Du lịch là xuất khẩu tại chỗ, nếu không có khách thì xuất khẩu cho ai.

Tổng cục Du lịch và Tổng cục Thống kê cùng công bố số khách quốc tế du lịch nước mình tháng này giảm tới 9% so với tháng trước, và lại là giảm liên tục trong 3 tháng liền, cứ thấy có điều gì không yên. Và khi ngay lập tức liên tưởng đến câu chuyện đi một cuộc taxi có 7 km mà vợ chồng vị khách nước ngoài phải trả tới gần một triệu đồng, thấy sự không yên ấy thật sự là có cơ sở.

Lâu nay ta vẫn tự hào người Việt Nam đôn hậu, hiếu khách, nhiệt tình và tất cả những gì tương tự thế. Đấy chính là sự thật. Chả vậy mà mỗi năm số khách nước ngoài đến Việt Nam đều rất đông. Các điểm du lịch nổi tiếng  của cả nước đều luôn nhộn nhịp sôi động mang lại những lợi ích kinh tế chính trị và tinh thần. Suốt dọc tuyến đường Bắc Nam, lần lượt nối nhau là các vùng đất du lịch nổi tiếng, từ Sa Pa, Hà Nội, Đồ Sơn, Sầm Sơn, Cửa Lò, Thiên Cầm, Hạ Long, Phong Nha Kẻ Bàng, Huế, Hội An, Mũi Né, Nha Trang, Đà Lạt, TP Hồ Chí Minh, cho đến tận cùng Đất Mũi và rất nhiều điểm dừng chân đáng giá trên dọc tuyến đường xuyên Việt.

Ấy vậy mà những cuộc tắc xi với giá trên trời, những dịch vụ chặt chém trắng trợn, những quán cơm tù đến dân nội địa còn kinh huống chi ngoại quốc lơ ngơ chân ướt chân ráo đang bay bổng trên những cảnh đẹp ngỡ thần tiên … đã làm vấy lên tất cả.

Ngay mình đây, hè đang hầm hập nóng cũng muốn lên núi hay xuống biển nghỉ ngơi mấy ngày cuối tuần nhưng cứ nhớ đến đận năm ngoái gặp ở Sầm Sơn thì mọi ý nghĩ ngay lập tức tan biến. Có đời thuở nào đã cẩn thận mặc cả giá mua một quả dừa tươi và nhà hàng đồng ý bán 30 nghìn đồng, vậy mà khi tính tiền, chỉ có một quả được tính giá đó còn chục quả tiếp theo lại là 70 nghìn đồng mỗi quả với lý sự cùn là các bác chỉ mặc cả giá cho một quả đầu tiên thôi.

Lại nữa, thấy nhóm khách bên cạnh cũng đang to tiếng, hỏi ra mới biết khách thuê xe đi dạo bờ biển, đã rất cảnh giác hỏi giá và thỏa thuận là 10 nghìn đồng một cây – ai chả hiểu là một kilomet. Ai ngờ khi thanh toán, nhà xe bảo cây là tính từ cây xanh (trồng bên đường) này đến cây xanh tiếp theo. Ôi trời. Bờ biển có bao nhiêu cây xanh thế hả trời. Và tính ra tiền là bao nhiêu đây. Nếu so với bài học về cước taxi trên đường kia thì những bài học bên bờ biển này còn khủng hơn nhiều.

Những ai từng vướng vào tình cảnh thế liệu có còn muốn hay dám quay lại du lịch lần nữa hay không. Đấy còn chưa kể đến các kiểu trẻ con và cả người lớn nữa lẵng nhẵng bám chân, níu áo du khách nằn nì ép buộc mua mấy đồ lưu niệm rẻ tiền nhưng được bán với giá trên trời. Và nhiều khi khách còn đang lúng túng đối phó thì ví tiền trong túi đã không cánh mà bay.

Dẫu rằng sau hàng loạt vụ nâng giá taxi bắt chẹt khách nước ngoài, một số hãng taxi đã công khai số máy đường dây nóng, đã xin lỗi, bồi thường khách. Nhưng thử hỏi nếu là bạn, bạn có còn muốn trở lại nơi ấy nữa không hay không.

Năm du lịch quốc gia với chủ đề “Văn minh Sông Hồng” vừa mới được khai trương cùng hàng loạt chuyên đề hấp dẫn, nào là “Trầm tích miền châu thổ”, nào là “Những cánh buồm phù sa” , nào là “Phượng hồng trong sắc màu truyền thống”, rồi rất nhiều chương trình tương tự khác như “Du lịch miền Trung - 3 địa phương một điểm đến”, rồi “Một điểm đến, nhiều niềm vui” . . . v.v và v.v.

Du lịch được ví là hoạt động xuất khẩu tại chỗ, là ngành công nghiệp không khói mang lại những giá trị khác nhau, cả về kinh tế, xã hội, văn hóa, tinh thần. Nhưng những giá trị ấy chỉ có được khi ta có khách. Không có người đến du lịch thì ta bán hàng hóa dịch vụ này cho ai, ta giới thiệu cho ai những cảnh quan đặc sắc, những nét văn hóa độc đáo ta hằng tự hào, không có khách thì ai mang ngoại tệ vào chi tiêu ở những vùng du lịch nổi tiếng kia,  ai tuyên truyền chuyển tải những giá trị của Việt Nam ra thế giới. Tất nhiên khách du lịch chỉ là một phần góp nên những điều đó, song tiếng lành đồn xa, tiếng dữ tiếng dữ đồn xa. Và trong thực tế, bên cạnh những vị khách nói rằng Việt Nam cảnh đẹp người xinh, món ăn ngon lạ, nhiệt tình vui tươi, thì cũng không ít khách du lịch tuyên bố một đi không trở lại.

Bên cạnh chuyện kinh tế khó khăn thì sự đối xử với khách là một trong những nguyên nhân khiến khách du lịch nước ngoài giảm. Với những dịch vụ chụp giật kiểu tắc xi triệu đồng bảy cây thì chả mấy chốc các số liệu du lịch của Tổng cục thống kê tụt hạng ào ào.

Vẫn biết chụp giật thế không nhiều, nhưng rõ ràng là câu chuyện tương tự kiểu taxi chặt chém khách nước ngoài những ngày gần đây đã lan rộng ra cả nước, ra cả báo chí nước ngoài nữa. Ngày xưa các cụ ta bảo tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa. Nay thời buổi truyền thông đại chúng toàn cầu thông tin ra toàn thế giới không phải chỉ là tiếng đồn, nó là sự việc, là bằng chứng, là câu chuyện sống động từ chính nhân vật trong cuộc và nhiều khi còn được nhân lên ./.

Lý Thái Phương