Kêu gọi dùng hàng nội tỉnh: Đúng hay sai?

 Không ủng hộ

 

Việc chính quyền ở Nghệ An, Hà Tĩnh ra văn bản công khai kêu gọi tiêu dùng sản phẩm nước uống sản xuất tại địa phương mình như vậy là công khai tạo ưu thế cạnh tranh cho một vài sản phẩm, vi phạm luật cạnh tranh, trái với những quy định hiện hành.

Địa phương nào cũng cần phát triển kinh tế, đều kêu gọi các công ty rượu, bia, nước giải khát lớn đầu tư xây dựng nhà máy trên địa bàn tỉnh để tăng nguồn thu cho ngân sách. Bỏ qua yếu tố trái với quy định pháp luật, việc dùng biện pháp hành chính để điều tiết nhằm mục đích “bắt” thị trường phải đi theo, tăng tiêu dùng sản phẩm sản xuất tại địa phương rất khó thành công. Một sản phẩm làm ra được người tiêu dùng đón nhận, sử dụng nhiều hay ít tùy thuộc vào chất lượng, giá cả, nhu cầu tiêu dùng...

Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam không ủng hộ những quy định trái pháp luật và tạo môi trường, điều kiện cạnh tranh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp song do đây là văn bản do các cấp chính quyền ban hành nên hiệp hội không có thẩm quyền gửi văn bản phản đối.

Ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam

Vi phạm cam kết WTO

 

“Công văn kêu gọi” của các địa phương đã vi phạm cam kết của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về nguyên tắc không phân biệt đối xử. Trong cam kết WTO, theo nguyên tắc thương mại không phân biệt đối xử, nếu quốc gia, tỉnh - thành dành ưu tiên, ưu đãi cho doanh nghiệp trong nước, địa phương thế nào thì cũng phải có những ưu đãi tương tự cho những doanh nghiệp từ địa phương khác, doanh nghiệp đến từ quốc gia, vùng lãnh thổ khác. Đến năm 2018, Tổ Công tác WTO sẽ ngồi lại xem xét Việt Nam có đủ điều kiện để được công nhận là nền kinh tế thị trường không. Khi đó, những văn bản như của Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam... sẽ là những bằng chứng bất lợi cho Việt Nam.

Xét ở phạm vi trong nước, cách làm đó đã vi phạm Luật Cạnh tranh: Dùng biện pháp hành chính để kêu gọi sử dụng sản phẩm địa phương. Chính phủ đã có những chính sách chung để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất - kinh doanh; những hỗ trợ mang tính chất riêng biệt của địa phương cho riêng một vài doanh nghiệp sẽ phá vỡ chính sách chung và hoàn toàn không cần thiết.

Luật sư Vũ Xuân Tiền, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty TNHH Tư vấn VFAM Việt Nam

Phân biệt đối xử

 

Việc chính quyền một số địa phương yêu cầu các cơ quan nhà nước và đoàn thể ưu tiên sử dụng thức uống của doanh nghiệp này hay xi-măng của doanh nghiệp nọ đóng trên địa bàn có thể được coi là ứng xử không trái luật. Nhưng đó phải là yêu cầu chỉ mang tính kêu gọi, động viên. Có thể đề ra một yêu cầu như thế trong một cuộc họp mặt, thậm chí một hội nghị hoặc gửi theo một email cá nhân của người giữ chức vụ công.

Còn nếu đưa ra khuyến khích trong một văn bản chính thức có chữ ký, con dấu của cơ quan chính quyền thì đó sẽ bị coi là một biện pháp ưu đãi của nhà nước đối với doanh nghiệp, mang tính phân biệt đối xử và vi phạm Luật Cạnh tranh.

PGS-TS Nguyễn Ngọc Điện, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐHQG TP HCM

Hoàn toàn không phù hợp

 

Trong thông điệp đầu năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh tinh thần cạnh tranh bình đẳng theo pháp luật: “Nhà nước phải tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng theo cơ chế thị trường; kiểm soát chặt chẽ và xóa bỏ độc quyền doanh nghiệp cũng như những cơ chế chính sách dẫn đến bất bình đẳng trong cạnh tranh”.

Các công văn của huyện, tỉnh về khuyến khích sử dụng xi-măng, bia, nước khoáng là trái với Luật Cạnh tranh. Đấy là những biểu hiện lập lại các rào cản theo giới hạn hành chính kiểu “ngăn sông, cấm chợ” và mô hình “tự túc, tự cấp”; tỉnh nào dùng sản phẩm của tỉnh đó, bất chấp chất lượng và hiệu quả sản xuất.

Những hành vi đó hoàn toàn không phù hợp với thẩm quyền của cơ quan nhà nước khi can thiệp quá sâu vào kinh doanh và thị trường và càng không phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế. Bộ Tư pháp nên sớm xem xét và yêu cầu bãi bỏ các văn bản như vậy.

TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp