Ngoại tệ chảy mạnh từ dân cư

Cận Tết Nguyên đán năm ngoái, tỷ giá USD/VND biến động rất mạnh, theo chiều xuống. Các ngân hàng hạ giá mua vào thấp hơn bán ra tới 300 VND - chênh lệch hiếm thấy.

Cuối tháng 10/2012, Ngân hàng Nhà nước cho biết đã mua vào khoảng 10 tỷ USD tính từ đầu năm. Con số mua vào tổng thể chốt lại năm qua là khoảng 15 tỷ USD. Và chưa đầy tháng đầu tiên của năm 2013, lượng mua vào là khoảng 2 tỷ USD. Có thể nói, Ngân hàng Nhà nước đã “phá băng” được phần nào đó tình trạng găm giữ nhiều năm trước đây, mức độ đôla hóa trong dân cư, trong nền kinh tế được giảm bớt.

Thứ nhất, trên cơ sở dữ liệu và thời gian nói trên, lượng mua vào hai tháng cuối 2012 và đầu 2013 là khá đều. Xét cả quá trình, hoạt động mua vào khá liền mạch trong hơn một năm qua.

Trong lịch sử, cung ngoại tệ từng thể hiện mạnh nhất vào năm 2007, thời điểm Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) với làn sóng đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài. Song, dòng chảy quy mô lớn này khá chóng vánh, thể hiện ở sự đảo chiều ngay từ năm 2008.

Một lượng lớn ngoại tệ đã được bán ra, khi người dân tính toán thiệt hơn để nắm giữ. Lãi suất gửi USD tối đa chỉ 2%/năm, kỳ vọng tăng tỷ giá trong năm đã được “neo” trong khoảng 2 - 3% (theo định hướng Thống đốc Nguyễn Văn Bình công bố từ trước). Còn gửi bằng VND, lãi suất có từ 14%/năm, thậm chí có thể cao hơn nếu có vượt trần hồi đầu năm 2012, và sau đó cho đến nay có từ 8 - 12%/năm. Thiệt hơn là rõ ràng, thậm chí tính bình quân trong năm 2012 tỷ giá USD/VND còn giảm 0,96% so với cuối năm 2011, tức VND lên giá.

Như vậy, cùng lúc Ngân hàng Nhà nước mua vào được lượng lớn ngoại tệ, giải phóng được lượng đáng kể từng găm giữ căng thẳng trước đây, vừa giảm được lãi suất nhưng vẫn tạo giá trị hấp dẫn cho VND, vừa góp phần kiềm chế lạm phát thành công.

Có một điểm kỹ thuật được chú ý, thời gian qua và hiện nay Ngân hàng Nhà nước chỉ chọn mua từ các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ dương, và lượng bán ra không dẫn đến trạng thái âm. Như vậy để hạn chế yếu tố cung ảo, giảm thiểu áp lực mua bù trạng thái về sau do họ chuyển đổi tìm vốn rẻ, hoặc do áp lực thanh khoản VND.

Vấn đề đặt ra là, với lượng mua vào khoảng 15 tỷ USD nói trên đi cùng với cung ra khoảng hơn 300 nghìn tỷ đồng, áp lực đối với lạm phát sẽ như thế nào, liệu đã được trung hòa hay một độ trễ tác động đã và đang rút ngắn? Một tham khảo liên quan, hoạt động mua vào ngoại tệ rõ nét từ giữa năm 2011, sát hơn là vài tháng sau bước tăng tỷ 9,3% giá bình quân liên ngân hàng ngày 11/2/2011, tức là đã rải ra trong một thời gian dài.

Về vấn đề này, Thống đốc Nguyễn Văn Bình giải thích ngắn gọn rằng, Ngân hàng Nhà nước có các công cụ để điều hòa nguồn tiền này cũng như tác động của nó. Lạm phát 2012 ở mức thấp là bước đầu, mục tiêu tiếp tục kiềm chế trong 2013 (thậm chí thấp hơn năm qua) hẳn cũng đã được tính kỹ…

Còn một biểu hiện có thể xem xét là lượng cung tiền, dù thấp hơn mức trên dưới 30% nhiều năm trước, đã tăng khá cao với 22,4% trong năm 2012.

Việt Anh (Theo Vneconomy)