Ngân hàng Nhà nước cấp bách chặn đầu cơ, chống găm ngoại tệ

Ban hành Thông tư 15 được cho là một biện pháp mang tính cấp bách của Ngân hàng Nhà nước vì sẽ có hiệu lực ngay vào đầu tuần tới (5/10) thay vì có hiệu lực sau 45 ngày như thường lệ. Mấu chốt của Thông tư 15 là “đánh” vào tình trạng đầu cơ và găm giữ ngoại tệ.

Hiện nay, nhu cầu ngoại tệ đang bị biến dạng và thổi phồng gây áp lực lên tỷ giá. Theo thông tin của Ngân hàng Nhà nước, tháng 8 và 9 vừa qua, tỷ giá USD/VND biến động, lượng tiền gửi USD tăng đột biến, thể hiện tình trạng găm giữ, đặc biệt là trong doanh nghiệp.

Nhu cầu bị biến dạng do nhiều doanh nghiệp chưa đến kỳ thanh toán, nhưng lại dồn mua trước ngoại tệ và găm giữ để đề phòng rủi ro tỷ giá có thể tiếp tục tăng lên. Nói cách khác, nhu cầu ngoại tệ lẽ ra ở tương lai nhưng lại dồn về cùng thời điểm và tác động đến tỷ giá.

Trước thực trạng trên, cuối tháng 9 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định hạ trần lãi suất tiền gửi USD của các tổ chức về 0%, nhằm giảm hấp dẫn của đồng USD tại Việt Nam và tăng hấp dẫn cho VND trong so sánh, qua đó kích thích chuyển đổi, theo Thời báo Kinh tế Việt Nam.

Để chính sách trên không đơn độc, với Thông tư 15 vừa ban hành, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có những quy định và mục đích rõ hơn trong việc nắn lại nhu cầu ngoại tệ trên thị trường.

Cụ thể, Thông tư quy định rõ khi tham gia các giao dịch ngoại tệ với tổ chức tín dụng được phép, khách hàng phải xuất trình giấy tờ và chứng từ cung cấp đầy đủ thông tin về mục đích, số lượng, loại ngoại tệ, thời hạn thanh toán, chuyển tiền theo quy định hiện hành về quản lý ngoại hối.

Quy định này bắt buộc với cả mua ngoại tệ trong giao dịch giao ngay và giao dịch kỳ hạn, giao dịch hoán đổi, hoặc mua quyền chọn mua ngoại tệ, theo VOV.

Tổ chức tín dụng được phép khi thực hiện các giao dịch ngoại tệ với khách hàng có trách nhiệm xem xét, kiểm tra, lưu giữ các giấy tờ và chứng từ phù hợp với các giao dịch thực tế để đảm bảo giao dịch ngoại tệ được thực hiện đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật.

Nên đọc

Không những thế, Thông tư 15 còn quy định chặt chẽ thêm bằng việc chốt thời điểm thanh toán giao dịch. Cụ thể, ngày thanh toán trong giao dịch giao ngay, giao dịch giao ngay trong giao dịch hoán đổi do các bên thỏa thuận nhưng tối đa không được quá 2 ngày làm việc kể từ ngày giao dịch. Còn ngày thanh toán trong giao dịch kỳ hạn, giao dịch kỳ hạn trong giao dịch hoán đổi là ngày cuối cùng của kỳ hạn giao dịch.

Trong trường hợp bán ngoại tệ cho các giao dịch chưa đến hạn thanh toán, đối với các đề nghị của khách hàng dùng đồng Việt Nam để mua ngoại tệ, ngoài việc khách hàng phải xuất trình đầy đủ giấy tờ chứng từ như quy định, thì nếu hạn thanh toán từ 3 ngày trở lên tổ chức tín dụng được phép chỉ được bán ngoại tệ kỳ hạn.

Như vậy, với các quy định này được thực thi nghiêm, nếu khách hàng chưa có nhu cầu thánh toán ngay (trong vòng 2 ngày làm việc) như quy định, sẽ không có cơ hội mua được ngoại tệ giao ngay để găm giữ như trước khi có Thông tư 15/2015 hiệu lực.

Còn khi mua bán ngoại tệ kỳ hạn, kỳ hạn tối đa được xác định là 365 ngày, tối thiểu là 3 này. Để tránh tình huống sang ngày thứ 4 doanh nghiệp đã có thể nắm ngay ngoại tệ và găm giữ dù chưa đến thời điểm thanh toán, Thông tư 15 quy định chặt chẽ thêm: ngày cuối cùng của kỳ hạn trong giao dịch kỳ hạn không được trước ngày đến hạn thanh toán của doanh nghiệp (xác minh theo giấy tờ, chứng từ chứng minh nhu cầu mua ngoại tệ) 2 ngày làm việc.

Tỷ giá kỳ hạn giữa VND với đô la Mỹ trong giao dịch kỳ hạn được quy định sẽ do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá mức tỷ giá được xác định trên cơ sở tỷ giá giao ngay vào ngày giao dịch, chênh lệch giữa hai mức lãi suất hiện hành là lãi suất tái cấp vốn do Ngân hàng Nhà nước công bố và lãi suất mục tiêu đô la Mỹ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, gắn với kỳ hạn của giao dịch.