Phát triển kinh tế số đối mặt nhiều rào cản

Thông tin được các diễn giả chia sẻ tại hội thảo “Kinh tế số và phát triển bền vững: Cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới” do Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp cùng Lazada Việt Nam tổ chức chiều 10/2 tại Hà Nội.

Tại sự kiện, ông Nguyễn Hoa Cương - Phó Viện trưởng CIEM cho biết: Trong những năm qua, phát triển bền vững (PTBV) đã được Chính phủ đặt trọng tâm ưu tiên, coi PTBV là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước, kết hợp hài hòa giữa các yếu tố kinh tế, xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong đó khoa học và công nghệ, đặc biệt là cuộc CMCN 4.0 và chuyển đổi số quốc gia sẽ là nền tảng và động lực cho PTBV.

Theo ông Đặng Anh Dũng - Phó Tổng Giám đốc Lazada Việt Nam, việc nhận định rõ cơ hội, thách thức và rào cản với phát triển kinh tế số (KTS) đặc biệt trong quan hệ với PTBV là chìa khoá để nền KTS Việt Nam khởi sắc trong tương lai.

Ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp của CIEM cho biết, hiện Việt Nam cơ bản đã ban hành khung khổ thể chế về kinh tế số như Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, thành lập Ủy ban Chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại... Thêm vào đó, hạ tầng công nghệ thông tin của Việt Nam đã được cải thiện đáng kể.

Tuy vậy, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, theo ông Nguyễn Anh Dương, Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều rào cản trong quá trình phát triển KTS như hạ tầng cho KTS chưa đồng bộ, năng lực kết nối còn thấp. Hệ thống thể chế chưa thực sự tạo thuận lợi cho phát triển KTS. Nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển KTS còn thiếu và yếu. Thiếu quy định về bảo vệ người dùng.

Ngoài ra, năng lực đổi mới sáng tạo của khu vực tư nhân được đánh giá là một trong những hạn chế lớn đối với sự phát triển của KTS Việt Nam. CĐS trong DN Việt Nam hiện nay được xem là chìa khóa thúc đẩy phát triển kinh tế số.

Theo báo cáo e-conomy SEA năm 2022 của Google, Temasek, và Bain Company, quy mô KTS Việt Nam có thể đạt 50 tỷ USD vào năm 2050, trong đó, TMĐT sẽ là lĩnh vực có đóng góp quan trọng nhất. Cũng theo báo cáo này, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ tại Việt Nam tăng trưởng 28%, đạt 23 tỷ USD trong năm 2022. Nếu được tối ưu hóa, lượng khí phát thải từ hoạt động TMĐT sẽ giảm đáng kể (từ 30 – 40%) so với hoạt động thương mại thông thường, từ đó đóng góp cho phát triển bền vững chung của toàn nền kinh tế.

Nhấn mạnh đến vấn đề thương mại điện tử (TMĐT), bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng phụ trách Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) khẳng định, hiện TMĐT đã trở nên rất quen thuộc. Các tổ chức, người dân, doanh nghiệp quan tâm đến KTS và PTBV.

Để PTBV thị trường TMĐT trong nền KTS cần lưu ý 6 nhóm vấn đề. Đó là hoàn thiện chính sách, tạo môi trường pháp lý thông thoáng. Đảm bảo môi trường TMĐT cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng. Thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các địa phương. Phát triển TMĐT xanh, TMĐT gắn liền bảo vệ môi trường. Phát triển nguồn nhân lực số chất lượng cao.

Dẫn thống kê của FastMarkets 2018 tại Mỹ, bà Lại Việt Anh cho hay, rác thải bỏ đi khi mua sắm trực tuyến cao gấp 7 lần rác thải bỏ đi khi mua sắm tại cửa hàng. Do đó, việc sử dụng phương tiện giao hàng thân thiện với môi trường, xây dựng logitics thông minh, tối ưu hóa vận chuyển, sử dụng bao gì tái chế, giao hàng xanh, giảm số lượng bao bì đóng gói tại các khâu... là rất cần thiết.

Trong khi đó, thống kê của Tập đoàn thiết bị đóng gói Shorr về yêu cầu của người tiêu dùng (NTD) đối với bao bì cho thấy, 86% NTD muốn mua hàng từ các nhà bán lẻ hơn nếu bao bì bền vững. 77% NTD mong đợi nhiều thương hiệu cung cấp bao bì bền vững 100% trong tương lai.

Nói rõ về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Minh Tú - Giám đốc Đối ngoại Lazada Việt Nam chia sẻ, với mong muốn góp phần hạn chế rác thải từ bao bì trong TMĐT, Lazada Việt Nam đã phát hành cuốn Cẩm nang “Đóng gói hàng hóa hiệu quả, thân thiện với môi trường” dành cho nhà bán hàng trên sàn TMĐT nhằm khuyến khích các thông lệ tốt, thân thiện với môi trường.