Bao giờ dẹp được nạn cân gian, cân thiếu?

Nạn cân thiếu bùng phát

Tình trạng cân thiếu trọng lượng các mặt hàng thực phẩm hiện nay diễn ra khá phổ biến tại nhiều địa phương, vùng miền. Bà Thanh Xuân, đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, TPHCM cho biết: “Việc mua các mặt hàng thực phẩm, thủy hải sản, rau củ quả bị thiếu trọng lượng gần đây là chuyện xảy ra hàng ngày. Hôm trước, tôi mua 1kg thịt bò, về cân lại chỉ khoảng 900g, các mặt hàng thủy sản còn bị thiếu nhiều hơn như tôm sú 1kg về cân lại chỉ khoảng 850g”.

Trong khi đó, chị Ngọc Ánh, đường Nguyễn Hữu Thọ, quận 7 cho biết: “Mua hàng 1kg, về cân lại còn 900g là tốt lắm rồi. Hiện còn nhiều nơi cân thiếu đến 200 - 300g, thường xảy ra nhất là nhóm hàng trái cây nếu mua từ những xe bán dạo, hàng rong”. Thật vậy, khi mua 2kg cam tại một điểm bán dạo trên đường Nguyễn Thái Sơn, Q.Gò Vấp về nhà cân lại chỉ còn 1,5kg.

Không chỉ khu vực TPHCM có hiện tượng cân gian, vừa qua một số người đi nghỉ lễ tại một số tỉnh như khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận cho biết nạn cân gian tại đây còn kinh khủng hơn vì cho dù NTD có được trừ hao, cân bù thêm 100-200g vẫn bị lừa.

Anh Công Duy, Thủ Đức (TPHCM) kể lại: “Ở khu vực Long Hải (Vũng Tàu), khi mua hải sản cũng như các loại trái cây ở khu vực bãi biển, dù người bán đề nghị cân 1,2kg tính giá 1kg nhưng khi khách hàng đề nghị dùng chai nước 1,5 lít để lên cân xem thử có đúng 1,5kg không thì tất cả những người bán hàng rong đều từ chối và đề nghị nâng lên cân 1,3kg tính tiền 1kg. Thế nhưng, dù mua hải sản 2,6kg tính tiền 2kg, khi đem cân đối chứng, số hàng này vẫn chưa đến 2kg mà chỉ là 1,9kg. Điều này cho thấy mức độ cân gian, cân sai của những chiếc cân này ngày càng cao, không chênh lệch ở mức 100 - 200g nữa.

Tình trạng cân thiếu không chỉ diễn ra đối với các mặt hàng cần cân đong tại các chợ truyền thống, chợ tự phát, mà còn xuất hiện đối với các mặt hàng đóng gói sẵn. Tình trạng hàng đông lạnh, sau khi rã đông cũng bị sụt cân khá lớn. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện hàng đóng gói sẵn bán ở siêu thị bị “rút ruột” đáng kể.

Theo báo cáo của Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng TP.HCM, trong 3 năm 2010 - 2012, đơn vị này đã kiểm tra 254 lượt các cơ sở, sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh hàng đóng gói sẵn, phát hiện 59 vụ vi phạm (khoảng 23,2%). Hành vi vi phạm chủ yếu là hàng hóa thiếu khối lượng, thể tích... tập trung ở các nhóm hàng tiêu dùng như muối, đường, bột ngọt, bánh, kẹo, mứt, khí dầu mỏ hóa lỏng, thuốc bảo vệ thực vật.

Cân đối chứng: Có cũng như không

Nghị định 99/2011/NĐ-CP quy định trách nhiệm của ban quản lý chợ, thương nhân kinh doanh chợ, trung tâm thương mại: “Đặt và duy trì hoạt động của cân đối chứng, thiết bị đo lường tại các chợ, trung tâm thương mại để NTD tự kiểm tra về số lượng, khối lượng hàng hóa”.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hiện không phải chợ nào cũng có đặt cân đối chứng. Tại một số chợ, tuy có đặt cân đối chứng cũng ít có NTD nào đến cân kiểm tra lại do tâm lý ngại cân, ngại đôi co với tiểu thương khi đã mang hàng ra khỏi sạp.

Đáng nói, hiện nay công tác phối hợp thanh, kiểm tra hàng đóng gói sẵn cũng như kiểm tra cân trọng lượng của các tiểu thương chưa thực hiện nghiêm ngặt. Chính điều này khiến các tiểu thương mặc sức cân gian. Thêm vào đó là quy định về xử phạt vi phạm trong đo lường lại khá thấp, chỉ 2-5 triệu đồng đối với hành vi gian lận cân đong hàng hóa có giá trị lớn trong thương mại bán lẻ.

Mức phạt trên so với số tiền đơn vị sản xuất, kinh doanh “móc túi” khách hàng còn quá nhẹ nên chưa đủ sức răn đe đối tượng vi phạm. Thế nên, tình trạng “rút ruột” hàng hóa vẫn diễn ra phổ biến và NTD tiếp tục chịu thiệt. Trước thực trạng trên, rất cần các cơ quan quản lý nhà nước sớm có biện pháp chấn chỉnh, kiểm tra nạn cân gian của tiểu thương để bảo vệ quyền lợi NTD.