Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Quy hoạch báo chí lúc này là cần thiết

Trong chuyên mục "Dân hỏi Bộ trưởng trả lời" tuần này, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son trả lời các câu hỏi của người dân liên quan đến việc quản lý mạng wifi, mạng internet, cũng như công tác quy hoạch và quản lý hệ thống báo chí trong thời gian tới đây.

PV: Câu hỏi đầu tiên xin gửi đến Bộ trưởng: Là một người dân ở thành phố Hạ Long, Quảng Ninh, tôi và mọi người ở thành phố đều được thông tin rằng sẽ được dùng internet thông qua hệ thống wifi miễn phí. Tuy nhiên, thực tế hệ thống này chỉ truy cập được 1 vài trang thông tin của địa phương, nếu muốn truy cập các trang mạng khác thì phải mất phí như bình thường. Xin hỏi Bộ trưởng, thành phố Hạ Long quản lý mạng wifi như thế có đúng hay không? Nếu đúng là như thế thì không nên thông tin là mạng wifi miễn phí để tránh hiểu lầm.

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Tôi được biết rằng, mạng wifi này được xây dựng trên cơ sở của Bản ghi nhớ và hợp tác giữa Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh và Tập đoàn VNPT để phục vụ cho lễ hội Canaval Hạ Long năm 2012 đến nay.

Theo đó, người dân đã được miễn phí 1 số dịch vụ truy cập như những trang thông tin, website các địa phương của Quảng Ninh và tỉnh Quảng Ninh hoặc những trang thông tin về báo chí, phát thanh truyền hình của tỉnh Quảng Ninh để giúp người dân có điều kiện tìm hiểu thông tin về sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh mình. Đặc biệt là giúp cho du khách trong và ngoài nước đến với tỉnh Quảng Ninh có điều kiện tìm hiểu về tiềm năng, thế mạnh, chính sách đầu tư của Quảng Ninh để góp phần cho sự phát triển kinh tế-xã hội của Quảng Ninh. Còn những dịch vụ giá trị gia tăng khác như xem truyền hình trên internet hoặc là chơi trò chơi trực tuyến, tham gia các trang mạng xã hội khác thì người truy cập phải nộp lệ phí.

Như vậy, qua phản ánh, với cương vị của người quản lý nhà nước trong lĩnh vực này, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận thấy rằng sẽ phải chỉ đạo trực tiếp cho VNPT cũng như Cục Viễn thông của Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp ngay với tỉnh Quảng Ninh cũng như một số tỉnh hiện nay đang có dịch vụ cung cấp wifi miễn phí để kịp thời thông báo cho người dân một cách minh bạch, rõ ràng. Những dịch vụ gì trong mạng wifi này miễn phí, những dịch vụ gì không được miễn phí, để giúp người dân hiểu, nắm chắc vấn đề này.

Cần nâng cao nhận thức của người sử dụng Internet

PV: Cũng liên quan đến một khía cạnh khác trong việc quản lý mạng Internet, một người dân đã viết: “Tôi thấy càng ngày, các trang báo mạng càng thích đưa tin giật gân, câu khách, đăng hình ảnh hở hang, quảng cáo các games bạo lực không phù hợp với thuần phong mỹ tục... Tôi thực sự rất lo khi thấy các con, cháu tôi và hàng triệu người dân khác ngày càng tiếp cận với các thông tin loại này. Vai trò quản lý của Bộ Thông tin Truyền thông là ở đâu trong trường hợp này? Đến thời điểm này đã xử phạt nghiêm khắc được trường hợp nào chưa, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Có thể nói, trong thời gian vừa qua, các hoạt động của báo chí, các trang mạng xã hội đã đem lại rất nhiều thông tin tốt cho người dân. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có một số cơ quan báo chí, một số trang mạng đã vi phạm các quy định của pháp luật Việt Nam, vi phạm quy định của báo chí Việt Nam, dẫn đến những hiện tượng sai trái như người dân nêu ở trên. Về việc này, với cương vị trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Thông tin- Truyền thông, trong thời gian vừa qua, chúng tôi đã tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra để duy trì, đưa hoạt động này vào nền nếp.

Cụ thể, từ năm 2011 đến nay, chúng tôi đã xử phạt tới 62 lượt cơ quan báo mạng có những vi phạm như đã nêu trên, đặc biệt, đã đình chỉ có thời hạn đối với 2 tờ báo mạng, xử phạt mức độ khiển trách 4 Tổng Biên tập, thu 2 thẻ nhà báo, đình chỉ công tác một số biên tập viên cũng như thư ký tòa soạn để góp phần chấn chỉnh hoạt động có vi phạm này.

