Bộ Tư pháp đề nghị không thừa nhận kết hôn đồng giới

Cho phép chung sống, nhưng không thừa nhận

Ông Hà Hùng Cường - Bộ trưởng Bộ Tư pháp, cho biết: “Hôn nhân giữa những người cùng giới tính là vấn đề có tính nhạy cảm xã hội cao. Do đó, việc thừa nhận hôn nhân của họ cũng cần phải được xem xét, cân nhắc, nhìn nhận trên nhiều khía cạnh khác nhau với lộ trình, bước đi phù hợp.

Trong hoàn cảnh ở nước ta hiện nay, Chính phủ cho rằng Nhà nước và pháp luật không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính, nhưng Nhà nước cũng không nên can thiệp hành chính vào quyền được sống theo bản dạng giới, khuynh hướng tính dục; cần tôn trọng việc sống chung như vợ chồng giữa những người cùng giới tính, cũng như các thỏa thuận của họ trong việc xác lập, giải quyết các vấn đề phát sinh từ cuộc sống chung”.

Ban soạn thảo của Bộ Tư pháp cho rằng, vấn đề đồng tính và chung sống với nhau, coi nhau là vợ chồng giữa những người cùng giới tính đang là vấn đề thực tế ở Việt Nam. Mặc dù pháp luật hiện hành đã lựa chọn giải pháp cấm việc kết hôn giữa những người cùng giới tính nhưng việc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng giới tính vẫn diễn ra.

Trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và trào lưu thế giới hiện nay thì việc cấm đoán và xử lý hành chính như hiện hành là không còn phù hợp, do đó cần thay đổi quan niệm và phương thức quản lý nhà nước về vấn đề này.

Bộ trưởng Hà Hùng Cường chia sẻ: “Trên thế giới đã có nhiều nước giải quyết vấn đề này một cách có lộ trình, đầu tiên Nhà nước thừa nhận việc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng giới tính sau đó mới thừa nhận hôn nhân giữa những người này.

Trong quá trình xây dựng dự án Luật cũng còn có ý kiến cho rằng, quan hệ hôn nhân giữa những người cùng giới tính là không phù hợp với chức năng xã hội của hôn nhân, cũng như với quan niệm truyền thống về hôn nhân và gia đình ở nước ta”.

Trước đó, trong một cuộc họp báo tổ chức cuối tháng 7, Bộ Tư pháp cũng đã nêu quan điểm không thừa nhận nhận kết hôn đồng giới, nhưng vẫn cho phép họ sống chung như vợ chồng.

Ông Dương Đăng Huệ - Vụ trưởng Vụ Pháp luật Kinh tế (Bộ Tư Pháp) cho biết, Bộ Tư pháp đề xuất với Chính phủ bãi bỏ quy định về cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính được quy định tại khoản 5 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình, mà thay vào đó là “không thừa nhận” việc kết hôn.

Nhà nước không thừa nhận việc kết hôn giữa những người cùng giới tính nhưng quy định việc giải quyết hậu quả của việc chung sống như vợ chồng giữa người cùng giới tính thì được áp dụng các quy định về giải quyết hậu quả việc nam, nữ sống chung như vợ, chồng.

Trước câu hỏi: Có mâu thuẫn hay không khi bỏ quy định cấm người đồng tính kết hôn, nhưng lại không thừa nhận, vậy họ có được đăng ký kết hôn không?

Ông Dương Đăng Huệ cho hay: “Cấm và không thừa nhận là hoàn toàn khác nhau, mặc dù không cấm nhưng người đồng tính cũng không được đăng ký kết hôn và vẫn sẽ áp dụng các quy định giải quyết hậu quả nam nữ sống chung như vợ chồng. Hiện nay, thế giới mới chỉ có 11 quốc gia cho phép người đồng tính kết hôn. Ở châu Á, chưa có quốc gia nào cho phép người đồng tính kết hôn, vì thế chúng ta cũng phải từng bước áp dụng các quy định phù hợp với đời sống, chống sự phân biệt, kỳ thị với người đồng giới”.

Nhiều quan điểm trái chiều từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Khi bàn về vấn đề này, các thành viên của Thường vụ Quốc hội đang có những quan điểm khác nhau.
Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn và Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đều nêu đặt ra câu hỏi: Khi người ta đã chuyển giới, “nam ra nam, nữ ra nữ” rồi thì có công nhận không? Câu hỏi này của hai Phó Chủ tịch Quốc hội chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng.

Ông Phan Trung Lý - Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội thể hiện sự không đồng tình với quy định mập mờ trong dự thảo sửa đổi luật của Bộ Tư pháp.

“Luật hôn nhân trước đây cấm, giờ ta lờ đi, như thế là không rõ ràng, trong khi đã là luật pháp thì phải rõ ràng chứ không nửa chừng. Vấn đề quyền con người phải được tôn trọng, vì vậy nên công nhận hôn nhân đồng giới chứ không nên lờ đi, về mặt nguyên tắc nếu đã không cấm thì được làm”, ông Lý nói.

Khác với ông Lý, bà Trương Thị Mai - Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết: “Thường trực Ủy ban tán thành với quy định không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính và thấy rằng, thời điểm này trong xã hội vẫn còn những ý kiến khác nhau về vấn đề này. Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo cần tổng kết việc thực hiện quy định cấm kết hôn giữa những người đồng tính, tiến hành khảo sát thực trạng người đồng tính tại Việt Nam”.

Bà Mai cũng cho biết, các thành viên trong Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng đang tồn tại hai hướng ý kiến khác nhau. Một hướng thống nhất với quy định như dự thảo Luật, vì quan niệm và nhận thức của xã hội về vấn đề đồng tính đã thay đổi so với thời điểm thông qua Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.

Hướng thứ hai đề nghị giữ như quy định hiện hành, vì cho rằng kết hôn đồng giới không phù hợp với đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục, truyền thống gia đình Việt Nam và quy luật sinh học cũng như không đảm bảo chức năng của gia đình về duy trì nòi giống.

Ông Nguyễn Văn Hiện - Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội nêu quan điểm: “Vấn đề đồng tính có thể điều chỉnh trong luật này và cần phải điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế. Nếu thích thì có thể về ở với nhau, nghĩa là nhà nước không cấm nhưng cũng không thừa nhận”.