Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi): Bước thụt lùi về quyền lợi người lao động

Theo quy định tại khoản 1, Điều 187 Bộ luật LĐ 2012 (có hiệu lực từ 1.5.2013) thì tuổi nghỉ hưu của NLĐ với nam là 60, nữ là 55. Còn theo dự thảo Luật BHXH, từ năm 2016 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của NLĐ là cán bộ, công chức, viên chức, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam và từ năm 2020 trở đi, các NLĐ khác cũng áp dụng quy định này. Như vậy, quy định tại dự thảo Luật BHXH “vênh” với quy định tại Bộ luật LĐ, gây bức xúc trong CNLĐ, nhất là những ngành như dệt may, da giày, caosu. 

 

Chị Nguyễn Thị Tuyết - CN TCty Caosu Đồng Nai - bức xúc: “Hiện Nhà nước quy định, tuổi nghỉ hưu với nữ CN ngành caosu là 50. Thế mà nhiều người không “kịp” nghỉ hưu vì không đủ sức khỏe làm việc đến 50 tuổi. Kéo dài nữa thì chết à!”. Ông Phan Mạnh Hùng - Chủ tịch CĐ Caosu Việt Nam - cho biết, hàng chục ngàn CNLĐ ngành caosu, nhất là CN trực tiếp cạo mủ, đến 40 tuổi là mắt mờ, không thể cạo mủ được nữa. Vì thế, họ rất “choáng” khi nghe tin phải kéo dài độ tuổi làm việc. 

 

Đề nghị cần có quy định đặc biệt với CN những ngành nghề nặng nhọc, độc hại và không nên kéo dài tuổi nghỉ hưu của CNLĐ. Chị Nguyễn Thị Hồng Nhung - CN một Cty may ở Tiền Giang - thì đốp chát: “Nhiều người làm chính sách chỉ ngồi phòng máy lạnh “vẽ” ra quy định. Thử mời họ ngồi may một tháng xem họ thích nghỉ hưu ở tuổi nào!”.

 

Theo khoản 2, Điều 89 dự thảo Luật BHXH, thì đến 1.1.2018, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác ghi trên HĐLĐ theo pháp luật LĐ. Có nghĩa là 3 năm nữa, khoản 2 Điều 89 này mới được thực thi theo quy định tại khoản 1, Điều 90 Bộ luật LĐ đã có hiệu lực và thiệt thòi chắc chắn lại dồn lên CNLĐ.

 

 

Chưa hết, theo dự thảo Luật BHXH thì từ năm 2016, số năm đóng BHXH tương ứng với 45% mức bình quân để tính lương hưu cho người nghỉ hưu vào năm 2016 là 16 năm. Con số này tăng dần từng năm cho đến năm 2020 trở đi là 20 năm. Và theo khoản 3, Điều 55 dự thảo Luật BHXH, thì sau này, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định, thì mức lương bị trừ 2% mỗi năm (hiện là 1%). Về điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng LĐ, dự thảo Luật BHXH tăng điều kiện hưởng để giảm bớt số người về hưu trước tuổi...

 

 

Nguyên nhân chính mà cơ quan soạn thảo luật đưa ra các quy định trên là nhằm bảo đảm không để vỡ quỹ BHXH trong tương lai gần. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, việc phòng, chống vỡ quỹ có nhiều giải pháp kỹ thuật, chứ không nhất thiết phải cắt giảm quyền lợi của NLĐ. Đầu tiên là việc quản lý số người tham gia BHXH. Theo Tổng cục Thống kê, thì số LĐ đang làm việc tại các DN khoảng 18 triệu người, nhưng số người được tham gia BHXH bắt buộc mới chỉ có 10,6 triệu người.

 

Như vậy, có ít nhất khoảng 7,4 triệu người không được tham gia BHXH. Thứ hai, là mức đóng BHXH. Theo khảo sát của Bộ LĐTBXH, thì tiền lương đóng BHXH hiện nay mới bằng 66% mức thu nhập thực tế của NLĐ. Thứ ba, tình trạng trốn đóng BHXH đã trở thành “đại dịch”, hiện đã lên tới gần 10.000 tỉ đồng, nếu kể thêm BHYT thì trên 12.450 tỉ đồng. Thứ tư, việc quản lý quỹ còn nhiều vấn đề (chi phí quản lý quỹ cao, và được lấy từ chính nguồn tiền đóng BHXH; hiệu quả đầu tư sinh lời của quỹ thấp, mất vốn khi cho vay...). Như vậy, chỉ cần giải quyết hiệu quả, triệt để 4 vấn đề trên thì không thể vỡ quỹ trong tương lai gần như lo ngại của ban soạn thảo.

 

Chính từ những bất cập nói trên của dự thảo Luật BHXH, mà trong phiên thảo luận tại tổ ngày 29.5, nhiều đại biểu Quốc hội đã thẳng thắn “phê bình”. Đại biểu Ngô Ngọc Bình cho rằng: “Đọc dự thảo này hình như mất nhiều hơn được. Đừng để xảy ra cảnh phú quý giật lùi như vậy”. Còn đại biểu Nguyễn Văn Hưng thì nhận xét: “Rất tiếc, dự thảo Luật BHXH lần này đi ngược lại kết luận của Hội nghị Trung ương 6 (khóa X) và đi ngược lại tinh thần hiến pháp vừa ban hành”. Còn tuyệt đại đa số CNLĐ mà chúng tôi tiếp xúc, đều cho rằng: Luật BHXH là nhằm bảo đảm an sinh xã hội, để cho NLĐ bớt khổ. Thế nhưng, dự thảo này lại “đẩy” NLĐ vào chỗ khốn khó hơn!