Nợ nhiều, ăn hết lấy đâu đầu tư

Chi trả nợ tăng 30% so với cùng kỳ năm trước

 

Chín tháng đầu năm thu ngân sách được 636.000 tỉ đồng, đạt hơn 81% dự toán. Đáng mừng là thu nội địa tăng hơn 20% so với cùng kỳ 2013 cho thấy sức khỏe doanh nghiệp đã phục hồi, nền kinh tế vượt qua giai đoạn khó khăn nhất. Bà Vũ Thị Mai, thứ trưởng Bộ Tài chính, thông tin tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Tài chính chiều 9-10. Bộ Tài chính ước tổng số thu cả năm sẽ vượt 9% so với dự toán.

 

Tuy nhiên trao đổi với báo giới, bà Mai cho biết số thu vượt dự toán sẽ dành một phần để tăng chi trả nợ. Chín tháng đầu năm nay, thực hiện chi trả nợ, viện trợ trên 101.000 tỉ đồng, tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

 72% ngân sách dành cho chi thường xuyên, còn lại chưa đến 30% phải vừa dành đầu tư phát triển, vừa trả nợ vừa làm những việc khác. Đấy là một cái ngân sách có cơ cấu rất xấu. Từ đó phải vay, phải tăng bội chi, phải phát hành trái phiếu, rồi phải đảo nợ... 

Chủ tịch Quốc hội NGUYỄN SINH HÙNG

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, từ năm 2012 trở về trước, do cân đối được ngân sách nên dự toán chi đầu tư phát triển bố trí cao hơn mức bội chi ngân sách nhà nước hằng năm. 

* Đại biểu CAO SỸ KIÊM (ủy viên Ủy ban Kinh tế):

 

Tốt nhất là siết chặt kỷ luật thu chi

 

Các con số, chỉ số như vậy cho thấy tình hình ngân sách rất căng thẳng, đúng như Chủ tịch Quốc hội nói là rất xấu. Xu hướng khó khăn, mất cân đối thu chi đã diễn ra nhiều năm, nhưng điều đáng chú ý là ngày càng trầm trọng bởi nhu cầu chi luôn tăng cao, thậm chí chi luôn vượt dự toán nhưng thu vẫn rất khó khăn. Ba năm liên tiếp không những bội chi ở mức cao mà chúng ta phải đi vay để đảo nợ. Đây là vấn đề cần đặc biệt lưu ý, nó cũng giống như một gia đình túng quẫn cứ phải vay chỗ này “đập” vào chỗ kia, chứ đồng vốn đi vay ấy không phải để dành cho đầu tư, cho phát triển.

 

Việc không bố trí được nguồn tiền để thực hiện tăng lương theo lộ trình rất đáng suy nghĩ, bởi nó sẽ gây ra nhiều tâm tư trong xã hội. Nợ công đã tiến đến giới hạn được cảnh báo, do đó Quốc hội càng phải thận trọng hơn trong việc quyết định từng khoản chi, đại biểu sẽ khó khăn hơn mỗi khi phải bấm nút quyết định những dự án lớn như chủ trương đầu tư cảng hàng không quốc tế Long Thành mà Chính phủ vừa trình.

 

Về lối ra thì không còn cách nào khác, tốt nhất vẫn phải là siết chặt kỷ luật thu chi. Tôi nghĩ chúng ta vẫn còn dư địa để tăng thu cho ngân sách nếu chúng ta siết chặt kỷ luật, tính toán lại các nguồn thu, không để tình trạng rơi rụng, lách luật, ăn chia, trốn thuế, nợ đọng... Trong chi tiêu càng phải kiểm soát tốt, chấm dứt tình trạng chi vung tay, vượt dự toán, lãng phí, thiếu minh bạch, thiếu hiệu quả. 

* TS PHẠM THẾ ANH (trưởng bộ môn kinh tế vĩ mô Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội):

 

Tiết kiệm chi, bán bớt doanh nghiệp nhà nước

 

Đã đến lúc phải thắt chặt chi tiêu. Thứ nhất là giảm biên chế, giảm chi thường xuyên. Thứ hai là bán bớt doanh nghiệp nhà nước. Hiện có rất nhiều doanh nghiệp nhà nước cơ bản không tạo nguồn thu ngân sách thì nên bán bớt. Bán doanh nghiệp nhà nước cũng giúp tăng hiệu quả, từ đó tăng thu ngân sách.

 

Trong những vấn đề tạo nên tình hình hiện nay, tôi thấy cần phải xem xét lại cơ cấu phân bổ ngân sách cho các địa phương và phương thức chi tiêu trái phiếu chính phủ. Hiện nay, phân bổ ngân sách địa phương có theo tiêu chí dựa trên thu của địa phương đó không, tiêu chí thế nào theo tôi chưa thật rõ ràng. Các địa phương vẫn muốn có nhiều dự án để chi. Chi trái phiếu chính phủ cũng chưa được đưa vào danh mục chi ngân sách, vì vậy việc thẩm định, giám sát không được như chi ngân sách. Như việc xây sân bay Long Thành cũng thuộc dạng này, không có đủ thẩm định, phản biện, được xây dựng dựa trên ý chí một số người.