Hội thảo khu vực Đông Á bàn về Trung tâm Dữ liệu Quốc gia

Hội thảo thu hút sự tham gia của các chuyên gia từ CTBTO, đại diện các quốc gia khu vực Đông Á cùng các cơ quan liên quan của Việt Nam, bao gồm Viện Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân, Trung tâm cảnh báo động đất và sóng thần và Viện Các khoa học Trái đất.

Mục đích của sự kiện là hỗ trợ các quốc gia thành viên Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) trong việc thực hiện cơ chế khai báo và sử dụng dữ liệu từ Hệ thống Giám sát Quốc tế (IMS) cùng các sản phẩm của Trung tâm Dữ liệu Quốc tế (IDC). Hội thảo cũng mở ra cơ hội cho các NDC trong khu vực Đông Á trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ chuyên môn và thiết lập mạng lưới hợp tác vững mạnh, góp phần thúc đẩy CTBT có hiệu lực, từ đó đóng góp vào hòa bình và an ninh quốc tế.

Trong phần phát biểu tại hội thảo, ông Robert Floyd đã khẳng định vai trò quan trọng của Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện trong việc ngừng phát triển vũ khí hạt nhân, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân thông qua việc nhắc lại sự kiện đau thương tại Nagasaki.

Cục trưởng Cục ATBXHN, ông Nguyễn Hoàng Linh, trong phần phát biểu khai mạc, đã khẳng định cam kết của Việt Nam đối với Hiệp ước CTBT. Việt Nam đã ký Hiệp ước vào năm 1996 và phê chuẩn vào năm 2006, thể hiện sự cam kết mạnh mẽ trong việc ứng dụng năng lượng nguyên tử cho mục đích hòa bình, bảo đảm an ninh hạt nhân và tuân thủ các cam kết quốc tế. Dữ liệu từ Hệ thống IMS của CTBTO đã được các Trung tâm Dữ liệu Quốc gia của Việt Nam khai thác hiệu quả, hỗ trợ không chỉ trong giám sát các vụ thử hạt nhân mà còn trong nghiên cứu khoa học và cảnh báo thiên tai như sóng thần.

Ông Nguyễn Hoàng Linh cũng đánh giá cao sự hỗ trợ của CTBTO thông qua các hội thảo, khóa đào tạo và chương trình thực hành giúp nâng cao năng lực chuyên môn cho các cán bộ Cục ATBXHN, đồng thời tạo cơ hội tiếp cận công nghệ mới và kinh nghiệm quốc tế.

Trong suốt 5 ngày hội thảo, các chuyên gia CTBTO và đại biểu tham gia đã thảo luận và mô phỏng kịch bản để nâng cao khả năng vận hành cơ chế giám sát của CTBT. Các NDC đã thực hiện các quy trình ra quyết định thời gian thực, phân tích dữ liệu IMS, tích hợp các dữ liệu quốc gia và hợp tác với các NDC khác để tinh chỉnh các sự kiện, nhằm soạn thảo khuyến nghị kỹ thuật cho cơ quan quốc gia.

CTBT là một hiệp ước quốc tế được thông qua vào năm 1996 nhằm cấm tất cả các vụ thử nghiệm vũ khí hạt nhân trên toàn cầu, bất kể mục đích quân sự hay dân sự. Mục tiêu của CTBT là ngừng phát triển và phổ biến vũ khí hạt nhân, thúc đẩy giải trừ quân bị và bảo vệ hòa bình quốc tế. Tuy nhiên, hiệp ước chưa có hiệu lực vì chưa đủ sự phê chuẩn từ các quốc gia, trong đó có những quốc gia quan trọng như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan.

CTBTO là tổ chức quốc tế có trụ sở tại Vienna, Áo, được thành lập để hỗ trợ thực thi CTBT. Tổ chức này vận hành hơn 300 trạm giám sát trên toàn cầu, sử dụng công nghệ địa chấn, thủy âm, hạ âm và đo phóng xạ để phát hiện các vụ thử hạt nhân. CTBTO cũng hỗ trợ ứng phó khẩn cấp, phát hiện sóng thần và tai nạn hạt nhân, đồng thời thúc đẩy việc phê chuẩn CTBT và cung cấp dữ liệu giám sát cho các quốc gia thành viên.