Chân dung những cá nhân và tổ chức đoạt giải Nobel 2017

Giải Nobel Y học

Năm nay, giải thưởng này đã được trao cho nhóm 3 nhà khoa học Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young vì những khám phá của họ về cơ chế phân tử kiểm soát nhịp sinh học - hay còn gọi là đồng hồ sinh học. 

Khám phá của họ giải thích làm thế nào thực vật, động vật và con người thích nghi với nhịp sinh học để có thể tồn tại được với sự biến đổi của Trái Đất. Nhịp sinh học là chu kỳ của những thay đổi trong cơ thể sống. "Đồng hồ" sinh học tổng hợp nằm trên não bộ, cấu thành từ hàng nghìn tế bào thần kinh giúp đồng bộ các chức năng và hoạt động thể chất, tinh thần...

Với thời đại kỹ thuận hiện đại, con người ngày càng tách rời nhịp sinh học, bởi chúng ta có thể đi qua nhiều vùng không gian ở những múi giờ khác nhau. Thậm chí, chúng ta có thể sống trong một môi trường thiếu ánh sáng, điều này dẫn đến các hội chứng như say máy bay, thậm chí có thể gây ra nhiều hậu quả khác mà chúng ta không lường trước được. Phá vỡ nhịp sinh học bằng cách làm thêm giờ có thể tăng nguy cơ ung thư. Tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có thể làm giảm mức melatonin, gây tổn hại cho tế bào.

Nghiên cứu của các nhà khoa học hé lộ cách thức cây cối, động vật và con người thích nghi nhịp sinh học của chính mình để phù hợp với quy trình tiến hóa. Việc xác định loại gen “đồng hồ sinh học" có thể đem lại những khám phá mới về cơ thể con người, giúp chữa trị bệnh tật. 

Giải Nobel Vật lý 

Vào lúc 16h50 chiều 3/10 theo giờ Việt Nam, Viện Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã vinh danh ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý năm 2017. Đó là Rainer Weiss, Barry C. Barish và Kip S. Thorne với công dựng nên Đài quan trắc Sóng hấp dẫn bằng giao thoa kế laser (LIGO) và phát hiện ra sóng hấp dẫn.

Sóng hấp dẫn là các gợn sóng trong không gian - thời gian, lan tỏa trong vũ trụ với tốc độ ánh sáng, được nhà bác học Einstein tiên đoán 100 năm trước trong Thuyết Tương đối rộng. Các nhà thiên văn học đã săn lùng sóng hấp dẫn trong nhiều thập kỷ qua.

LIGO đã phát hiện ra sóng hấp dẫn vào ngày 12/8/2015. Sóng hấp dẫn này xuất phát từ hai lỗ đen va chạm vào nhau. Hai lỗ đen này có khối lượng lớn gấp 30 lần mặt trời, nằm ở vị trí cách trái đất khoảng 1,3 tỷ năm ánh sáng. Các nhà khoa học bắt được sóng hấp dẫn nhờ hai thiết bị dò laser khổng lồ ở Mỹ, một tại Louisiana và một ở Washington. Với việc xác nhận sự tồn tại của sóng hấp dẫn, chúng ta cũng chính thức xác nhận luôn một điều: không-thời gian có thể bị bẻ cong.

Dù còn một chặng đường rất xa nữa, song việc phát hiện ra sóng hấp dẫn có thể là chìa khóa mở ra ước mơ chinh phục không gian và thời gian của con người.

Giải Nobel Hóa học

Giải thưởng này thuộc về 3 nhà khoa học Jacques Dubochet, Joachim Frank và Richard Henderson vì đã nghiên cứu kính hiển vi electron nhiệt độ thấp. Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thuỵ Điển nhận định phương pháp này đã đưa ngành sinh hoá vào kỷ nguyên mới. 

Công trình mà bộ ba nhà khoa học này đã thực hiện đã cho phép các nhà khoa học xem được các cấu trúc của phân tử sinh học và các tiến trình liên quan tới chúng.Việc phát triển kính hiển vi cryo-electron cũng đóng góp quan trọng cho nhiều lĩnh vực nghiên cứu, gần đây nhất là nó giúp theo dõi virus Zika gây nên những phá hủy não bộ của trẻ sơ sinh.

