Kinh tế nước nào suy thoái vì vàng, kim loại rớt giá?

Vài năm trước, cuộc sống tại các quốc gia có trữ lượng kim loại quý lớn như Peru vẫn còn rất tươi sáng. Tăng trưởng kinh tế bùng nổ tại Trung Quốc khiến nhu cầu các kim loại dùng trong công nghiệp tăng mạnh. Giá cả vì thế cũng lên theo. Hãng tin CNN cho biết

Theo CNN, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc thời gian qua đã thúc đẩy nhu cầu kim loại công nghiệp, đơn cử là đồng - mặt hàng chiếm đến 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu của Peru.  Nhu cầu nguyên liệu thô khổng lồ đã giúp thị trường chứng khoán nước này tăng gấp ba từ cuối năm 2008 đến 2010. 

Song hiện nay, Trung Quốc đang tiêu thụ ít đi. Giá cả hàng hóa từ mức cao vào năm 2011 cũng rớt xuống nhanh chóng trong vài tháng qua. Sự suy thoái mới nhất trong thị trường hàng hóa ảnh hưởng đến các kim loại nói chung. Giá cả vàng, bạc, đồng, sắt, nhôm, bạch kim, thiếc và niken đều giảm trong năm nay. Với vàng, giá trị kim loại quý gần đây tuột xuống dưới 1.100 USD, mức thấp nhất trong vòng 5 năm. 

Điều này đã khiến kinh tế Peru chỉ còn tăng trưởng 1%, thay vì 7% như cuối năm 2013. Chứng khoán nước này cũng mất nửa giá trị trong hơn 3 năm qua. "Rất nhiều nước cho rằng họ sẽ được sống trong tuần trăng mật này cả đời. Nhưng rõ ràng điều đó đã không xảy ra. Thời kỳ huy hoàng đã qua rồi", Win Thin - Giám đốc chiến lược tiền tệ các thị trường mới nổi tại Brown Brothers Harriman cho biết.

Ngoài Peru, Chile, Nam Phi, Úc, Brazil, Zambia và Cộng hòa dân chủ Congo, Ghana, Mozambique là các nước chịu ảnh hưởng đáng kể từ việc giá vàng, giá đồng giảm. Tỷ lệ thất nghiệp tại Chile đang tăng trở lại sau 8 năm ổn định. Kinh tế nước này dựa chủ yếu vào đồng - chiếm nửa kim ngạch xuất khẩu. Một phần tư số đó là sang Trung Quốc. Chile hiện còn có công ty đồng lớn nhất thế giới – Codelco.

Chỉ số chứng khoán FTSE South Africa của Nam Phi cũng giảm 7% trong 3 tháng qua. Chỉ số theo dõi hoạt động khai thác vàng mất 24% chỉ trong tháng 7. Nam Phi hiện là một trong những nước xuất khẩu kim cương, vàng và quặng sắt lớn nhất thế giới.

Australia cũng đang tìm cách ngăn cơn suy thoái kinh tế đầu tiên kể từ năm 1991. Tăng trưởng kinh tế của nước này dựa chủ yếu vào Trung Quốc. Các kim loại như sắt và vàng đóng góp hơn 25% xuất khẩu cho Australia. Bên cạnh đó, giá than, dầu và khí đốt giảm cũng đang khiến nước này điêu đứng.

Giá hàng hóa lao dốc đã khiến Brazil phải đối mặt với cuộc suy thoái tồi tệ nhất 25 năm qua. Quặng sắt – sản phẩm xuất khẩu chủ lực của nước này đã rớt giá rất mạnh những năm gần đây, góp phần đẩy giá nội tệ Brazil xuống đáy 12 năm.

Zambia, Congo và các nước xuất khẩu kim loại quý khác có đối tác thương mại chính là Trung Quốc cũng khó tránh khỏi ảnh hưởng từ cơn bão giảm giá gần đây. Giới quan sát đang lo ngại việc này sẽ khiến ngành khai mỏ nhiều nước sa thải hàng loạt, đẩy các quốc gia này vào suy thoái.  

Đây là thời điểm rất tồi tệ với các nước đang phát triển, trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị nâng lãi suất. Việc này sẽ càng khiến khối nợ của họ phình to và nội tệ mất giá so với USD. "Khi Trung Quốc hắt hơi, các thị trường mới nổi sẽ sổ mũi", Ed Yardeni – Chủ tịch Yardeni Research cho biết.
Không ai biết chắc khi nào giá kim loại sẽ bình ổn hay tăng trở lại.

Không chỉ nhu cầu đang giảm vì Trung Quốc, mà nguồn cung cũng đang dư thừa. Nhiều năm giá cao đã khiến các hãng tăng công suất quá mạnh. "5 năm trước, tiền đổ vào mọi thứ. Còn giờ đây, nhiều dự án đã phải hủy bỏ vì chẳng có nhu cầu nữa rồi", Daniel Linsker – Giám đốc hoạt động khai thác khu vực châu Mỹ tại Control Risks nhận xét.

Ngoài ra, các thị trường mới nổi cũng không có nhiều tin vui. Giá kim loại giảm làm dấy lên lo ngại về các đợt sa thải lớn trong ngành khai thác khoáng sản, tệ hơn là đẩy nền kinh tế các nước vào suy thoái. Điều này càng đặc biệt xấu khi cộng với khả năng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất, khiến các nước khó trả nợ hơn và đồng nội tệ của họ bị giảm giá so với USD.

Ed Yardeni, Chủ tịch hãng Yardeni Research viết: “Khi Trung Quốc hắt hơi, tất cả các nền kinh tế mới nổi khác sẽ bị cảm lạnh”. Kinh tế nhiều quốc gia đang đứng trước nguy cơ suy thoái khi giá kim loại lao dốc vài năm gần đây.