật liệu độc hại và gây ung thư cho con người khi tiếp xúc trong lao động và sử dụng trong cộng đồng nên đều khuyến nghị các nước loại bỏ sử dụng tất cả các loại Amiăng. Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc WHO đã có đủ bằng chứng trên người và thực nghiệm để xếp tất cả các loại Amiăng vào nhóm 1 là các chất gây ung thư ở người và cơ quan này khuyến nghị: "Cách tốt nhất để phòng chống các bệnh do Amiăng gây ra là ngừng sử dụng tất cả các loại Amiăng".
Amiăng trắng là một hợp chất được sử dụng rất phổ biến trong công nghiệp từ hơn thế kỷ nay. Với những đặc tính như bền, dai, chịu nhiệt, chịu ma sát, chịu lực, cách điện, cách âm,... hóa chất này được coi là nguyên liệu lý tưởng cho nhiều vật liệu xây dựng, sản phẩm chịu ma sát như má phanh, các loại quần áo chịu nhiệt, hay trong công nghiệp hàng không, quốc phòng…
Ở Việt Nam, Amiăng trắng được biết đến phổ biến như là một thành phần quan trọng của tấm lợp fibro xi măng, một sản phẩm được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, cũng chính Amiăng trắng từ hàng chục năm nay đã được ngành y tế thế giới nhìn nhận là một thủ phạm gây ung thư hàng đầu thế giới trong môi trường công nghiệp.
Tại hội thảo, PGS,TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và Phát triển cộng đồng cho biết, đến nay, đã có hơn 50 quốc gia trên thế giới cấm sử dụng Amiăng. Việt Nam là một trong số 10 quốc gia nhập khẩu Amiăng trắng đứng đầu thế giới, với mức tiêu thụ hơn 65.000 tấn/năm. Khoảng 80% lượng Amiăng trắng được sử dụng để chế tạo tấm lợp fibro. Tuy nhiên, từ năm 2014, tính nguy hiểm của hóa chất này tại Việt Nam một lần nữa lại được nhiều nhà chuyên môn, nhà quản lý và báo giới đặc biệt quan tâm. Các nhà khoa học đã phát hiện ra sự nguy hại của tất cả các loại Amiăng đối với sức khỏe con người và môi trường sinh thái. Tất cả các loại Amiăng dù là xanh, nâu hay trắng đều gây ung thư cho con người trong đó có ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư buồng trứng, ung thư trung biểu mô (màng bụng, màng phổi), bụi phổi và xơ hóa phổi Amiăng.
Xu hướng chung của thế giới là ngày càng có nhiều nước trên thế giới đã cấm sử dụng hoặc hạn chế sử dụng amiang. Trong số 143 nước tiêu thụ amiang, cho đến nay đã có trên 50 nước cấm hoàn toàn sử dụng amiang và các sản phẩm chứa amiang.
Dẫn chứng cho tác hại của Amiang, ông Sharan Kumar K.C, đại diện cho Tổ chức Tổ chức Nhân dân về y tế, giáo dục và phát triển Hải ngoại Australia (APHEDA) tại khu vực Mekong cho biết, Australia là nước có mức tiêu thụ amiang lớn nhất thế giới, chính vì vậy nước này cũng là nươc có tỉ lệ các bệnh liên quan đến amiang được báo cáo là cao nhất thế giới. Hàng năm, có rất nhiều người tử vong do bệnh liên quan đến amiang mặc dầu nươc này đã có lệnh cấm amiang từ năm 2003. Và trong 20 năm tới, có khoảng 30.000 – 40.000 người Autralia mắc các bệnh liên quan đến amiang.
Tại hội thảo cũng được sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, chuyên gia về thực trạng sản xuất và sử dụng amiang ở Việt Nam hiện nay, chủ yếu các vấn đề đều xoay quanh là việc tuyên truyền cho người dân và cộng đồng hiểu rõ tác hại của việc sử dụng amiang trong đó chủ yếu là tấm lợp Broximang đang được sử dụng chủ yếu ở miền núi, vùng sâu, xa hiện nay. Đối với việc làm sao để giảm thiểu sử dụng tấm lợp này nhiều ý kiến cho rằng cần có chế tài với các nhà sản xuất sử dụng amiang, cần có giải pháp về kinh tế như tăng thuế khi đưa amiang vào sử dụng, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất vật liệu thân thiện môi trường.
Theo các chuyên gia, Việt Nam cần sớm xây dựng một lộ trình về việc cấm sử dụng amiăng càng sớm càng tốt.