Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ nêu bộ ba động lực chính cho tăng trưởng

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng.

Khoa học công nghệ cung cấp tri thức, công cụ. Đổi mới sáng tạo chuyển hóa các tri thức ấy vào đời sống. Chuyển đổi số khuếch đại tri thức, lan tỏa nhanh, phổ cập, kết nối, tạo ra mảnh đất mới, môi trường mới, giúp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo diễn ra nhanh hơn.

Năm giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển

Để bộ ba động lực trên thực sự thúc đẩy mạnh mẽ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và cơ cấu lại nền kinh tế, Chính phủ đã xác định năm giải pháp lớn:

Thứ nhất là đột phá về thể chế và cơ chế tài chính cho phát triển khoa học và công nghệ. Cần chuyển đổi phương thức quản lý từ cấp phát ngân sách sang đặt hàng, khoán theo kết quả và quản lý theo mục tiêu. Việc quản lý sẽ chuyển từ kiểm tra hóa đơn chứng từ sang đánh giá kết quả nghiên cứu, từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra. Các tổ chức nghiên cứu nếu hoạt động hiệu quả và thương mại hóa được các kết quả nghiên cứu sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn, và ngược lại.

Thứ hai là phát triển nhân lực chất lượng cao và văn hóa đổi mới sáng tạo. Giai đoạn này, tri thức, kỹ năng và nhân tài sẽ là trung tâm. Việt Nam sẽ triển khai chương trình một triệu kỹ năng số, 100.000 kỹ sư công nghệ cao, và 10.000 chuyên gia AI và bán dẫn. Cùng với đó là việc thiết lập cơ chế trọng dụng chuyên gia Việt Nam trên phạm vi toàn cầu.

Việc phát triển nhân tài gắn liền với xây dựng quốc gia đổi mới sáng tạo, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân và tổ chức. Đặc biệt, cần xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, khuyến khích khám phá và khoan dung với thất bại. Với sự hỗ trợ của công nghệ số, sẽ đưa ra mô hình "doanh nghiệp một người", cho phép bất kỳ ai cũng có thể kinh doanh như một doanh nghiệp.

Thứ ba là xây dựng hạ tầng dữ liệu và nền tảng số. Dữ liệu và nền tảng số được coi là hạ tầng mới của công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đồng thời là hạ tầng mới để cơ cấu lại nền kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới. Giải pháp này đòi hỏi sự chuyển dịch từ đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ sang đầu tư mạnh vào dữ liệu và năng lực phân tích (hoặc nhân lực phân tích).

Thứ tư là phát triển hệ sinh thái nghiên cứu - phát triển (R&D). Trọng tâm là xây dựng hệ sinh thái R&D với hạt nhân là sự liên kết "ba nhà": Nhà nước, viện/trường và doanh nghiệp. Nhà nước sẽ thực hiện việc đặt hàng các công nghệ chiến lược (11 nhóm công nghệ chiến lược đã công bố) và các sản phẩm chiến lược. Sau đó, doanh nghiệp được giao làm tổng thầu, với sự tham gia nghiên cứu của viện/trường. Định hướng là chuyển nghiên cứu cơ bản về đại học và chuyển nghiên cứu công nghệ về các doanh nghiệp.

Giải pháp thứ năm là xây dựng quốc gia số toàn diện. Sau 5 năm khởi động chuyển đổi số, Việt Nam tiến vào giai đoạn xây dựng Việt Nam số toàn diện, bao gồm Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm. Mục tiêu là chuyển từ chuyển đổi số sang chuyển đổi AI và từ số hóa quy trình hành chính sang quản trị quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số.

Chính phủ làm hình mẫu và kích cầu công nghệ trong nước

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng Chính phủ sẽ làm hình mẫu về đổi mới quản trị số. Để kích thích đổi mới trong nước, mỗi năm Nhà nước sẽ công bố từ 50 đến 100 bài toán về Chính phủ số có tính đổi mới đột phá. Các bài toán này sẽ được giao cho các doanh nghiệp trong nước phát triển. Sau đó, Chính phủ sẽ triển khai mua sắm dựa trên kết quả để kích cầu công nghệ trong nước.

Biện pháp này được xem là "một mũi tên trúng hai đích", vừa phát triển được Chính phủ số của Việt Nam, vừa phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.