Liên kết vùng trong phát triển logistics để giảm chi phí

TP.HCM không chỉ là thị trường tiêu thụ lớn nhất nước, mà còn là trung tâm phân phối, cung ứng hàng hóa lớn nhất phía Nam. Nằm giữa các trục đường bộ Đông - Tây, Bắc - Nam cùng với hệ thống hải cảng lớn như: Cát Lái, Hiệp Phước, Bến Nghé, Tân Thuận,... nên hầu hết hàng hóa giao thương giữa các tỉnh/thành, hàng hóa xuất nhập khẩu ở khu vực phía Nam đều đi qua TP.HCM.

TP.HCM còn nằm cạnh các tuyến hàng hải trọng yếu trên biển Đông, nơi mỗi năm có trên 140.000 lượt tàu trọng tải trên 100.000 tấn đi qua. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, trên thực tế, sự thiếu hụt về hạ tầng logistics trên địa bàn TP.HCM là một trong những mặt hạn chế mà cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư nước ngoài nói chung phản ánh trong nhiều năm qua, và cho rằng sự yếu kém này đã dẫn đến sự kém cạnh tranh trong kinh doanh.

TP.HCM sẽ hợp tác, liên kết vùng để phát triển logistics.

Vấn đề này cũng được Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) nhiều lần khuyến nghị. Đơn cử mới đây, đại diện cộng đồng châu Âu tiếp tục lên tiếng rằng vấn đề chính cản trở phát triển của ngành logistics hiện nay của thành phố là tình trạng thiếu kho bãi/khu đất hậu cần để tạo điều kiện phát triển các trung tâm phân phối/hậu cần có chất lượng, đặc biệt là khu vực ngoại ô TP.HCM.

Theo đại diện của EuroCham, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng yêu cầu hàng hóa chất lượng cao hơn, đa dạng hơn và giao hàng nhanh hơn. Điều này đặt ra một thách thức đáng kể trong việc tìm kiếm không gian và địa điểm để làm kho bãi và khu phân phối hàng hóa.

EuroCham cho rằng, khu vực đô thị của TP.HCM hay các thành phố lớn khó có thể đáp ứng nhu cầu kho bãi ngày càng cao. Một khó khăn khác là nhiều chủ đất không đồng ý cho thuê riêng phần kho bãi, mà muốn vận hành toàn bộ khu vực hoặc ít nhất có thể kết hợp nhiều dịch vụ trong quá trình hoạt động.

Eurocham khuyến nghị, Chính phủ cần đảm bảo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thương mại và logistics nhằm hỗ trợ hoạt động xuất, nhập khẩu để Việt Nam có thể tận dụng đầy đủ các lợi ích mà EVFTA đem lại. Theo đó, Chính phủ cần mạnh mẽ thực hiện vai trò giám sát để không chỉ đảm bảo phân bổ nguồn lực hiệu quả, mà còn đảm bảo tính an toàn và bền vững với môi trường của các công trình hạ tầng.

Trước những hạn chế trên, mới đây UBND TP.HCM đã ban hành quyết định phê duyệt Đề án phát triển ngành logistics trên địa bàn TP.HCM đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Theo nội dung đề án, tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp thành phố đến năm 2025 đạt 15%, đến năm 2030 đạt 20%. Tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP thành phố đến năm 2025 đạt 10% và đến năm 2030 đạt 12%. Góp phần kéo giảm tỷ lệ chi phí logistics cả nước so với GDP quốc gia đến năm 2025 khoảng 10% - 15%.

Để thực hiện mục tiêu trên, thành phố đề ra các nhóm giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng logistics như đẩy nhanh xây dựng các tuyến đường cao tốc kết nối TP.HCM với các tỉnh, thành trong vùng Đông Nam Bộ. Phát triển mạng lưới đường sắt để đảm bảo vận chuyển hàng hóa thông suốt, kết nối với các nhóm cảng biển quan trọng của thành phố, với các tỉnh thành khu vực phía Nam, với mạng lưới đường sắt quốc gia và các tuyến vận chuyển xuyên biên giới. Đầu tư xây dựng, nâng cấp và mở rộng cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất theo quy hoạch điều chỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt công suất đạt 40 - 50 triệu hành khách/năm và 1 - 2 triệu tấn hàng hóa/năm đến năm 2030.

Cùng với đó, tập trung cải tạo nâng cấp các luồng sông để đảm bảo hoạt động của tàu thuyền ra vào các cảng trong khu vực, một số luồng hàng hải chính như luồng sông Đồng Tranh để kết nối vận tải hàng hóa từ TP.HCM ra Cái Mép - Thị Vải, luồng sông Lòng Tàu qua Vịnh Gành Rái. Phát triển hệ thống ICD theo quy hoạch nhằm thay thế và thúc đẩy phát triển vận tải đa phương thức và dịch vụ logistics của thành phố. Đồng thời, thành lập hệ thống trung tâm logistics ở Quận 2, 9, Thủ Đức, huyện Bình Chánh, Củ Chi, Nhà Bè.

Mặt khác, đẩy mạnh đào tạo nghề về logistics, chú trọng kỹ năng nghề. Định hướng đào tạo kỹ năng nghề theo dự báo về nhu cầu trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 để đẩy mạnh đào tạo nghề về logistics. Chú trọng mô hình đào tạo nghề với sự tham gia của doanh nghiệp - hình thức đào tạo kép. Hình thành và phát triển trung tâm đào tạo nguồn nhân lực logistics cho toàn vùng hướng tới tính liên kết vùng trong đào tạo và chia sẻ nguồn lực trình độ cao.

Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông tin; phát triển người sử dụng dịch vụ logistics; phát triển nhà cung cấp dịch vụ logistics; hợp tác, liên kết vùng (Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam, Đồng bằng Sông Cửu Long) để phát triển logistics; hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý nhà nước về logistics.