Vi khuẩn quyết định tuổi thọ con người?

Theo các nhà nghiên cứu, vi khuẩn có thể đã tiến hóa theo hướng có lợi cho người trẻ tuổi. Ảnh: Thinstock

Theo tính toán của các nhà khoa học, số lượng tế bào vi khuẩn trong một cơ thể người lớn gấp 10 lần số tế bào tự thân của người đó. Trong những năm gần đây, giới nghiên cứu phát hiện ra rằng, hệ vi khuẩn này đã có các ảnh hưởng rất lớn, từ điều phối việc tăng cân, tâm trạng tới chức năng nhận thức.

Tiến sĩ Martin Blaser, một nhà vi trùng học thuộc Trung tâm Y tế Langone, Đại học New York (Mỹ), bắt đầu hoài nghi về ảnh hưởng của các vi khuẩn đối với cấu trúc tuổi của người. Ông nhận thấy, vi khuẩn Helicobacter pylori có thể sống cộng sinh trong đường ruột của người suốt nhiều thập niên mà không gây ra bất kỳ tổn hại nào cho họ, nhưng cũng có thể gây loét dạ dày và ung thư dạ dày - một nguy cơ tăng lên theo tuổi tác.

"Tôi bắt đầu nghĩ rằng, vật cộng sinh thực sự là một sinh vật giữ cho bạn sống khi bạn còn trẻ và giết hại bạn khi bạn già đi. Điều đó rõ ràng không tốt cho bạn, nhưng tốt cho các loài", tiến sĩ Blaser nói.

Để xem xét các tác động của hệ vi khuẩn đối với người khi già đi, ông Blaser và các cộng sự đã tạo ra một mô hình toán học để mô phỏng một nhóm người săn bắn - hái lượm sống quần tụ thời xa xưa.

Trong mô hình này, nhóm nghiên cứu giả thiết rằng, nhóm người đó có tuổi thọ tối đa tương đương người hiện đại ngày nay, khoảng 120 tuổi; dù những người săn bắn, hái lượm cổ xưa thực tế có tuổi thọ thấp hơn chúng ta do nhiều yếu tố, chẳng hạn như các bệnh tật thời thơ ấu, các vết thương thân thể không thể chữa lành và các bệnh vi khuẩn hiện mới có thể chữa khỏi bằng thuốc kháng sinh.

Nhóm nghiên cứu chia những đối tượng được mô phỏng thành 3 nhóm: người trẻ tuổi, người trong độ tuổi sinh sản và những người quá tuổi sinh sản. Sau đó, họ quan sát cách nhóm dân cư này thay đổi dựa theo khác biệt về khả năng sinh sản và tỉ lệ tử.

Để ghi lại các ảnh hưởng của vi khuẩn, họ thao túng các yếu tố gây tử vong gắn liền với các loại vi khuẩn khác nhau. Chẳng hạn như, trong một phiên bản của mô hình, họ tăng sự phổ biến của Shigella, một loại vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm và có thể giết chết trẻ nhỏ. Việc đó khiến dân số giảm.

Trong một phiên bản khác, nhóm nghiên cứu tăng các tác động của vi khuẩn Helicobacter pylori và phát hiện việc đó tạo ra dân số ổn định với số lượng người cao tuổi ít hơn. Họ khám phá ra rằng, tình trạng này cho phép những trẻ vị thành niên hưởng phần chia thức ăn và các nguồn tài nguyên khác nhiều hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự gia tăng và ổn định dân số. Ngược lại, các nhóm dân cư không có H. pylori có tỉ lệ người già lớn hơn và dần dần suy giảm dân số.

Nhóm nghiên cứu kết luận, vi khuẩn có thể đã tiến hóa để tấn công những người lớn tuổi trong dân cư. Hiện tượng này không chỉ có lợi cho dân số loài người, mà còn có lợi cho chính các vi khuẩn vì chúng sống phụ vào nguồn cung vật chủ ổn định.