Năm 2013 vừa qua, Bộ Thông tin- Truyền thông đã xây dựng và trình Chính phủ và Chính phủ đã ban hành Nghị định số 72 về việc quản lý dịch vụ internet và quản lý games trực tuyến trên mạng. Đồng thời, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 159, 174 để xử phạt những hành vi vi phạm trong lĩnh vực thông tin truyền thông, cụ thể trong lĩnh vực báo chí xuất bản, phát thanh truyền hình, thông tin điện tử và bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin. Tất cả những điều đó sẽ góp phần cho công tác quản lý nhà nước đi vào nền nếp.

Song, chúng tôi thấy rằng, bên cạnh công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan chính quyền các cấp, từ Bộ Thông tin - Truyền thông đến các Sở Thông tin - Truyền thông tỉnh, chúng ta phải thường xuyên nâng cao vai trò, trách nhiệm, giáo dục, nâng cao nhận thức của người sử dụng internet, đặc biệt lớp trẻ để họ có điều kiện phân biệt rõ đúng sai, thông tin xấu trên mạng để phòng tránh và tự bảo vệ mình, lựa chọn những thông tin tốt để phục vụ cho sự phát triển của cá nhân cũng như sự phát triển của xã hội.

PV: Một câu hỏi khác đến từ một doanh nghiệp. Tôi được biết một số tờ báo, nhất là báo mạng, thông tin những chuyện tiêu cực, sai phạm của doanh nghiệp không khách quan, thậm chí sai sự thật, làm ảnh hưởng tới uy tín của doanh nghiệp, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức thì báo chí không đăng phát ý kiến của họ, không đính chính lại. Như vậy là thông tin một chiều, không coi trọng tiếng nói người dân. Bộ trưởng bình luận gì về tình trạng này và có giải pháp gì để chấn chỉnh điều này?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Trước hết, tôi rất chia sẻ với những bức xúc của doanh nghiệp. Đây là hành vi không thể chấp nhận được, bởi vì nó vi phạm những điều rất cơ bản của hoạt động báo chí. Như chúng ta đã biết, Luật Báo chí bổ sung và sửa đổi năm 1999, trong điều 6, 9, 10 và 28 đã ghi rất rõ quyền hạn, nghĩa vụ, trách nhiệm của báo chí, của nhà báo, đó là phải đưa thông tin trung thực về tình hình của đất nước và quốc tế, không được đưa thông tin sai trái, đặc biệt, thông tin xúc phạm đến danh dự của tổ chức, đến nhân phẩm của công dân và khi đã đưa thông tin sai trái thì phải đính chính kịp thời. Nếu thông tin đó ảnh hưởng đến quyền lợi, lợi ích hợp pháp của cá nhân thì phải đền bù thiệt hại theo luật định.

Luật đã nêu rất rõ những chế tài như vậy, góp phần cho các tổ chức, doanh nghiệp và người dân căn cứ vào luật định để có thể tự bảo vệ mình và kiến nghị đến cơ quan nhà nước các cấp khi những quyền lợi, nghĩa vụ hợp pháp của mình bị xâm hại.

Bộ Thông tin - Truyền thông sẵn sàng phối hợp với người dân phát hiện và xử lý kịp thời những hiện tượng sai phạm trên. Chúng ta vẫn nói, trong thời buổi kinh tế thị trường, thương trường luôn là chiến trường, trong chiến trường này, doanh nhân là người lính xung kích trực tiếp trên mặt trận kinh tế này và nhà báo là những người lính xung kích trên mặt trận tư tưởng. Hai người lính này đều nhằm mục tiêu góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc mạnh giàu. Chính vì vậy, tôi rất mong các doanh nghiệp, doanh nhân cũng như các nhà báo cùng phối hợp, chia sẻ, cộng sinh trong sự phát triển của đất nước để giúp đỡ lẫn nhau khắc phục khó khăn trong tình hình hiện nay. Tôi nghĩ rằng, đó là mong muốn nhất của nhà nước cũng như của nhân dân ta đối với doanh nghiệp, với báo chí hiện nay.

Quy hoạch với báo chí trong lúc này là cần thiết

PV: Liên quan đến công tác quản lý báo chí, có một email vừa gửi tới băn khoăn: “Bộ trưởng mới đây đã phát biểu là có thể mỗi địa phương chỉ còn 1 tờ báo, còn lại là ấn phẩm phụ. Xin Bộ trưởng cho biết định hướng này ảnh hưởng thế nào đến quyền tự do ngôn luận cũng như quyền được hưởng thụ thông tin của người dân theo Hiến pháp năm 2013 ?”

