Giải pháp ký số từ xa giúp mở rộng thị trường và phát triển thuê bao cá nhân

Ký số trên thiết bị di động và ký số từ xa là các mô hình ký số có ưu điểm là tính lưu động cao và thuận tiện cho người ký. Dịch vụ này khi được các CA triển khai cung cấp sẽ hướng tới khách hàng cá nhân và cá nhân trong doanh nghiệp với yêu cầu cao về tính di động.

Giải pháp ký số từ xa có ưu điểm là tính lưu động cao và thuận tiện cho người dùng. (Ảnh minh họa: Internet)

Theo Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC), Bộ TT&TT, Việt Nam hiện có hơn 1,4 triệu chứng thư số công cộng và hơn 220.000 chứng thư số chuyên dùng Chính phủ đang hoạt động. Các giao dịch kê khai và nộp thuế điện tử, kê khai hải quan điện tử, kê khai bảo hiểm xã hội điện tử đều được ký số, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước, tiết kiệm thời gian, công sức của doanh nghiệp, người dân khi tiến hành giao dịch. Tuy nhiên, trong khi 100% doanh nghiệp đã sử dụng thì số lượng chứng thư số cá nhân vẫn chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Cuối năm 2019, Bộ TT&TT đã ban hành Thông tư 16 quy định danh mục tiêu chuẩn bắt buộc cho giải pháp ký số di động và ký số từ xa. Đây được đánh giá là cột mốc quan trọng để các nhà cung cấp dịch vụ chữ ký số (CA) tại Việt Nam triển khai các giải pháp ký số khác nhau giúp mở rộng thị trường và ứng dụng chữ ký số, đặc biệt là cho đối tượng thuê bao là cá nhân.

Theo hướng dẫn của NEAC, dịch vụ CA là dịch vụ kinh doanh có điều kiện, do vậy các giải pháp ký số trước khi cung cấp ra thị trường phải được kiểm tra, đánh giá, đảm bảo đáp ứng quy định của Thông tư (tiền kiểm).

Sau khi nghiên cứu, Tổ kỹ thuật của VCDC vừa tổ chức họp lấy ý kiến các thành viên cho phiên bản đầu tiên của Bộ tiêu chuẩn kỹ thuật với dịch vụ ký số từ xa. Do đặc thù của hình thức triển khai ký số từ xa, ngoài các tiêu chuẩn kỹ thuật, bộ tiêu chí này còn bao gồm quy định về quy trình vận hành, xử lý đảm bảo chặt chẽ về pháp lý và kỹ thuật.

Đại diện VCDC cho biết, các tiêu chuẩn trong mô hình ký số từ xa là tiêu chuẩn mới không chỉ với Việt Nam mà ngay cả với quốc tế. Những hãng sản xuất thiết bị lớn như Utimaco, ASCERTIA, Cryptomathic… có kinh nghiệm và nguồn lực cũng chủ yếu được cấp chứng chỉ đáp ứng được yêu cầu cho 2 tiêu chuẩn, việc được nhận chứng chỉ qua các Lab chứng nhận của châu Âu mất khoảng 2 năm.

Với khó khăn về nhân sự, hạ tầng thử nghiệm, hiểu được các tiêu chuẩn và đưa ra được bộ tiêu chuẩn làm tài liệu tham chiếu cho các thành viên, đồng thời đề xuất lên Bộ TT&TT là thách thức lớn với đội ngũ chuyên gia của VCDC.

Một khó khăn nữa là Việt Nam chưa có hành lang pháp lý về các mức khác nhau khi ứng dụng chữ ký số. Vấn đề then chốt khi triển khai ký số từ xa là quy trình Xác minh (Verify) và Xác thực (Authentication) thuê bao để xác định quyền truy cập và sử dụng khóa ký, có nhiều cấp độ, mức độ từ thấp đến cao để thực hiện các quy trình này với độ tin cậy khác nhau.

Trong tuần tới của tháng 7, VCDC sẽ liên tục có các buổi làm việc, lấy ý kiến phản biện từ các chuyên gia, trước khi ban hành nội bộ bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho ký số từ xa; đồng thời đề xuất Bộ TT&TT tham khảo xây dựng bộ tiêu chí khi kiểm tra, đánh giá.

Dự kiến, sắp tới sẽ thành lập một nhóm tiêu chuẩn kỹ thuật chung, với thành phần lõi là đại diện NEAC, Hiệp hội An toàn thông tin, các CA và viện nghiên cứu. Nhóm sẽ lựa chọn các tiêu chuẩn ưu tiên cần ban hành, tổ chức nghiên cứu, hội thảo trao đổi, đào tạo và phát triển các công cụ.

Theo NEAC, tính đến nay, bên cạnh 3 CA chuyên dùng, tổng số CA công cộng tại Việt Nam đã là 15 đơn vị. Trong 15 CA công cộng được Bộ TT&TT cấp phép, có 14 đơn vị triển khai cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng.