Cách giải toán kinh điển của ông trạng Việt khiến sứ giả Trung Quốc cúi đầu bẽ mặt

Từ tạp chí "Toán học & Tuổi trẻ" huyền thoại cho đến tạp chí "Pi" ra mắt gần đây của GS Ngô Bảo Châu và cộng sự, dòng sông Toán chưa bao giờ ngừng chảy trong các thế hệ người Việt. Hãy cùng khám phá những điều thú vị với chuyên đề Toán học tuyệt vời!

Bài toán 1 (do chính Lương Thế Vinh đưa ra)

Tranh gà Đông Hồ. Ảnh: Tranh Đông Hồ

Kim hữu gia kê nhất đại quần

Đình tiềntụ thựctẩu phân phân

Nhất hùng, tam phụ, phụngũtử

Nhất bách thấtthậpnhất đầu thân

Số nội kỷ đa hùng, phụ, tử

Vấn quân bổ toánđắctường vân?

Nghĩa bài toán đố là: Một đàn gà quây quần đông đủ trước sân để ăn thóc, chúng chạy lung tung nên rất khó đếm nhưng biết rằng: Cứ một con gà trống có ba con gà mái, một con gà mái có 5 con gà con. Đếm đi đếm lại tất cả được 171 vừa đầu vừa thân.

Hỏi: Trong số đó có bao nhiêu gà trống, gà mái, gà con?

Bài toán 2: Đo chiều cao của cây cổ thụ chỉ với 1 cây tre

Lương Thế Vinh đã ứng dụng toán học vào cuộc sống để tính chiều cao của một cây cao. Ảnh: Hình Ảnh Đẹp

 

Thuở nhỏ, khi Lương Thế Vinh chơi cùng đám bạn dưới bóng cây cổ thụ, bọn trẻ thách đố nhau tính được chiều cao của cây, ai cũng lắc đầu vì cây cao quá, chẳng thể leo lên mà đo, Vinh thấy thế liền nhặt cây tre dài 1 mét.

Sau đó, cắm vuông góc mặt đất sao cho bóng cây đi qua đúng đỉnh của cây tre, đo được nó dài bằng nửa độ dài cây tre. Sau đó cậu tiếp tục đi đo chiều dài của bóng cây đang đổ dài trên mặt đất được 3 lần chiều dài cây tre và đưa ra đáp án.

Bọn trẻ ngơ ngác nhìn nhau chẳng hiểu mô tê gì! Bạn hãy tìm chiều cao của cái cây và đối chiếu đáp án ở cuối bài xem có đúng không?

Bài toán 3: Cân voi!

Sau khi đỗ Trạng Nguyên, ông đã chuyên tâm viết nên cuốn sách Đại thành toán pháp, có thể ví như một cuốn sách giáo khoa toán học đầu tiên của nước ta. Ông tâm niệm "Thần cơdiệutoán vạnniênsư" (nghĩa là: Ai tính toán giỏi là người thầy muôn đời).

Sứ thần nhà Minh là Chu Hy khi sang nước ta, nghe danh vị Trạng Nguyên biên soạn cuốn sách Đại thành toán pháp nên muốn thử tài, câu đố rất đơn giản, họ thách đố ông tính được cân nặng của một...con voi!

Bạnhãycùng suy nghĩ xem liệu vị Trạng Nguyên của chúng ta sẽ làm thế nào để tính được!

Bài toán 4: Tính độ dày... 1 tờ giấy mỏng!

Sau khi tính được cân nặng của voi, sứ thần nhà Minh vẫn tỏ ra chưa phục nên muốn làm khó Lương Thế Vinh. Sứ thần xé ra 1 tờ giấy và nói:"Tính cân nặng voi ông còn làm được thì chắc đo độ dày tờ giấy này cũng chẳng khó khăn gì nhỉ?

- Ha ha! Nhà toán học thiên tài Tổ Xung Chi của nước tôi dù có sống dậy cũng không đo được đâu quan Trạng ạ"!

Sứ thần đang đắc chí vì cho rằng lần này Lương Thế Vinh sẽ phải bó tay, thế nhưng một lần nữa vị Trạng Nguyên lại làm sứ thần cúi đầu bẽ mặt vì giải đố một cách rất nhanh chóng và đơn giản.

Một bài toán ứng dụng phép đồng dạng. Ảnh: Thành Luân