Thiếu điện khiến doanh nghiệp FDI chần chừ rót vốn vào Việt Nam

Tại hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF), sáng ngày 19/3 tại Hà Nội, ông Hong Sun - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM) cho biết, thời điểm tháng 6-7/2023, nhiều khu vực ở miền Bắc Việt Nam như Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam, Phú Thọ, Vĩnh Phúc... xảy ra tình trạng bị cắt điện do thiếu điện. Một số khu công nghiệp cũng tiến hành cắt điện có báo trước với tần suất khoảng 1-2 lần/tuần.

Chính phủ Việt Nam cũng nhận thức được rằng, tình trạng thiếu điện gây trở ngại lớn cho việc thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao năng lực cạnh tranh sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam. Việt Nam đã có nhiều nỗ lực nhằm đề ra giải pháp. Tuy nhiên, đây là vấn đề khó có thể giải quyết được trong thời gian ngắn.

Các hiệp hội doanh nghiệp FDI đưa ra nhiều kiến nghị về cải thiện môi trường kinh doanh.

“Các doanh nghiệp Hàn Quốc mong muốn đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt các doanh nghiệp công nghệ cao như bán dẫn, cho rằng hiện tượng thiếu điện của Việt Nam là một trong những rào cản lớn khiến họ chần chừ trong việc đưa ra quyết định đầu tư. Các doanh nghiệp toàn cầu khác trong lĩnh vực công nghiệp cao mà Chính phủ Việt Nam mong muốn thu hút đầu tư cũng có góc nhìn tương tự.

Các công ty Hàn Quốc hiện rất quan tâm đến các ngành sử dụng nhiều công nghệ, phù hợp với xu hướng thân thiện môi trường như điện mặt trời áp mái. Tuy nhiên, họ ngần ngại đầu tư do việc cung cấp điện không ổn định và các quy định pháp luật liên quan chưa rõ ràng”, ông Hong Sun phản ánh.

Do đó, KOCHAM đề nghị Chính phủ Việt Nam có phương án cung cấp điện thông suốt trong các khu công nghiệp để các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp Hàn Quốc, có thể duy trì hoạt động sản xuất ổn định.

Cũng nhấn mạnh việc duy trì nguồn cung ứng điện, ông Joseph Uddo - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam (AmCham) cho biết, nếu không có nguồn điện ổn định, giá cả phải chăng, và nguồn cung cấp điện bền vững, nhiều mục tiêu sẽ khó có thể đạt được.

Một trong các nhu cầu chính của tất cả các doanh nghiệp và bất kỳ nhà đầu tư trong tương lai đó là nhu cầu về sự ổn định của nguồn cung cấp năng lượng và khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo ngay lập tức.

Duy trì các hệ thống năng lượng hoạt động là mục tiêu thiết yếu của quản trị năng lượng tốt và cung cấp cho các nhà đầu tư khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo giúp cho đất nước có lợi thế cạnh tranh hơn.

Động lực cung và cầu điện rất phức tạp và cách tiếp cận hợp tác giữa khu vực công và tư nhân là điều cần thiết để phát triển nguồn điện bền vững, đáng tin cậy và giá cả phải chăng. Việt Nam có thể thu hút nguồn tài chính toàn cầu nhờ hệ thống quản lý năng lượng hiệu quả.

“Chúng tôi khuyến khích tiếp tục đối thoại giữa Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các bên liên quan trong khu vực tư nhân để có thể đưa ra các giải pháp khả thi ngắn hạn và dài hạn để Việt Nam đáp ứng nhu cầu an ninh năng lượng, bao gồm thúc đẩy phê duyệt các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) quy mô lớn nhằm hỗ trợ an ninh năng lượng”, Chủ tịch AmCham đề xuất.

Cơ sở hạ tầng năng lượng không thể được thiết lập trong một sớm một chiều và việc lập kế hoạch cho sự tăng trưởng bền vững của Việt Nam cần phải được thực hiện ngay từ bây giờ. Chúng ta cần loại bỏ những bất ổn về quy định và hướng sự tập trung mới vào việc phê duyệt các dự án trong ngắn hạn có tính thực tế và khả thi về mặt tài chính để đảm bảo nguồn cung cấp điện đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng ở đây.

AmCham khuyến nghị Chính phủ Việt Nam xem xét điều chỉnh các Thỏa thuận mua bán điện (PPA) theo tiêu chuẩn quốc tế để tạo điều kiện cho các tổ chức đa phương và tổ chức tài chính phát triển cho vay các dự án lớn về chuyển đổi năng lượng và lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Các nhà đầu tư hiện tại cần các quy định hợp lý hơn để có thể có thể cung cấp năng lượng tái tạo, vì nhiều nhà đầu tư mới và các dự án mở rộng cần có khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo để xem xét đầu tư.

Trong khi đó, ông Muto Shiro - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cho rằng, cần phải bảo đảm các nguồn phụ tải nền để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

Nhiệt điện khí/LNG là nguồn năng lượng chuyển tiếp để Việt Nam từng bước mở rộng công suất phát điện, giảm phát thải carbon, đồng thời đóng vai trò thiết yếu trong việc mở rộng hơn nữa công suất năng lượng tái tạo cũng như giảm phát thải carbon. Bên cạnh đó, nguồn điện này cũng có thể đóng một vai trò thiết yếu trong việc ổn định hoạt động của lưới điện nhằm mở rộng hơn nữa công suất năng lượng tái tạo.

“Tuy vậy, nhiệt điện khí/LNG lại nằm ngoài phạm vi của JETP (Thoả thuận hợp tác chuyển dịch năng lượng công bằng), vốn hướng tới mục tiêu bảo đảm hợp tác phù hợp với bối cảnh của Việt Nam. Do đó, Nhật Bản mong muốn góp phần hiện thực hóa nhiệt điện khí và LNG theo chủ trương của chính phủ Việt Nam trong Quy hoạch điện VIII.

Chúng tôi mong nhận được sự hỗ trợ đặc biệt từ Thủ tướng Chính phủ Việt Nam để bảo đảm nguồn cung cấp điện ổn định, vốn đang là vấn đề cấp thiết đối với Việt Nam”, ông Muto Shiro bày tỏ.