Doanh nghiệp nhà nước lỗ hai năm liền sẽ đổi sở hữu, cho phá sản

Doanh nghiệp nhà nước sẽ công khai tài chính như công ty đại chúng

Thưa Bộ trưởng, Chính phủ đã có các quy định về giám sát tài chính của doanh nghiệp nhà nước, quy chế giám sát với doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ, hoạt động không hiệu quả… Vì sao thời điểm này lại cần có quy chế mới?

- Bộ trưởng Vương Đình Huệ: Thời gian qua, việc thực hiện các quy định trên có nhiều bất cập, hạn chế. Do đó, quy chế mới quy định hai nội dung: giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động.

Đối tượng bao quát cả doanh nghiệp do nhà nước làm chủ sở hữu nắm giữ 100% vốn, doanh nghiệp nhà nước giữ cổ phần chi phối và doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư. Nghĩa là chúng ta theo nguyên tắc ở đâu có vốn và tài sản nhà nước, ở đó cần có giám sát hiệu quả.

* Vậy mục tiêu lớn nhất của quy chế này là gì?

- Quy chế không chỉ xem xét xếp hạng các doanh nghiệp theo các tiêu chí A, B, C, tính toán phân phối lợi nhuận, cơ chế chính sách chế độ với hội đồng thành viên, ban điều hành doanh nghiệp… mà còn nhằm đánh giá thực trạng doanh nghiệp, xem xét các rủi ro tài chính.

Qua đó có thể đưa ra các cảnh báo từ cơ quan quản lý nhà nước, các biện pháp từ chủ sở hữu và giải pháp của doanh nghiệp để ngăn ngừa rủi ro, đảm bảo tài chính doanh nghiệp lành mạnh.

Bản thân doanh nghiệp cũng phải có sự tự giám sát. Cơ quan quản lý nhà nước theo từng lĩnh vực thực hiện giám sát cả hai đối tượng: doanh nghiệp và đại diện chủ sở hữu. Cơ quan quản lý nhà nước có quyền và trách nhiệm công khai số liệu tài chính bằng biện pháp phù hợp.

Chúng ta sẽ thực hiện lộ trình để tổng công ty, tập đoàn nhà nước phải công khai, cáo bạch tài chính tương tự như công ty đại chúng, đảm bảo tài chính minh bạch. Đây là điểm rất mới so với hiện hành.

Giám sát đặc biệt doanh nghiệp thua lỗ

* Một bất cập trong các quy chế trước đây là chế tài xử lý vi phạm không đủ mạnh nên không mang lại hiệu quả quản lý như mong muốn. Vấn đề này có được đặt ra với quy chế mới không?

- Quy chế mới quy định cả chế tài, đồng thời cả điều khoản khen thưởng với doanh nghiệp và đại diện chủ sở hữu, trong trường hợp tốt hoặc không đầy đủ các trách nhiệm theo quy định. Các chế tài với chủ sở hữu và doanh nghiệp được thiết kế theo các hình thức kỷ luật được quy định trong Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, từ khiển trách, cảnh cáo, đến cả miễn nhiệm, cách chức, không chỉ lãnh đạo doanh nghiệp, người quản lý điều hành mà cả đại diện chủ sở hữu.

* Nội dung giám sát trong quy chế mới sẽ tập trung vào những lĩnh vực chính nào?

- Giám sát chủ yếu vào việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp. Quy chế quy định tập trung giám sát: tình hình đầu tư tài sản tại doanh nghiệp, tình hình huy động và sử dụng vốn, tình hình phát hành cổ phiếu, trái phiếu và tình hình đầu tư vốn ra ngoài doanh nghiệp, cả trong nước và nước ngoài; đầu tư cả tài chính, ngân hàng, bất động sản, chứng khoán, hiệu quả đầu tư vốn ngoài doanh nghiệp. Các khoản thu phải trả, các hệ số đánh giá an toàn vốn của doanh nghiệp...

* Được biết quy chế mới có có quy định chế độ giám sát đặc biệt mà trước đây chưa có. Xin Bộ trưởng cho biết thông tin cụ thể về vấn đề này?

- Dự thảo quy định doanh nghiệp có thể bị đặt vào tình trạng giám sát tài chính đặc biệt nếu tại thời điểm báo cáo tài chính năm hoặc phát hiện thông qua thanh tra, giám sát có tình hình tài chính, tình hình sản xuất kinh doanh rơi vào một trong các trường hợp sau: kinh doanh thua lỗ, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu vượt mức an toàn theo quy định; có lỗ phát sinh từ 30% vốn chủ sở hữu trở lên hoặc tổng lỗ lũy kế lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu; hệ số khả năng thanh toán nợ quá hạn thấp hơn 0,5; báo cáo không đúng sự thật tình hình tài chính của doanh nghiệp, làm sai lệch kết quả, báo cáo kê khai gian dối như lãi thật, lỗ giả.

Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, chứng khoán giám sát đặc biệt theo luật chuyên ngành. Doanh nghiệp thuộc diện giám sát đặc biệt nếu có hai năm liền kể từ khi có quyết định giám sát đặc biệt không còn lỗ, thực hiện báo cáo đầy đủ thì được đưa ra khỏi danh sách giám sát.

Trong trường hợp hai năm liền còn thua lỗ, sẽ có giải pháp đặc biệt: cơ cấu lại, chuyển đổi sở hữu, kể cả xem xét áp dụng hình thức phá sản.