Có gì không ổn trong tăng trưởng lợi nhuận của ngân hàng?

SSI ước tính lợi nhuận trước thuế quý I/2021 của nhóm ngân hàng niêm yết được nghiên cứu sẽ tăng từ 55% - 65% so với cùng kỳ năm 2020. (Ảnh minh hoạ: Int)

Theo nhận định của các chuyên gia, khoản lợi nhuận"khủng" trong quý I của nhiều ngân hàng có được nhờ lãi suất tiền gửi giảm sâu xuống mức thấp chưa từng có nhưng lãi suất cho vay vẫn còn cao. Cùng với đó là sự sụt giảm của cầu tín dụng khiến cho chênh lệch tiền gửi - tín dụng từ đầu năm 2020 đến nay giãn khá rộng.Nhờ vậy, biên lãi ròng (NIM) của các nhà băng tăng khá mạnh.

Lợi nhuận quý I tăng ngoạn mục

Thông thường mọi năm, tín dụng tăng chậm trong quý I, song năm nay lại bật tăng mạnh ngay từ đầu năm. Ví dụ, SeABank vừa công bố kết quả kinh doanh với lợi nhuận trước thuế quý đầu năm đạt 698,3 tỷ đồng, cao gấp 2,3 lần so với cùng kỳ năm ngoái; cho vay khách hàng cũng tăng 14,3% so với cùng kỳ, đạt 111.050 tỷ đồng.

Theo Chủ tịch HĐQTNghiêm Xuân Thành, lợi nhuận của Vietcombankquý I/2021 ước đạt 7.000 tỷ đồng, cao hơn 34% cùng kỳ năm ngoái và bằng 28% kế hoạch cả năm, tín dụng tăng 3,69%, mức cao nhất so với cùng kỳ nhiều năm.

Một số ngân hàng vừa tổ chức xong đại hội đồng cổ đông cũng đã đưa ra con số ước tính lợi nhuận quý I tăng trưởng tính theo cấp số nhân. Chẳng hạn, ông Nguyễn Hoàng Linh, Tổng giám đốc MSB cho biết, lợi nhuận 3 tháng đầu năm 2021 của ngân hàng ước đạt trên 1.200 tỷ đồng, dư nợ cho vay tăng hơn 9%.

Tại VietinBank, trong buổi gặp gỡ chuyên viên phân tích hồi giữa tháng 3, ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch HĐQT cho biết, ước tính lãi trước thuế quý I/2021 của ngân hàng đạt khoảng 7.000-8.000 tỷ đồng (chưa gồm phí upfront từ hợp đồng bancassurance với Manulife), cao hơn 135-175% so với cùng kỳ năm trước.

Chính vì vậy, dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng tín dụng (12 - 14%; 10-12% và 7-8%), nhưng lãnh đạo nhiều ngân hàng tự tin dự đoán tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm nay chắc chắn đạt mức 14%.

Nhìn vào tiến độ tăng trưởng tín dụng và lợi nhuận 3 tháng đầu năm, lãnh đạo nhiều ngân hàng cũng tự tin sẽ hoàn thànhmục tiêu lợi nhuận cả năm. Đơn cử như lãnh đạo Vietcombank khẳng định, mục tiêu lợi nhuận năm 2021 là 25.200 tỷ đồng nằm trong tầm tay của ngân hàng. Tương tự, MSB cho biết mục tiêu lợi nhuận cả năm là 3.280 tỷ đồng sẽ đạt được.

Nhiều ngân hàng đặt mục tiêu lợi nhuận tăng trưởng khá mạnh trong năm nay. Chẳng hạn, VIB đặt mục tiêu tăng 30%, BIDV tăng hơn 40%, SHB tăng 70%, Eximbank tăng hơn 60%…

NIM ở mức cao lịch sử

Sở dĩ đặt mục tiêu như trên là bởi các ngân hàng kỳ vọng về khả năng phục hồi kinh tế trong năm nay giúp tín dụng tăng trưởng khả quan. Đồng thời, các dự án chuyển đổi số sẽ giúp các nhà băng tối ưu hóa được chi phí hoạt động và chi phí huy động vốn. Các nguồn thu ngoài lãi như hoạt động dịch vụ, kinh doanh bảo hiểm cũng được dự báo tăng trưởng khả quan trong năm nay, đem lại thu nhập ổn định cho ngân hàng.

Dù đánh giá nền kinh tế đang phục hồi mạnh mẽ, nhưng những tác động từ đại dịch Covid-19 vẫn còn hiện hữu, nhiều doanh nghiệp vẫn đang “vật lộn” với hàng tồn kho, hoạt động sản xuất chưa trở lại trạng thái trước dịch.

Do đó, các chuyên gia cho rằng, các ngân hàng cần đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận giảm xuống và tăng trưởng tín dụng tăng lên để họ có thể điều chỉnh lãi suất vay giảm, thu hút khách hàng vay, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Một chuyên gia tài chính - ngân hàng nhận định, tăng trưởng tín dụng quý I thấp, chỉ đạt 1,47%, cho thấy ngân hàng không triển khai cho vay được nhiều mà vẫn khai thác những khách hàng cũ với mức lãi suất cho vay cao mang lại. Các ngân hàng hiện được hưởng lợi từ việc áp trần lãi suất huy động ở mức thấp, đồng thời NHNN hỗ trợ bơm tiền, thanh khoản thị trường dồi dào. Thế nhưng, lãi suất cho vay giảm không tương ứng.

Theo báo cáo của SSI Research, trong năm 2020, lãi suất cho vay đã giảm từ 1-1,5%, thấp hơn mức giảm của lãi suất tiền gửi (2-2,5%). Nhờ vậy, biên lãi ròng (NIM) của hầu hết các ngân hàng thương mại đã tăng rất mạnh trong nửa cuối năm 2020 và hiện ở mức cao lịch sử: khoảng 4%.

Khảo sát trong quý I/2021, ngoài Vietcombank áp dụng giảm lãi suất cho toàn bộ dư nợ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 trong 3 tháng, BIDV triển khai gói tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ kéo dài đến 30/9/2021, một số ít ngân hàng thương mại tư nhân cũng điều chỉnh giảm lãi suất cho vay từ 10-40 điểm phần trăm, nhưng chỉ với thời gian ưu đãi trong 6-12 tháng đầu, biên lãi suất cộng thêm để tính lãi các kỳ sau đó không thay đổi.

“Lãi suất cho vay ở hầu hết các ngân hàng thương mại vẫn ổn định so với thời điểm cuối năm 2020”, SSI Research cho hay.

Ông Lê Đạt Chí, Phó khoa Tài chínhTrường Đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng,m có gì đó không ổn giữa mức lợi nhuận của ngành ngân hàng trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế vẫn chưa khả quan, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, tác động lớn từ dịch Covid-19.

“Ngân hàng là trung gian tài chính mà lợi nhuận cao cũng cần xem xét lại. Ngân hàng nhận tiền gửi của khách hàng với mức lãi suất thấp, mang cho vay cao hơn, tạo ra NIM cao và lợi nhuận”, ông Chí nói.