Thị trường chứng khoán: Gỡ nút thắt Prefunding, thu hút nhà đầu tư nước ngoài

Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán (Dự thảo) có nhiều quy định mới nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể mua chứng khoán mà không cần có đủ 100% tiền trên tài khoản (Pre-funding). Đồng thời, tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài có quyền tiếp cận thông tin bình đẳng về thị trường chứng khoán (TTCK).

Theo đó, công ty chứng khoán thực hiện đánh giá rủi ro thanh toán của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức để xác định mức tiền phải có khi đặt lệnh mua cổ phiếu (nếu có) theo thỏa thuận giữa công ty chứng khoán và nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức.

Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức không thực hiện thanh toán đủ cho giao dịch mua cổ phiếu, nghĩa vụ thanh toán phần còn lại được chuyển cho công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức đặt lệnh thông qua tài khoản tự doanh, ngoại trừ một số trường hợp quy định tại Dự thảo.

Công ty chứng khoán được bán thỏa thuận trên hệ thống giao dịch chứng khoán hoặc chuyển quyền sở hữu ngoài hệ thống giao dịch chứng khoán đối với số cổ phiếu đã chuyển về tài khoản tự doanh của mình cho nhà đầu tư nước ngoài. Chậm nhất vào ngày giao dịch liền kề sau ngày cổ phiếu được hạch toán vào tài khoản tự doanh của công ty chứng khoán, trong trường hợp giao dịch này không làm vượt quá hạn mức tối đa về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo quy định pháp luật đối với cổ phiếu đó.

Ngoại trừ giao dịch trên, công ty chứng khoán thực hiện bán cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán. Các khoản tài chính phát sinh khi thực hiện giao dịch được thực hiện theo thỏa thuận giữa công ty chứng khoán và nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức hoặc đại diện theo ủy quyền của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức.

Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức đặt lệnh mua cổ phiếu không thực hiện thanh toán đủ theo quy định, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam thực hiện chuyển nghĩa vụ thanh toán tiền giao dịch mua cổ phiếu còn lại của nhà đầu tư nước ngoài. Công ty chứng khoán phải bảo đảm đủ nguồn tiền để thanh toán cho giao dịch.

Bên cạnh đó, Dự thảo cũng quy định thời điểm tổ chức nước ngoài cần có đủ tiền trên tài khoản chuyển từ khoảng 14h30 chiều ngày T+1 (sau giao dịch 1 ngày) sang 9h30 ngày T+2. Khoảng thời gian từ lúc tổ chức nước ngoài phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán đến thời điểm chứng khoán về chỉ còn vài tiếng đồng hồ, từ 9h30 đến 13h ngày T+2.

Đối với thông tin bình đẳng, Dự thảo thông tư cũng quy định: ngôn ngữ thông tin công bố trên TTCK là tiếng Việt. Tổ chức niêm yết, công ty đại chúng, sở giao dịch chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam thực hiện công bố thông tin đồng thời bằng tiếng Anh.

Thông tin công bố bằng tiếng Anh phải bảo đảm thống nhất với nội dung thông tin công bố bằng tiếng Việt. Trường hợp có sự khác biệt hoặc có cách hiểu khác giữa thông tin bằng tiếng Việt và tiếng Anh thì thông tin bằng tiếng Việt là thông tin gốc để tham chiếu.

Theo đánh giá của các chuyên gia trong và ngoài nước, các giải pháp, quy định mới trong Dự thảo là phù hợp và có tính khả thi cao. Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước kỳ vọng việc ban hành Thông tư sẽ tác động tích cực đến quá trình xét nâng hạng TTCK Việt Nam.