Gỡ vướng xuất khẩu dệt may dịp cuối năm

Theo số liệu thống kê của Bộ Công Thương, 10 tháng qua, kim ngạch xuất khẩu (XK) của ngành dệt may đạt 27,4 tỷ USD, tiếp tục giữ vị trí trong top 5 các mặt hàng XK chủ lực.

Mỹ tiếp tục là thị trường XK lớn nhất của dệt may Việt Nam trong 10 tháng qua, với kim ngạch 49,9 tỷ USD, tăng 26,6% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đến là ASEAN đạt 21,3 tỷ USD, tăng 2,6%; Nhật Bản: 16,6 tỷ USD, tăng 7,5%; Hàn Quốc: 16,6 tỷ USD, tăng 9%.

Chưa tận dụng được cơ hội

Sự cạnh tranh về đơn hàng giữa các doanh nghiệp (DN) nội với các DN FDI cũng như nhiều quốc gia trong khu vực diễn ra ngày càng gay gắt. Trong khi đó, các mặt hàng dệt may chưa tận dụng được các cơ hội từ Hiệp định CPTPP.

Tính đến thời điểm hiện tại, Hiệp định CPTPP đã có hiệu lực được hơn 10 tháng nhưng việc cấp chứng nhận xuất xứ (C/O) của Việt Nam vẫn đang phụ thuộc vào các cơ quan hữu quan, trong khi các nước thành viên CPTPP đã cho phép các DN tự chứng nhận.

Chứng chỉ C/O được coi là giấy thông hành, cam kết pháp lý quan trọng nhất để DN được hưởng ưu đãi thuế quan khi XK trong các nước thành viên của CPTPP.

Đối với ngành dệt may, yêu cầu xuất xứ từ sợi trở đi, nghĩa là từ công đoạn kéo sợi, dệt nhuộm vải đều phải thực hiện trong khu vực CPTPP là thách thức không nhỏ vì các DN dệt may đang phải nhập khẩu hơn 60% nguyên phụ liệu ngoài khu vực CPTPP.

Theo ông Phí Ngọc Trịnh, Tổng giám đốc CTCP May Hồ Gươm, ngành dệt may sẽ khó tận dụng được hết các cơ hội, thậm chí còn gặp khó với CPTPP bởi nếu không đảm bảo được quy tắc xuất xứ, hàng hóa Việt Nam xuất đi sẽ không được hưởng ưu đãi thuế.

Lãnh đạo một DN dệt may khác cho rằng XK vào thị trường các nước thành viên CPTPP không giúp gì cho các DN dệt may khi 60% sản phẩm của ngành đều xuất sang thị trường Mỹ (không phải thành viên CPTPP), 30% còn lại là Pháp, Nga và Úc chỉ chiếm 10%.

Để tận dụng được cơ hội từ CPTPP, theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), từ nay đến năm 2020 cần thêm 1,7 tỷ mét vải phục vụ sản xuất, nếu không nhập khẩu thì phải có 1,7 tỷ USD để đầu tư sản xuất vải. Đến năm 2025 cần 10 tỷ mét vải, tương ứng cần 10 tỷ USD vốn đầu tư.

Đáng chú ý, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), cho biết việc chưa tận dụng được cơ hội từ CPTPP bên cạnh những nguyên nhân khách quan còn có sự “thờ ơ” của DN khi có đến gần 60% được khảo sát có nghe nói đến CPTPP nhưng lại chưa tìm hiểu về Hiệp định.

Khó khăn “bủa vây” ngành dệt may Việt Nam.

Khắc phục khan hiếm đơn hàng

Bước vào giai đoạn cuối năm, nhiều DN dệt may đang phải đối diện với tình trạng khan hiếm đơn hàng, thậm chí một số DN đã phải đóng cửa, đối diện với nguy cơ phá sản.

Nguyên nhân của tình trạng này là do hầu hết các đơn hàng đang có xu hướng bị chia nhỏ, khách hàng thờ ơ trong việc đặt hàng dài hạn, đặc biệt tình trạng ép giá thấp khiến lợi nhuận của DN bị sụt giảm. Đơn hàng từ Trung Quốc có xu hướng chuyển sang các nước có ưu đãi về thuế suất như Banglades, Campuchia thay vì vào Việt Nam như trước đây.

Bên cạnh đó, căng thẳng thương mại Mỹ- Trung đã ảnh hưởng tới tỷ giá giữa các đồng tiền khiến hàng hóa gia công tại Việt Nam cao hơn so với một số nước trong khu vực, ảnh hưởng đến các đơn hàng XK, đặc biệt với nhóm hàng dệt may.

Ngoài ra, việc tiêu thụ sợi và nguyên phụ liệu gặp nhiều khó khăn vì thị trường XK chủ lực là Trung Quốc cắt giảm lượng nhập hàng.

Trong khi đó, để thu hút đơn hàng, các quốc gia đã áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ DN dệt may của họ như: giảm nhiều loại thuế, thúc đẩy XK, khiến nguy cơ mất đơn hàng của các DN Việt Nam ngày càng cao.

Theo Bộ Công Thương, nếu như trong năm 2018, các DN lớn trong ngành dệt may đã có đơn hàng đến hết năm ngay từ thời điểm giữa năm thì sang năm 2019 mới chỉ ký được các đơn hàng có số lượng nhỏ và ký theo tháng…

Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) dự báo giá trị XK ngành dệt may cả năm 2019 sẽ đạt được khoảng 39,6 tỷ USD, tăng 9,8% so với năm 2018 nhưng không đạt được mục tiêu như đã đề ra từ đầu năm là 40 tỷ USD.

Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Vitas, trong bối cảnh cạnh tranh hết sức quyết liệt, việc đạt được mức tăng trưởng khoảng 9% của năm 2019 là một nỗ lực rất lớn của toàn ngành dệt may.

Các chuyên gia trong ngành cho rằng từ nay đến hết năm, để đạt được mục tiêu XK đề ra là 40 tỷ USD, các DN phải tích cực tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường XK. Đặc biệt, cần thay đổi phương thức sản xuất, kinh doanh phù hợp với xu hướng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, tập trung khai thác các đơn hàng đòi hỏi kỹ thuật cao, tận dụng tối đa nguồn nhân lực tay nghề cao trong nước cũng như đáp ứng thời gian giao hàng nhanh, chính xác, bảo đảm chất lượng theo yêu cầu của khách hàng.

Theo Vân Linh/Thời báo Kinh doanh