Doanh nghiệp muốn đi xa phải 'làm thật' ESG

Khoa học công nghệ quyết định chất lượng phát triển

Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 với chủ đề "Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững" chiều ngày 22/12 tại Hà Nội diễn ra vào thời điểm tròn 1 năm thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

"Đây là giai đoạn mang tính bản lề để bàn thảo về tầm nhìn chiến lược và những hành động quyết liệt cho cả nhiệm kỳ tới. Thực tiễn đã chứng minh khoa học công nghệ và chuyển đổi số đang quyết định vị thế và năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia. Việt Nam không nằm ngoài dòng chảy đó và đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá", bà Nguyễn Thị Hà - Thứ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà, khi nói đến khoa học công nghệ, chúng ta không chỉ nói đến yếu tố thúc đẩy tăng trưởng hay năng suất lao động, mà sâu xa hơn là chất lượng của sự phát triển. Một nền kinh tế bền vững phải dựa trên tri thức công nghệ, quản trị hiện đại và trách nhiệm xã hội thay vì chỉ khai thác tài nguyên hay lợi thế chi phí thấp.

Lãnh đạo Bộ Nội vụ cũng cho rằng, ESG không chỉ là bộ tiêu chí đánh giá mà là một cách tiếp cận phát triển. Trong đó, khoa học công nghệ chính là "cầu nối" đưa ESG từ tầm nhìn chiến lược trở thành hành động cụ thể, có thể đo đếm và đánh giá được. Công nghệ giúp doanh nghiệp đo lường chính xác tác động môi trường, minh bạch hóa dữ liệu và tối ưu hóa nguồn lực để tạo ra các mô hình sản xuất bền vững hơn.

TS Trần Văn Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.

Đồng quan điểm, TS Trần Văn Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khẳng định, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu bứt phá về khoa học công nghệ gắn với phát triển bền vững. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị ban hành cuối năm 2024 đã xác lập nền tảng chính trị vững chắc, đặt ra những mục tiêu tham vọng: đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP và Việt Nam lọt nhóm 50 quốc gia dẫn đầu về năng lực cạnh tranh số.

Cần làm thật thay vì truyền thông hình thức

TS Trần Văn Khải ví ESG như một "tấm hộ chiếu" giúp doanh nghiệp Việt Nam tiến ra biển lớn. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra thực trạng đáng lo ngại về xu hướng "tẩy xanh".

“Hiện có tình trạng doanh nghiệp chạy theo phong trào với những báo cáo bóng bẩy nhưng thiếu thực chất. Nhà đầu tư quốc tế ngày càng khắt khe, họ đòi hỏi bằng chứng và hành động thực tế. Do đó, doanh nghiệp cần làm thật thay vì chỉ truyền thông hình thức. Thực hành ESG nghiêm túc, đặc biệt là quản trị minh bạch (yếu tố G), sẽ biến áp lực tuân thủ thành vũ khí sắc bén để chinh phục khách hàng”, ông Khải nhấn mạnh.

Để hiện thực hóa lộ trình ESG, TS Trần Văn Khải cho rằng chuyển đổi xanh phải song hành với chuyển đổi số. Nếu quản trị và sản xuất lạc hậu, doanh nghiệp không chỉ kém hiệu quả mà còn gây hại cho môi trường.

Việc áp dụng các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT) sẽ cách mạng hóa cách doanh nghiệp đánh giá và quản trị ESG. Các thiết bị IoT có thể đo lường tức thời chỉ số phát thải, trong khi AI phân tích dữ liệu để cảnh báo rủi ro và tối ưu hóa vận hành. Khi dữ liệu được số hóa minh bạch, doanh nghiệp sẽ dễ dàng kiểm chứng uy tín với các nhà đầu tư và tiếp cận nguồn tài chính xanh dễ dàng hơn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp hãy coi công nghệ là người bạn đồng hành thay vì e ngại thách thức.

“Mỗi doanh nghiệp Việt, dù lớn hay nhỏ, khi thực hành đúng về ESG sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế”, TS Trần Văn Khải khẳng định.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Hưng - Tổng Giám đốc TPBank nhấn mạnh vai trò của ESG và chuyển đổi số là chìa khoá cho phát triển bền vững tại doanh nghiệp.

Theo ông Hưng, dù xuất phát điểm là ngân hàng non trẻ với nhiều bất lợi về tài chính và mạng lưới, TPBank đã chọn công nghệ làm lối đi riêng để bứt phá và tạo lợi thế cạnh tranh khác biệt. Hướng đi đúng đắn này giúp ngân hàng tăng trưởng vượt bậc, mở rộng quy mô từ vài chục nghìn lên hơn 16 triệu khách hàng và khẳng định vị thế vững chắc trong hệ thống.

"Dữ liệu và công nghệ là yếu tố hết sức quan trọng giúp doanh nghiệp, nhất là trong ngành ngân hàng, chuẩn hóa tính minh bạch và triển khai ESG hiệu quả nhất. Quan điểm của chúng tôi là phải biến ESG thành một phần hữu cơ của mô hình kinh doanh và phải đo đếm được bằng những con số cụ thể", ông Hưng chia sẻ.

Thực tế tại ngân hàng TPBank, nếu trước đây tạo ra 1 tỷ đồng lợi nhuận sẽ phát thải khoảng 1,16 tấn khí CO2e quy đổi, thì đến nay con số này chỉ còn 0,76 tấn. Với mức lợi nhuận hàng năm đạt từ 9 - 10 ngàn tỷ đồng, lượng phát thải cắt giảm được rất thiết thực. Bên cạnh môi trường, các yếu tố bình đẳng giới hay bình đẳng xã hội cũng là hướng đi tất yếu mà TPBank theo đuổi.

"ESG có thể chưa bắt buộc ngay bây giờ, nhưng sẽ sớm trở thành chuẩn mực chung. Qua diễn đàn này, chúng tôi hy vọng cộng đồng doanh nghiệp có thể học hỏi lẫn nhau để triển khai ESG thành công, đóng góp cho sự phát triển bền vững của quốc gia", ông Hưng nói.