Những 'động lực' giúp xuất khẩu tháng 1 tăng trưởng khả quan

Nhờ sản phẩm điện tử và Tết

Xuất khẩu Việt Nam ghi nhận tăng trưởng âm lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, gây ảnh hưởng nặng nề đến tăng trưởng GDP năm 2023 trong bối cảnh giá trị xuất khẩu đạt bình quân 90% GDP trong giai đoạn 2019-2022.

Ông Michael Kokalari, CFA - Giám đốc Phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của Tập đoàn VinaCapital cho biết, năm 2023 xuất khẩu tiếp tục đà tăng vào quý 4, tăng mạnh 42% so với cùng kỳ vào tháng 1/2024 nhờ mức tăng 33% trong mảng xuất khẩu sản phẩm điện tử công nghệ cao (chiếm 1/3 tổng mức xuất khẩu của Việt Nam).

Mức tăng trưởng cao vào tháng 1/2024 là do lấy mốc so sánh thấp khi xuất khẩu của Việt Nam đã giảm vào đầu năm 2023 (xuất khẩu giảm 12% trong quý 1/2023) và đó cũng là thời điểm của kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán năm 2023.

Tuy nhiên, xuất khẩu trong tháng 1 tăng 6,7% so với tháng 12/2023.

Theo ông Michael Kokalari, mức tăng trưởng trong tháng 1 này rất ấn tượng, dù trùng vào đợt nghỉ Tết và hoặc do xuất khẩu sụt giảm trong năm ngoái. Quan trọng hơn, VinaCapital kỳ vọng sự phục hồi xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục đà tăng trưởng nhanh trong những tháng tới.

Trước đó, VinaCapital cho biết, các doanh nghiệp Mỹ đã đặt hàng quá nhiều các sản phẩm “Made in Vietnam” trong thời điểm gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID-19, phải cắt giảm đơn đặt hàng cho các sản phẩm này năm ngoái để giảm lượng hàng tồn.

Tuy nhiên, sau đợt giảm hàng tồn kho nhanh nhất trong hơn 10 năm, xu hướng đó sắp kết thúc. Vì vậy, các đơn đặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã tăng trở lại trong tháng 1/2024.

Điều tương tự cũng diễn ra ở Trung Quốc, khi các đơn đặt hàng mới cải thiện đáng kể trong tháng trước dù các đơn đặt hàng tiếp tục giảm, nhưng ở tốc độ chậm hơn.

“VinaCapital kỳ vọng số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trong các tháng tới nhờ những tín hiệu tích cực của nền kinh tế Mỹ được thể hiện qua niềm tin của người tiêu dùng Mỹ đạt mức cao nhất kể từ sự bùng nổ sau khi mở cửa hậu COVID-19”, chuyên gia Michael Kokalari nhận định.

Chuyên gia cho rằng, sự tăng trưởng mạnh của xuất khẩu Việt Nam trong tháng 1/2024 là do mức tăng gần 60% so với cùng kỳ trong mảng xuất khẩu máy tính và sản phẩm điện tử.

Doanh thu ngành PC (máy tính cá nhân) toàn cầu đã giảm 30% so với cùng kỳ vào đầu năm 2023, nhưng đã tăng trưởng trở lại vào cuối năm ngoái, một phần do người dùng nâng cấp máy cấu hình cao hơn để xử lý AI (trí tuệ nhân tạo).

Doanh thu điện thoại thông minh toàn cầu cũng tăng trưởng trở lại vào cuối năm 2023 lần đầu tiên trong 2 năm, dù sự hồi phục không rõ rệt như ở mảng máy tính vì các sản phẩm mới thiếu các chức năng đủ hấp dẫn để thúc đẩy người dùng nâng cấp.

Xuất khẩu điện thoại thông minh của Việt Nam tăng 16% so với cùng kỳ trong tháng 1/2024, nhờ sự kiện mở bán mẫu điện thoại Samsung S24 mới trong tháng.

Cuối cùng, một lý do khác giúp cho xuất khẩu của Việt Nam tăng mạnh vào tháng 1/2024 là do tháng này có nhiều hơn 25% ngày làm việc so với tháng 1/2023 bởi Tết Nguyên Đán diễn ra vào ngày 21-27 tháng 1/2023.

Cách tính đơn giản này cho thấy xuất khẩu thực chất nên tăng 25% vào tháng 1/2024 theo cách tính dựa trên số ngày làm việc nhiều hơn, vì vậy tăng trưởng 42% của xuất khẩu trong tháng 1 là ấn tượng kể cả khi tính tới thời gian nghỉ Tết.

Giảm tồn kho, tăng đơn hàng mới

Cũng theo VinaCapital, ngành sản xuất tăng 19,3% so với cùng kỳ trong tháng 1/2024. Vì vậy, tăng trưởng xuất khẩu vượt xa tăng trưởng sản xuất.

Điều đó có nghĩa rằng hàng tồn kho của các nhà sản xuất đã giảm vào tháng trước. Chỉ số PMI của Việt Nam vào tháng 1/2024 cũng xác nhận sự sụt giảm tồn kho hàng thành phẩm.

Sự kết hợp của sụt giảm hàng tồn kho và tăng đơn hàng mới đồng nghĩa với hoạt động sản xuất của các nhà máy tại Việt Nam sẽ cần đẩy mạnh để đáp ứng được nhu cầu tăng cao cho các sản phẩm “Made in Vietnam”.

Do sản xuất chiếm gần 25% GDP của Việt Nam nên việc đẩy mạnh hoạt động sản xuất sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP. Thêm vào đó, gần 10% lực lượng lao động của Việt Nam đang làm việc cho các công ty FDI với mức lương tương đối cao.

Theo Tổng cục Thống kê, việc các công ty FDI đã cắt giảm nhân công vào đầu năm 2023 cũng là một lý do khiến GDP của Việt Nam chỉ tăng 3,3% trong Q1/2023. Tuy vậy, lao động trong ngành sản xuất đã phục hồi sau đợt cắt giảm năm ngoái. Lương nhân công nhà máy cũng hồi phục 5-7% sau khi đã chạm đáy vào năm ngoái.

Vì vậy, nền kinh tế sẽ được thúc đẩy từ việc tăng cường hoạt động sản xuất và mức tiêu dùng cao hơn trong năm nay, được hỗ trợ bởi việc gia tăng việc làm trong lĩnh vực sản xuất. Niềm tin của người tiêu dùng và nhu cầu tiêu dùng nội địa, những điểm yếu trong năm 2023 do sự cắt giảm nhân công và các vấn đề của ngành bất động sản, sẽ hồi phục.

“Tuy không kỳ vọng chi tiêu cho tiêu dùng sẽ tăng trưởng mạnh trong quý 1, nhưng chúng tôi vẫn kỳ vọng mức chi tiêu cho tiêu dùng và nhu cầu tiêu dùng nội địa sẽ mạnh hơn trong giai đoạn sau của năm nay”, chuyên gia nhìn nhận.