Giám sát doanh nghiệp đang có vấn đề

Từ câu chuyện của Công ty Rừng Toàn Cầu, ông Phan Đức Hiếu - Phó Ban môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương - cho rằng công cụ giám sát sau đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp đang có vấn đề, dù thực tế có cả bộ máy hùng hậu...

Ông Hiếu nói: Chúng ta có bộ máy quản lý nhà nước rất hùng hậu gồm nhiều cơ quan từ tài chính, thuế, công an, quản lý thị trường để quản lý doanh nghiệp... Câu hỏi đặt ra là tại sao Công ty Rừng Toàn Cầu (RTC) hoạt động mấy năm huy động vài chục tỉ của người dân một cách bất thường nhưng cơ quan quản lý chưa đưa ra một cảnh báo gì. Qua vụ việc của RTC, nhìn rộng ra có thể nhận định lỗ hổng ở đây là việc chậm đổi mới phương thức quản lý của cơ quan nhà nước.

Theo ông Phan Đức Hiếu, một doanh nghiệp có số vốn điều lệ lên tới 45.000 tỉ đồng mà sau vài năm thành lập nhưng hầu như không có hoạt động. Công ty này chỉ đóng thuế môn bài với số tiền vài triệu đồng/năm, các khoản về thuế khác không có. Đáng lẽ đây là căn cứ để các cơ quan quản lý xem xét xếp trường hợp này vào luồng đỏ giám sát chặt chẽ ngay từ khi cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Nguyên tắc khi xây dựng Luật doanh nghiệp là doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác về những thông tin cung cấp cho cơ quan nhà nước, trong đó có cơ quan đăng ký kinh doanh. Thực tế, độ “khó” của các thủ tục đăng ký doanh nghiệp ở Việt Nam đang đứng thứ 109/189 quốc gia. So với các nước trong khu vực như Singapore đứng thứ 1 thì không thể nói chúng ta thông thoáng được.

Việc doanh nghiệp cố tình khai khống thì Luật doanh nghiệp không phải là luật duy nhất để xử lý vấn đề này. Luật doanh nghiệp chỉ điều chỉnh một phần là giai đoạn đầu tiên khi doanh nghiệp được hình thành. Còn khi doanh nghiệp hoạt động, nhiều quy định của các đạo luật khác nhau điều chỉnh. Như vậy, đòi hỏi phải có sự giám sát của nhiều cơ quan.

Riêng trường hợp của Công ty RTC, để sớm phát hiện sai phạm của doanh nghiệp này không khó nếu cơ quan thuế, đăng ký kinh doanh... phối hợp chặt chẽ với nhau. Việc này hoàn toàn có thể làm được chứ không có gì cao siêu. Luật có rồi, chỉ cần cán bộ quản lý có trách nhiệm hơn, có kỹ năng nghiệp vụ tốt hơn thì chắc chắn sẽ phát hiện ra hành vi sai phạm.