Ban đầu, Henderson sử dụng kính hiển vi điện tử chụp ảnh 3 chiều (3-D) protein với độ phân giải ở mức nguyên tử. Tiếp đó, 2 nhà khoa học Frank và Dubochet tìm cách phát triển công nghệ đông lạnh siêu nhanh để bảo tồn hình dạng tự nhiên của phân tử sinh học, từ đó phát triển thành công kính hiển vi electron nhiệt độ thấp. Công nghệ này cho phép các nhà nghiên cứu quan sát mẫu vật ở mức độ siêu nhỏ, từ đó tìm ra bản chất sinh hóa của chúng.

Giải Nobel Văn học

Nhà văn Anh gốc Nhật Kazuo Ishiguro là chủ nhân của giải Nobel Văn học năm 2017. Ông được coi là nhà văn của ký ức với những tác phẩm nhân văn và thấm đẫm hoài niệm. 18 thành viên Viện Hàn lâm Thụy Điển cho biết họ chọn Ishiguro là cái tên của giải thưởng năm nay bởi ông đã có những tác phẩm dạt dào cảm xúc, khai phá đến tận vực thẳm của những cảm xúc bay bổng kết nối của con người với thế giới. 

Kazuo Ishiguro sinh ngày 8/11/1954 tại Nhật Bản. Ông và gia đình chuyển đến Anh năm 1960. Kazuo tốt nghiệp Đại học Kent năm 1978. Năm 1989, ông giành giải Man Booker cho tiểu thuyết The Remains of the Day. Năm 2008, ông được tạp chí Times xếp vào danh sách một trong 50 nhà văn vĩ đại nhất nước Anh kể từ năm 1945.

Tiểu thuyết Never Let Me Go và The Remains of the Day của ông từng được chuyển thể thành phim. Ngoài ra, ông còn là biên kịch các phim A Profile of Arthur J. Mason, The Gourmet, The Saddest Music in the World và The White Countess.

Một số tác phẩm của ông từng được xuất bản ở Việt Nam là Người khổng lồ ngủ quên, Mãi đừng xa tôi, Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông...

Giải Nobel Hòa bình

Giả thưởng năm nay đã được trao cho Chiến dịch Quốc tế về Xóa bỏ Vũ khí Hạt nhân (ICAN). Kết quả năm nay được đánh giá là khá bất ngờ khi giới quan sát đều cho rằng giải thưởng này khó “tuột khỏi tay” Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif và Cao ủy Liên minh châu Âu phụ trách về An ninh và Đối ngoại Federica Mogherini về những nỗ lực của cả 2 trong vấn đề hạt nhân Iran.

ICAN (Dự án Chiến dịch quốc tế nhằm bãi bỏ vũ khí hạt nhân) là một nhóm các nhà hoạt động kêu gọi giải giáp vũ khí hạt nhân có trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ. Trong suốt một thập kỷ hoạt động, ICAN đã nỗ lực nhằm tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hướng tới việc hình thành hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân đầu tiên của Liên Hợp Quốc.

Giải Nobel Kinh tế

Mùa giải Nobel 2017 chính thức khép lại với việc giải Nobel Kinh tế được trao cho Giáo sư Richard H. Thaler- chuyên gia về Kinh tế học Hành vi. Giáo sư Thaler là một nhà kinh tế học nổi tiếng người Mỹ chuyên nghiên cứu về Kinh tế học Hành vi tại Đại học Chicago. Giải thưởng Nobel Kinh tế được trao cho Giáo sư Thaler vì những nghiên cứu của ông trong việc con người đơn giản hóa các quyết định về tài chính và kinh tế của mình như thế nào.

Nghiên cứu của Giáo sư Thaler cũng ảnh hưởng đến quyết định của các chính phủ. Năm 2010, Vương quốc Anh lập nhóm Đánh giá Hành vi, được biết đến như là lực lượng tiên phong trong việc tạo ra các chính sách thúc đẩy công dân Anh có thể tiết kiện hơn. Giáo sư Thaler là một cố vấn của chương trình. Chính quyền Tổng thống Obama cũng đã ban hành một mệnh lệnh hành pháp vào năm 2015 với tiêu đề “sử dụng những hiểu biết khoa học về hành vi để phục vụ tốt hơn cho người dân Mỹ”. 

Người Mỹ thống trị danh sách những người đoạt giải Nobel Kinh tế. Giáo sư Thaler là người Mỹ thứ 29 giành giải thưởng danh giá này trong số 49 lần trao giải. Cuốn sách nổi tiếng "Cú hích" của ông đã được xuất bản tại Việt Nam từ năm 2011.

Nên đọc