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Có thể nói, một trong những chức năng quản lý nhà nước trong điều 17 của Luật Báo chí đã nêu, đó là phải quy hoạch, xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển của báo chí. Hiện nay, chúng ta có 838 cơ quan báo in, 67 đài phát thanh và truyền hình với gần 200 kênh phát thanh và truyền hình đang hoạt động và hàng chục kênh truyền hình nước ngoài đang hoạt động, tác nghiệp tại Việt Nam.

Ngoài ra, hệ thống báo mạng cũng đang phát triển rất mạnh mẽ, trở thành loại hình báo chí chủ lực trong tương lai. Trong thời gian vừa qua, các cơ quan từ Trung ương đến địa phương và một số tổ chức, một số nhà khoa học, nhà nghiên cứu và kể cả người dân cũng đã nhận thấy và cảnh báo rằng, trong hoạt động báo chí là sự lãng phí về nguồn lực. Từ sự lãng phí này, dẫn đến hiện tượng có nhiều tờ báo na ná giống nhau, kể cả về nội dung, tôn chỉ, mục đích, cho nên giảm đi tính bản sắc của các tờ báo, đồng thời, trong sự phát triển mạnh mẽ số lượng của các cơ quan báo chí như vậy, cũng không thể không tránh khỏi sự cạnh tranh về thông tin.

Từ sự cạnh tranh về thông tin này dẫn đến có những thông tin chưa được kiểm chứng, sai sự thật, phản cảm, giật gân, câu khách, gây sự búc xúc trong xã hội, làm giảm đi tính định hướng, tính giáo dục của báo chí nước nhà. Cho nên, chúng tôi nghĩ rằng, quy hoạch với báo chí trong lúc này là cần thiết. Quy hoạch không chỉ là để xem xét giảm số lượng báo chí mà quan trọng hơn là chúng ta phải đưa ra hành lang pháp lý, đưa ra những chính sách để xây dựng báo chí hợp lý về số lượng, đặc biệt, nâng cao chất lượng.

Hiện nay, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, trực tiếp là Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin -Truyền thông đã và đang trong thời kỳ hoàn thiện, xây dựng Dự thảo Quy hoạch báo chí Việt Nam đến năm 2020. Tôi tin tưởng rằng, quy hoạch này khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt sẽ là cơ sở để chúng ta xây dựng một nền báo chí cách mạng không ngừng vững mạnh, vừa hiện đại, vừa có tính chuyên nghiệp cao trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Chính vì vậy, sẽ có điều kiện để thực hiện tốt hơn nghĩa vụ, quyền lợi của công dân trong quá trình thực hiện tự do ngôn luận, tự do báo chí mà điều 15 của Hiến pháp 2013 đã nêu.

PV: Bộ trưởng có thể cho biết rõ hơn là tại sao và xuất phát từ nguyên nhân nào mà chúng ta đưa ra con số là mỗi địa phương chỉ nên có 1 tờ báo, còn lại là ấn phẩm phụ?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Đấy là định hướng trong tương lai, còn cụ thể thì quy hoạch báo chí sẽ giải quyết, với tinh thần là giảm số lượng báo chí đến một cách hợp lý nhất và đặc biệt là nâng cao chất lượng và có những chính sách, hành lang pháp lý để thúc đẩy phát triển báo chí, làm sao nền báo chí cách mạng của chúng ta phát triển một cách mạnh mẽ, kể cả nội dung và hình thức.

Chỉ còn chưa đầy 1 tuần nữa là chúng ta đến ngày 21/6- Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam. Nhân dịp này, thay mặt Bộ Thông tin Truyền thông, tôi xin gửi đến đội ngũ những người làm báo nước nhà, đặc biệt gửi đến các nhà báo lão thành lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Chúc đội ngũ báo chí của chúng ta luôn phát huy truyền thống vẻ vang của 89 năm xây dựng và trưởng thành, tiếp tục phấn đấu rèn luyện để nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và đặc biệt là tính chuyên nghiệp của nền báo chí cách mạng để làm cho báo chí chúng ta ngày càng phát triển không ngừng, đáp ứng ngày càng xứng đáng hơn trong sự nghiệp xây dựng của tổ quốc chúng ta hiện nay.

Xin trân trọng cám ơn Bộ trưởng!