Nữ giới có vai trò và ảnh hưởng như thế nào bởi tham nhũng?

Mới đây, Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) đã tổ chức Hội thảo công bố báo cáo Phong vũ biểu Tham nhũng Việt Nam 2019 (VCB - 2019) tại Hà Nội. Kết quả khảo sát của Phong vũ biểu Tham nhũng Việt Nam 2019 cho thấy, đa số người được hỏi cho rằng nam giới vừa là tác nhân (88%) vừa là nạn nhân (63%) của tham nhũng. Những con số này cao hơn đáng kể so với tỷ lệ người cho rằng nữ giới là tác nhân (4%) hoặc nạn nhân (23%) của tham nhũng.

Kết quả trên cho thấy dường như như nam giới thường là tác nhân gây ra tham nhũng, còn nữ giới thường là nạn nhân của tham nhũng. Kết quả này tương đồng với kết quả Khảo sát về Liêm chính trong Thanh niên gần đây (YIS-2019, Hướng tới Minh bạch, 2019). Những cuộc phỏng vấn định tính cho thấy lý do chính của hiện tượng này là số lượng nam giới nắm giữ các vị trí quyền lực trong chính quyền nhiều hơn so với nữ giới.

Tại hội thảo, TS. Lê Đăng Doanh - chuyên viên kinh tế cấp cao, nguyên thành viên Ủy ban Chính sách phát triển của Liên Hợp Quốc - cho biết, tỷ lệ nữ làm giám đốc ở các công ty tư nhân ở Việt Nam cao hơn nữ làm giám đốc ở các doanh nghiệp Nhà nước rất nhiều. Nữ làm giám đốc thì chi tiêu về rượu, bia thấp hơn nhiều và nữ làm giám đốc thì quản lý chặt chẽ hơn rất nhiều. Việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng cần huy động nhiều hơn nữa vai trò của phụ nữ và cần ủng hộ phụ nữ nhiều hơn nữa để không những đạt bình đẳng nam nữ mà còn đóng góp rất nhiều vào công cuộc quan trọng này của đất nước.

Theo các chuyên gia, đây là lần đầu tiên trong báo cáo về phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam và cũng có thể nói là lần đầu tiên trên thế giới có một nội dung nói rất rõ về việc quan sát xem nữ giới có vai trò và bị ảnh hưởng như thế nào bởi tham nhũng? Đây là điều rất thú vị của VCB - 2019.

Với tư cách là một chuyên gia nghiên cứu rất sâu về giới và phát triển xã hội, TS. Khuất Thu Hồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội - cho rằng, phụ nữ chiếm một nửa thế giới, đương nhiên tham nhũng ảnh hưởng đến phụ nữ rất nhiều. Và bản thân phụ nữ cũng có thể thực hiện việc tham nhũng, có thể vừa là thủ phạm vừa là nạn nhân như báo cáo của TT.

"Lần đầu tiên báo cáo đưa ra chủ đề này tôi cảm thấy rất mừng cho dù những con số còn khá khiêm tốn theo nghĩa là phản ánh việc phụ nữ là chủ thể của tham nhũng rất ít. Tỷ lệ phụ nữ chiếm tỷ lệ rất thấp trong vị trí cấp cao trong quản lý tài chính của thế giới cũng như các quốc gia. Nói như thế có nghĩa là phụ nữ ở vị trí quyền lực có thể có những hành vi sai trái thấp hơn nam giới rất nhiều nhưng nếu phụ nữ quản lý tài chính thì họ quản lý rất thông thái và hợp lý hơn nhiều nam giới.

Chúng ta hoàn toàn có thể suy luận rằng, ở những vị trí có quyền lực chăng nữa thì khả năng họ có thể tham nhũng chắc chắn thấp hơn nam giới. Chúng ta quan sát thấy những quốc gia có phụ nữ có vị trí quản lý cấp cao thì câu chuyện tham nhũng ở đó hoặc bản thân những vị lãnh đạo nữ tham nhũng cũng thấp hơn", TS. Khuất Thu Hồng chia sẻ.

Tuy nhiên, nữ tiến sĩ này cho biết, giá như nghiên cứu của TT làm cụ thể vào từn lĩnh vực thì sẽ có kết quả sâu hơn. Nếu nghiên cứu ở trong các bộ, ngành cụ thể, trong từng doanh nghiệp cụ thể, trong những trường học, bệnh viện cụ thể thì chắc chắn sẽ có số liệu sâu hơn rất nhiều.

Ngoài ra, báo cáo cũng chưa có kết quả phân tích chi tiết hơn về việc ở những lĩnh vực mà người dân trải nghiệm tham nhũng thì nam và nữ trải nghiệm tham nhũng khác nhau như thế nào?

"Tôi ngờ rằng, phụ nữ sẽ là nạn nhân của tham nhũng hay đưa hối lộ ở trường học, bệnh viện nhiều hơn - hai nơi mà người phụ nữ phải đóng vai trò chính. Những lĩnh vực khác thì nam giới có thể là thủ phạm của tham nhũng nhiều hơn", TS. Khuất Thu Hồng nhận định.

Theo TS. Khuất Thu Hồng, cũng nên tìm hiểu xem phụ nữ và nam giới được tiếp cận những thông tin liên quan đến tố cáo tham nhũng như thế nào? Có thể nam giới biết nhiều cơ quan, tổ chức, họ có thể tố cáo tham nhũng; trong khi phụ nữ biết ít hơn.