Microsoft thay đổi bảo mật Windows 11: Máy trùng SID có thể bị khóa đăng nhập

Sau khi phát hành bản cập nhật Windows 11 phiên bản 25H2, Microsoft âm thầm áp dụng một điều chỉnh quan trọng trong cơ chế bảo mật đối với các thiết bị có SID (Security Identifier - mã nhận dạng bảo mật của máy tính) trùng lặp. Theo đó, các thiết bị Windows 11 24H2 và 25H2 sẽ không còn cho phép xác thực bằng NTLM và Kerberos nếu máy có cùng SID với thiết bị khác.

Thay đổi này được cho là nhằm tăng tính bảo mật cho người dùng và ngăn chặn nguy cơ tấn công từ việc nhân bản hệ thống không đúng quy trình. Tuy nhiên, chính sách mới cũng đang gây ra nhiều rắc rối, đặc biệt với các doanh nghiệp sử dụng số lượng lớn máy tính triển khai từ cùng một bản cài đặt chuẩn.

(Ảnh minh hoạ)

Việc siết chặt này trước hết giúp ngăn chặn tình trạng hệ thống bị sao chép hoặc “clone” từ bản cài đặt gốc mà vẫn giữ nguyên mã nhận dạng SID, vốn có thể bị kẻ xấu lợi dụng để truy cập trái phép hoặc phát tán mã độc. Tuy nhiên, theo phản ánh từ cộng đồng người dùng và các quản trị viên CNTT, hệ quả của chính sách này không hề nhỏ.

Nhiều máy tính sau khi cập nhật Windows 11 phiên bản mới đã gặp tình trạng yêu cầu đăng nhập liên tục hoặc xuất hiện các thông báo lỗi như “Login attempt failed”, “Login failed/your credentials didn’t work” hay “There is a partial mismatch in the machine ID”, khiến việc truy cập tài nguyên mạng bị gián đoạn. Một số thiết bị còn bị chặn khi kết nối đến thư mục dùng chung, ổ đĩa mạng hoặc công cụ Remote Desktop.

Đối với các doanh nghiệp triển khai hệ thống trên quy mô lớn, việc nhiều máy tính cùng sử dụng bản cài đặt được nhân bản từ một file ISO mà không qua bước “generalize” khiến hàng loạt thiết bị có thể bị trùng SID, dẫn đến lỗi xác thực đồng loạt và ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động nội bộ.

Khuyến nghị từ Microsoft

Trước tình hình này, Microsoft khuyến nghị người dùng cá nhân và quản trị viên doanh nghiệp nên sử dụng công cụ Sysprep (System Preparation Tool) để “generalize” hệ thống trước khi nhân bản hoặc triển khai hàng loạt máy tính. Công cụ này giúp xóa các thông tin định danh cũ, đảm bảo mỗi thiết bị có SID riêng biệt và có thể hoạt động ổn định trong mạng nội bộ.

Theo Microsoft, việc không tuân thủ quy trình tạo ảnh hệ thống đúng chuẩn có thể dẫn đến nhiều rủi ro bảo mật, đặc biệt là trong môi trường doanh nghiệp, nơi hàng trăm thiết bị cùng kết nối và chia sẻ tài nguyên. Đại diện hãng cũng cảnh báo rằng việc cố tình duy trì các phiên bản hệ điều hành lỗi thời hoặc bỏ qua các bản vá bảo mật là “cánh cửa mở” cho tin tặc khai thác.

Hệ quả và phản ứng của người dùng

Trên các diễn đàn công nghệ quốc tế, nhiều quản trị viên bày tỏ sự bức xúc khi hàng loạt thiết bị trong hệ thống đồng loạt gặp lỗi sau khi cập nhật Windows 11. Một người dùng chia sẻ: “Việc này khiến chúng tôi phải xem lại toàn bộ quy trình triển khai máy mới. Nếu không điều chỉnh, hàng trăm thiết bị sẽ đồng loạt bị lỗi đăng nhập và gián đoạn công việc.”

Không ít cá nhân sử dụng máy tính “clone ổ cứng” để cài nhanh cũng gặp tình trạng tương tự, khiến nhiều người tạm thời quay lại Windows 10 hoặc trì hoãn cập nhật. Tuy nhiên, Microsoft cho biết đây là hướng đi cần thiết nhằm chuẩn hóa hệ thống bảo mật và đảm bảo mỗi thiết bị có mã định danh duy nhất, giúp ngăn ngừa nguy cơ tấn công trong tương lai.

Động thái siết chặt bảo mật của Microsoft diễn ra trong bối cảnh hãng đang thúc đẩy người dùng chuyển hẳn sang Windows 11, khi Windows 10 sắp kết thúc hỗ trợ chính thức. Song song với việc ngừng cung cấp bản cập nhật bảo mật cho hệ điều hành cũ, Microsoft liên tục bổ sung các tiêu chuẩn bảo mật cao hơn cho Windows 11 - bao gồm yêu cầu chip TPM 2.0, chế độ bảo vệ nhân hệ thống (HVCI) và giờ là cơ chế kiểm tra SID duy nhất cho từng thiết bị.

Theo các chuyên gia an ninh mạng, bước đi này là cần thiết về dài hạn, giúp giảm nguy cơ tấn công từ phần mềm độc hại hoặc truy cập trái phép thông qua máy nhân bản. Tuy nhiên, việc triển khai mà không có cảnh báo rõ ràng đã khiến nhiều cá nhân và doanh nghiệp bị động, nhất là những đơn vị phụ thuộc vào mô hình triển khai nhanh bằng bản clone.

Việc Microsoft áp dụng quy định mới về SID trên Windows 11 24H2 và 25H2 thể hiện nỗ lực củng cố an ninh hệ thống, song cũng đặt ra thách thức trong quản lý và triển khai đồng bộ thiết bị. Người dùng và doanh nghiệp cần sớm rà soát quy trình cài đặt, đảm bảo mỗi máy tính được “generalize” đúng cách trước khi sử dụng.

Trong khi thay đổi này giúp nâng cao bảo mật về lâu dài, việc triển khai âm thầm mà không có cảnh báo cụ thể đã khiến nhiều người dùng lâm vào cảnh “khóc dở mếu dở” khi hệ thống bất ngờ ngừng truy cập. Đây là lời nhắc nhở rõ ràng rằng, trong thế giới công nghệ ngày càng siết chặt về bảo mật, việc tuân thủ quy trình kỹ thuật chính xác không chỉ là khuyến nghị - mà là điều bắt buộc để vận hành an toàn.