Nút thắt lớn nhất của ngành dệt may xuất khẩu 36 tỷ đô của Việt Nam

Trong năm 2019, hiệp định tự do thế hệ mới (EVFTA) giữa Việt Nam và 28 nước thành viên EU, có triển vọng phê chuẩn. CPTPP và EVFTA có các lộ trình miễn thuế xuống 0% và nhiều điều khoản ưu đãi theo quy tắc xuất xứ từ sợ, vải mà. Để hưởng thuế suất ưu đãi 0%, doanh nghiệp may phải đáp ứng được yêu cầu chứng nhận nguồn gốc xuấ xử từ nguồn nguyên liệu "từ sợi trở đi" khi làm ăn với 11 nước trong CPTPP hoặc "từ vải trở đi" khi xuất hàng vào 28 nước thành viên của EVFTA.

Theo các công ty trong ngành, các tập đoàn lớn như Adidas, Puma, Nike đã và đang tiếp tục dịch chuyển đơn hàng may mặc từ Trung Quốc sang Việt Nam để tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam ký.

Tuy nhiên về đầu vào sản xuất, hiện nay các công ty may tại Việt Nam đang phải nhập 65-70% sản lượng vải mỗi năm. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều doanh nghiệp chưa thể đáp ứng yêu cầu "từ vải trở đi". Nguyên nhân chính dẫn đến sự yếu kém của các khâu thượng nguồn do chính sách đầu tư và chiến lược phát triển ngành dệt, nhuộm và hoàn tất trước đây chưa có sự thống nhất nên không khuyến khích được các nhà đầu tư đầu tư vào ngành này.

Nút thắt lớn nhất ở các phần sản xuất thượng nguồn nằm ở khâu nhuộm đặc biệt là vấn đề môi trường. Nhiều địa phương từng từ chối các dự án nhà máy dệt nhuộm do e ngại tác động xấu tới môi trường. Ví dụ năm 2018, tỉnh Vĩnh Phúc từ chối dự án của tập đoàn Hong Kong TAL, vốn đầu tư đăgn ký 350 triệu đô la Mỹ. Năm 2018, tỉnh Tây Ninh cũng từ chối các dự án giao công dệt nhuộm tại khu công nghiệp TMTC, khu công nghiệp dành riêng cho dệt- may- nhuộm thuộc tỉnh này.

Sau quyết định này, nhiều nhà đầu tư vào ngành nhuộm đã rút đầu tư như: Pyung An của Hàn Quốc, GDI của Trung Quốc, Sun Tekstil cảu Thổ Nhĩ Kỳ, Sam Yang của Hàn Quốc. "Nếu các địa phương không cấp phép, ngành dệt may vẫn chủ yếu gia công, làm gì có sợi, vải mà xuất khẩu", ông Trương Văn Cẩm - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam từn chia sẻ tại Hội nghị bàn về giải pháp tổng thể thúc đẩy xuất khẩu, do Bộ Công Thương tổ chức

Theo ông Cẩm, khâu nhuộm có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, nhưng nếu dự án được đầu tư công nghệ xử lý nước thải tốt thì nên xem xét cấp phép. Các địa phương cần tạo điều kiện ưu tiên các DN đầu tư dệt nhuộm có công nghệ hiện đại xử lý nước thải.