Kiến nghị bổ sung quy định về định danh, xác thực điện tử, chữ ký số trong Luật Giao dịch điện tử

Những bất cập của Luật Giao địch điện tử

Bộ TT&TT vừa phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính tổ chức hội thảo chuyên đề “Các vấn đề về giá trị pháp lý, lưu trữ, an toàn bảo mật, tổ chức trung gian và giao dịch trong cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế - tài chính".

Nhiều đại biểu cho rằng sau 15 năm thực hiện, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc CMCN 4.0, yêu cầu thực hiện chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, Luật GDĐT đã có nhiều bất cập, chưa phù hợp với thực tế. Cụ thể là: Các quy định về phạm vi điều chỉnh của Luật; Quy định chưa rõ ràng giá trị pháp lý của các loại hình thông điệp dữ liệu và hồ sơ, chứng cứ điện tử; Thiếu quy định trong Luật GDĐT về chứng từ, hồ sơ tương ứng với các quy định về “bản gốc”, “bản chính”, “bản sao” trong pháp luật truyền thống; Các vấn đề quy định về quy trình, thủ tục và pháp lý cụ thể của các bước trong giao kết hợp đồng điện tử…

Ngoài ra, còn những hạn chế trong quy định về GDĐT của cơ quan nhà nước, thiếu các quy định cụ thể như giá trị pháp lý; trường hợp sử dụng và việc công nhận, liên thông giữa chữ ký điện tử chuyên dùng trong cơ quan nhà nước và chữ ký điện tử công cộng. Những điều này gây khó khăn trong cung cấp các dịch vụ công trực tuyến và GDĐT của cơ quan nhà nước với doanh nghiệp, người dân.

Mặt khác, các quy định về an ninh, an toàn, bảo vệ, bảo mật trong Luật GDĐT hiện có nhiều điểm chồng chéo, không phù hợp với các Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng. Chẳn hạn như, Luật còn thiếu quy định về sử dụng công nghệ, kỹ thuật trong GDĐT sao cho đảm bảo an toàn, bảo mật, tránh được các rủi ro cho người dùng do rò rỉ thông tin. Luật GDĐT cũng mới quy định trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh trong GDĐT đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ mạng mà thiếu quy định trách nhiệm an ninh, an toàn, bảo vệ, bảo mật đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ trung gian và các bên liên quan.

Hoàn thiện hành lang pháp lý, bảo đảm tính tin cậy trong GDĐT

Tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng cho biết, trong quá trình triển khai đánh giá, tổng kết thi hành Luật GDĐT, Bộ TT&TT nhận được sự phối hợp chặt chẽ và những ý kiến đóng góp tích cực, mong muốn hoàn thiện hành lang pháp lý bảo đảm giá trị pháp lý, tính tin cậy trong giao dịch điện tử.

Ông Nguyễn Trọng Đường, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cho hay, đa phần các bộ, ngành, địa phương nhất trí đề nghị cần thiết sửa đổi luật. “Quy định trong luật chưa cụ thể nên phải quy định tại các nghị định, quyết định, thông tư theo các ngành. Do đó, xuất hiện sự thiếu thống nhất, không đồng bộ, khó liên thông khi mở rộng phạm vi giao dịch, thậm chí có thể chồng chéo, mâu thuẫn”, ông Đường nói.

Đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật GDĐT tập trung vào các vấn đề cụ thể như: Mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật (95%); Quy định cụ thể hơn giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu, hồ sơ điện tử (80%); Bổ sung quy định về định danh, xác thực điện tử (90%); Quy định cụ thể hơn về chữ ký điện tử (80%).

Ngoài ra, cũng có ý kiến kiện toàn bộ máy và cơ chế cho GDĐT nhằm tăng cường quản lý nhà nước, thúc đẩy ứng dụng cũng như tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương.

Đại diện Tổng cục Hải quan kiến nghị, ngoài chữ ký điện tử, cần bổ sung quy định về chữ ký số và làm rõ sự khác nhau giữa hai loại chữ ký này ngay tại Luật GDĐT; Thay thế quy định về các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử bằng quy định về các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số; Bổ sung quy định về các loại chữ ký điện tử khác (nếu có thể).

Ngoài chữ ký điện tử, cần bổ sung quy định về chữ ký số và làm rõ sự khác nhau giữa hai loại chữ ký này ngay tại Luật GDĐT. (Ảnh minh họa: Internet)

Theo Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (Bộ TT&TT), Việt Nam hiện có hơn 1,4 triệu chứng thư số công cộng và hơn 220.000 chứng thư số chuyên dùng Chính phủ đang hoạt động. Các giao dịch kê khai và nộp thuế điện tử, kê khai hải quan điện tử, kê khai bảo hiểm xã hội điện tử đều được ký số, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước, tiết kiệm thời gian, công sức của doanh nghiệp, người dân khi thực hiện các giao dịch.

Trước đó, tại hội thảo chuyên đề “Giao kết hợp đồng, chữ ký, xác thực và thanh toán điện tử” tổ chức cuối tháng 6, đại diện Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, trước ngưỡng cửa cách mạng công nghiệp 4.0 và sự phát triển của nền kinh tế số tại Việt Nam, chữ ký điện tử là một trong những công cụ đắc lực nhất cho phục vụ chuyển đổi số. Do đó, khuôn khổ pháp lý về chữ ký điện tử nhằm thúc đẩy thanh toán số cần hướng đến hai tiêu chí là tập trung vào bối cảnh xung quanh công đoạn ký, làm rõ được danh tính, ý định ký và thao tác thêm chữ ký vào thông điệp dữ liệu của chủ thể; cùng với đó cân đối giữa rủi ro của giao dịch điện tử và tiện ích, chi phí đối với các chủ thể tham gia giao dịch.

Còn theo ông Lê Đức Anh, Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số, Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, chữ ký số nói riêng và chữ ký điện tử nói chung cần được mở rộng về phạm vi ứng dụng và quy mô xác thực quốc tế, khi hiện nay chữ ký số công cộng tại Việt Nam chưa liên thông, chưa xác thực chéo được với hệ thống chứng thực chữ ký số quốc tế và các nền tảng phổ biến. Điều này gây khó khăn trong giao dịch điện tử giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài.