VinFast Fadil "chốt hạ" số phận phân khúc xe tải van tại Việt Nam

Cách đây hơn 10 năm, phân khúc xe tải mui kín tại Việt Nam đã có khá nhiều dòng xe được nhập khẩu nguyên chiếc, theo dạng đã qua sử dụng đã thể hiện sự tiện loại trong sử dụng và vận chuyển hàng hoá như Hyundai Starex, Hyundai Korando/Galloper… Các dòng xe này có lợi thế về kích thước lớn, có từ 2-6 chỗ ngồi, tải trọng 600 kg, phù hợp việc vận chuyển hàng hoá trong các đô thị lớn. Tuy vậy, kích thước xe lớn, giá bán lại cao, nên các dòng xe này không được lựa chọn phục vụ mục đích sử dụng cá nhân.

Kế đến là trào lưu mua các mẫu xe van đô thị đã qua sử dụng nhập khẩu. Mặc dù thiết kế không khác gì xe chở người, nhưng loại xe này có giá bán thấp hơn, phí trước bạ cũng thấp hơn. Có thể tự thay đổi, lắp thêm ghế để biến chiếc xe tải van nửa chở hàng, nửa chở người thành xe chở người. Cao điểm của dòng xe này là kể từ sau 2010, chủ yếu là các mẫu KIA Morning Van đã qua sử dụng được nhập khẩu trực tiếp từ Hàn Quốc, cùng với mẫu Spark Duo (2 chỗ) được lắp ráp tại Việt Nam từ năm 2009.

Các dòng xe van đô thị này ngay lập tức nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng cá nhân, đặc biệt là với mẫu KIA Morning. Việc có thiết kế không khác gì nhiều so với mẫu xe chở người 5 chỗ cùng loại nhưng có giá thành thấp hơn, phí trước bạ thấp hơn… (với tổng giá thành thấp hơn mẫu xe chở người đến 100 triệu đồng).

Chính vì lí do đó, những mẫu xe này được người tiêu dùng mua về, tự thay đổi thiết kế (bỏ thanh giằng/vách ngăn bảo vệ, lắp thêm hàng ghế sau) để sử dụng như những mẫu xe du lịch bình thường (tuy nhiên vẫn đeo biển kiểm soát của xe van chở hàng và có niên hạn lưu hành).

Cái chết của một phân khúc xe tiện dụng

Không thể phủ nhận sự tiện dụng của các mẫu xe tải mui kín trong kích thước của các dòng xe đô thị hạng A; vận hành linh hoạt, tiện dụng trong đô thị lớn, phù hợp điều kiện kinh tế với giá thành rẻ… Tuy nhiên việc bán ra các mẫu xe giá rẻ, đi kèm lợi nhuận thấp trong khi chi phí vận hành lớn luôn là bài toán khó đối với các hãng xe tại Việt Nam, cho dù Hyundai, KIA, thậm chí là cả Suzuki luôn thừa khả năng đưa ra các mẫu xe này.

Những mẫu KIA Morning và Chevrolet Spark Duo (van) giờ đây vẫn còn lưu hành và tồn tại thị trường xe cũ. Tuy nhiên, với việc KIA Việt Nam chưa bao giờ sản xuất Morning Van, GM Việt Nam bị VinFast thôn tính và loại bỏ dòng xe van, giờ đây phân khúc xe tải mui kín tại Việt Nam không còn nguồn cung, chỉ còn các mẫu xe đã nhập khẩu và lưu hành trước đó.

Đối với các dòng xe nhập khẩu mui kín như KIA Morning, không có nhà nhập khẩu đơn lẻ nào có thể thông quan các lô xe đã qua sử dụng, do sự ra đời của Thông tư 20/2012/TT-BCT. Việc gắn trách nhiệm của nhà nhập khẩu xe vào chất lượng xe đã khiến chỉ còn các nhà phân phối chính thức, được uỷ quyền từ nhà sản xuất mới được nhập khẩu xe đã qua sử dụng. Và như vậy, không ai khác chỉ có KIA Việt Nam (thuộc quyền quản lí của Thaco) mới có thể đủ điều kiện nhập khẩu dòng Morning Van.

Tuy nhiên, bài toán hiệu quả kinh tế đã khiến không có thêm bất kỳ kế hoạch nào từ KIA Việt Nam về việc gia tăng thêm danh mục sản phẩm với dòng xe đặc thù này.

Việt Nam có còn xe tải mui kín?

Hiện tại, đã có thể khẳng định thị trường ôtô Việt Nam sẽ không còn thêm nguồn cung cấp các dòng xe tải mui kín với kiểu dáng xe đô thị, một lựa chọn phù hợp cho các nhu cầu sử dụng cá nhân, với quy mô (chở hàng) nhỏ cho dù có đầy đủ các lợi thế; giá rẻ, được lưu hành trong đô thị lớn (không cấm giờ), kiểu dáng (công năng) dễ thay đổi cho các mục đích.

Trong khi đó, ở các phân khúc cao hơn Suzuki Việt Nam vẫn tiếp tục lắp ráp Carry Blind Van (hai chỗ, trọng tải 580 kg), Hyundai Thành Công duy trì mẫu Starex H1 (loại 6 chỗ, trọng tải 670 kg và loại 3 chỗ trọng tải 1000 kg).

Tuy nhiên, hiện tại các dòng xe tải mui kín này chỉ phù hợp sử dụng cho các doanh nghiệp vận tải hàng hoá có quy mô trung bình trở lên, và đặc biệt, không phải là sự lựa chọn các mục đích sử dụng cá nhân, như những mẫu xe du lịch chở người thông thường theo cách mà KIA Morning Van (nhập khẩu) và Chevrolet Spark Duo van đã mang lại.